TP.HCM: Chánh Thanh tra cần quy định theo dõi biến động mọi tài sản người có chức vụ

Trong những năm gần đây, việc thu hồi tài sản tham nhũng đã trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu trong nỗ lực phòng chống tham nhũng tại Việt Nam, đặc biệt là tại các thành phố lớn như TP.HCM. Tuy nhiên, vấn đề này vẫn đối mặt với nhiều thách thức phức tạp do cơ chế quản lý còn lỏng lẻo và các biện pháp chế tài chưa đủ mạnh mẽ để kiểm soát tài sản của những cá nhân có chức vụ, quyền hạn. Tọa đàm tổ chức sáng ngày 11-10 bởi Ban Nội chính Thành ủy TP.HCM, kết hợp với báo Sài Gòn Giải Phóng, đã tập trung vào việc tìm kiếm các giải pháp hiệu quả để thu hồi tài sản tham nhũng, nhằm nâng cao tính minh bạch và phòng ngừa tham nhũng trong thời gian tới.

Theo ông Trần Văn Bảy, Chánh Thanh tra TP.HCM, trong giai đoạn từ năm 2021 đến nửa đầu năm 2024, cơ quan thanh tra đã thực hiện 828 cuộc thanh tra, bao gồm 669 cuộc theo kế hoạch và 159 cuộc đột xuất. Các sai phạm được phát hiện thông qua các cuộc thanh tra chủ yếu thuộc các lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản công, quy hoạch đất đai, đấu thầu, đấu giá, mua sắm tài sản công, và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Các sai phạm trong những lĩnh vực này không chỉ gây ra tổn thất lớn về tài sản cho nhà nước mà còn tạo ra các lỗ hổng trong hệ thống quản lý và giám sát tài chính.

Mặc dù các cuộc thanh tra đã phát hiện và xử lý nhiều sai phạm, nhưng việc thu hồi tài sản bị thất thoát vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn. Ông Bảy nhấn mạnh rằng quy định hiện hành về thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng và kinh tế còn chung chung, thiếu cụ thể. Điều này khiến cho việc áp dụng các biện pháp cưỡng chế, xử lý đối tượng thanh tra chây ì, né tránh hoặc không chịu nộp tài sản bị chiếm đoạt gặp nhiều khó khăn.

Cơ chế chính sách về quản lý tài sản, đất đai, bất động sản và các lĩnh vực tài chính như trái phiếu, chứng khoán hiện nay còn nhiều bất cập. Những thiếu sót này không chỉ làm giảm hiệu quả thu hồi tài sản mà còn tạo cơ hội cho các đối tượng phạm pháp tẩu tán tài sản trước khi cơ quan chức năng có thể can thiệp.

Một trong những thách thức lớn nhất là cơ quan thanh tra hiện không có thẩm quyền phong tỏa hoặc kê biên tài sản ngay trong quá trình thanh tra, điều này khiến cho nguy cơ tẩu tán tài sản của các đối tượng vi phạm và những người thân liên quan trở nên cao. Theo ông Bảy, việc không có quy định cụ thể về các biện pháp cưỡng chế đối với những trường hợp chây ì hoặc cố tình không nộp tài sản bị chiếm đoạt cũng là một nguyên nhân chính dẫn đến việc tài sản tham nhũng khó được thu hồi đầy đủ.

Ông Bảy còn cho biết thêm rằng việc kiểm soát tài sản và thu nhập của các cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị hiện nay vẫn chưa đủ chặt chẽ. Mặc dù Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 và Nghị định 130 năm 2020 đã có quy định về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ và quyền hạn, nhưng vẫn thiếu hướng dẫn cụ thể về cách thức kiểm soát và quản lý thu nhập, tài sản. Việc thiếu cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản và thu nhập cũng là một yếu tố khiến cho các cơ quan chức năng khó khăn trong việc theo dõi và kiểm soát sự biến động của tài sản cá nhân.

Tại buổi tọa đàm, nhiều chuyên gia và đại biểu đã nêu ra các giải pháp cần thiết để nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng. Một trong những đề xuất được chú trọng là xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập. Việc này không chỉ giúp tăng cường tính minh bạch trong quản lý tài sản mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan chức năng khi thực hiện kiểm tra và theo dõi biến động tài sản của các cá nhân có chức vụ, quyền hạn.

Ông Bảy cũng nhấn mạnh cần có quy định cụ thể về quyền thanh tra, kiểm tra, và theo dõi sự biến động của tài sản, bao gồm cả việc tăng giảm tài sản, thu nhập trong quá trình thanh tra. Việc này sẽ giúp cơ quan thanh tra chủ động hơn trong việc phát hiện và ngăn chặn các hành vi tẩu tán tài sản trước khi quá muộn.

Ngoài ra, việc đồng bộ hóa các cơ sở dữ liệu trong các lĩnh vực bất động sản, ngân hàng, chuyển nhượng vốn góp, cổ phần cũng là một giải pháp quan trọng. Các thông tin này cần được tập trung và chia sẻ giữa các cơ quan chức năng để tạo sự thống nhất trong quản lý tài sản, thu nhập, giúp ngăn ngừa hành vi tham nhũng và thất thoát tài sản.

Một điểm đặc biệt quan trọng trong giải pháp kiểm soát tài sản là việc triển khai thanh toán không dùng tiền mặt. Điều này không chỉ giúp hạn chế việc sử dụng tiền mặt trong các giao dịch kinh tế, một phương thức thường được sử dụng để che giấu hành vi tham nhũng, mà còn giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc theo dõi và quản lý dòng tiền, tài sản một cách minh bạch.

Một trong những giải pháp cốt lõi để phòng ngừa và phát hiện tham nhũng, theo ông Bảy, là kiểm soát thu nhập của người có chức vụ và quyền hạn. Việc minh bạch hóa thu nhập và tài sản của cán bộ, công chức không chỉ giúp ngăn chặn tham nhũng mà còn góp phần nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản bị thất thoát.

Ông Bảy đặc biệt nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh hiện nay, kiểm soát tài sản và thu nhập của người có chức vụ và quyền hạn là biện pháp quan trọng để đảm bảo rằng các quan chức không thể che giấu tài sản hoặc tẩu tán tài sản một cách dễ dàng. Việc này không chỉ giúp phòng ngừa tham nhũng mà còn tạo ra một hệ thống giám sát chặt chẽ, giúp ngăn ngừa những hành vi trái pháp luật ngay từ giai đoạn đầu.

Trong tổng thể, vấn đề kiểm soát tài sản và thu hồi tài sản tham nhũng tại TP.HCM vẫn đối mặt với nhiều thách thức lớn. Tuy nhiên, với sự đồng lòng và nỗ lực từ các cơ quan chức năng, cùng với việc triển khai các giải pháp hợp lý và hiệu quả, hy vọng rằng trong thời gian tới, TP.HCM sẽ đạt được những tiến bộ rõ rệt trong công tác phòng chống tham nhũng và thu hồi tài sản cho nhà nước.

Bích Ngân