Sao kê và góc khuất trong minh bạch
Minh bạch trong vấn đề quyên góp từ thiện hiện nay trở thành vòng xoáy trong dư luận. Có người rất dễ dàng minh bạch trong quyên góp từ thiện, như cách làm của vợ chồng Lý Hải – Minh Hà, công bố thu chi một cách rõ ràng, hợp lý khiến cho dư luận rất an tâm và ủng hộ. Nhưng cũng là quyên góp từ thiện, cách Đàm Vĩnh Hưng, Trấn Thành và Thủy Tiên lại nhiều dư luận trái chiều, nhiều góc khuất trong chiêu trò minh bạch, là vì sao?
Muôn ngàn cách nghệ sĩ kêu gọi từ thiện nhưng từ kêu gọi đến thực hiện, mỗi người một cách khác nhau. Đàm Vĩnh Hưng tự do sử dụng số tiền quyên góp cứu trợ, từ chối sao kê khi dư luận yêu cầu anh minh bạch. Hành xử của Đàm Vĩnh Hưng là dõng dạt tuyên bố sẽ thưa kiện bất kỳ người nào nói anh ăn chặn tiền từ thiện. Một hành xử chẳng khác gì như tuyên bố đã từng “Đàm Vĩnh Hưng là vùng đất cấm” – cấm ai đụng vào, cấm ai hoài nghi và cấm ai dám nghĩ xấu?!
Một tên tuổi nổi tiếng khác là Trấn Thành, anh dùng mỹ từ động lòng người để kêu gọi quyên góp. Nhưng rồi tự tiện chuyển hết số tiền quyên được cho người thứ ba đi trao giúp và công bố thông tin đó trên mạng xã hội, coi như là đã minh bạch trót lọt, xong trách nhiệm. Trong khi đó, những người mà Trấn Thành liên kết, giúp “giải ngân” số tiền trên thì đến giờ phút này cũng không ai biết được chính xác là: Tiền đã chi cho việc gì? Chi ở đâu? Chi như thế nào và chi hết hay chưa?
Chưa cần nói đến góc khuất trong vấn đề minh bạch của Trấn Thành thể hiện qua sao kê, che đậy đi nguồn tiền đã nhận. Chỉ với việc Trấn Thành kêu gọi quyên góp, kêu gọi niềm tin của mọi người nhưng lại “bỏ con giữa chợ”, đưa cho người thứ ba làm thay mình, không cần lo số tiền “đã trao tay” đi đâu, về đâu… đã đủ thấy cá nhân này đã khéo vun vén, toan tính cho việc “minh bạch hóa” số tiền và rất vô trách nhiệm. Nếu không trực tiếp đi từ thiện, Trấn Thành kêu gọi mạnh thường quân đổ tiền ủng hộ vào tài khoản của mình để làm gì?
Trên cả Trấn Thành là Thủy Tiên. Chuyện minh bạch trong vấn đề từ thiện là rất dễ dàng nhưng với cách làm của Thủy Tiên thì rất nhiều góc khuất về giải ngân lộ diện, trắng – đen trộn lẫn khó có thể minh định rõ ràng. Dấu chấm hỏi rất lớn đặt ra khi sao kê chỉ thể hiện tiền vào tài khoản Thủy Tiên và tiền rút ra, còn chuyện tiền này được sử dụng thế nào thì ai có thể kiểm soát?
Hẳn là ai cũng ấn tượng cảnh Thủy Tiên ra miền Trung rút từng thùng tiền, cầm tiền đi phát trực tiếp cho người dân vùng lũ. Thủy Tiên thích thì đưa, không thì thôi, cho 2 triệu hay 5 triệu, hay vài chục triệu, thậm chí cả trăm triệu cũng là quyền của Thủy Tiên. Ngoài Thủy Tiên thì không ai có thể can thiệp, kiểm tra được số tiền chính Thủy Tiên rút ra đó được xài thế nào?!
Không phải ngẫu nhiên mà nhiều người đặt ra giả thuyết, chủ tài khoản kêu gọi quyên góp được 177 tỷ, công bố rút hết để trao tặng cho người dân. Nhưng trong quá trình trao, chỉ trao tầm ½ trong số đó, rồi khéo léo “che đi” bằng cách livestream cảnh trao tặng, sau cùng là công bố đã trao hết. Với mắt quan sát thường tình thì đố ai biết được chủ tài khoản đã trao bao nhiêu?
Việc Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Trị phản hồi: “Chúng tôi không kiểm đếm số tiền, chỉ có trách nhiệm hỗ trợ Thủy Tiên” ngay trong lúc dư luận đang quan tâm đến việc con số thật đã giải ngân, thì phần nào đã nói lên “phần chìm” của tảng băng mà hiện nay nhiều người đang quan tâm chú ý. Không phải ngẫu nhiên mà Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Trị lại phát ngôn như trên trong thời điểm này.
Vấn đề minh bạch tiền quyên góp, không chỉ nằm ở việc sao kê tiền vào tài khoản, tiền rút ra, mà còn nằm ở việc chi cái gì, mua những gì và cho người dân bao nhiêu. Điều đó nó còn quan trọng hơn là tài khoản đã nhận số tiền bao nhiêu. Cái sao kê chỉ nói lên một phần của việc minh bạch và không thể khẳng định, chứng minh hết cho việc chủ tài khoản có giải ngân hết tiền quyên góp từ mạnh thường quân hay không?!
Có câu, muốn làm việc gì thì người ta sẽ tìm cách. Cách làm của Đàm Vĩnh Hưng, Thủy Tiên, Trấn Thành chọn và việc dư luận phản ứng mạnh như hiện nay, nó đã phản ánh rõ nét bản chất của sự việc. Đó là vấn đề rất đáng để quan tâm hiện nay và cần có sự điều chỉnh phù hợp.
Thái Thanh
