Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đề xuất điều chỉnh mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng từ 60% lên 75%
Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã đề xuất điều chỉnh mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng từ 60% lên 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp gần nhất, nhằm tăng cường hỗ trợ cho người lao động khi rơi vào tình trạng mất việc làm. Đề xuất này xuất phát từ nhu cầu thực tế của người lao động trong bối cảnh tình hình kinh tế đang gặp nhiều khó khăn và mức sống của người lao động vẫn chưa thực sự được đảm bảo.
Trong Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) đề xuất, mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng hiện nay được quy định bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi thất nghiệp, với mức trần không vượt quá 5 lần mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ công bố tại thời điểm đóng bảo hiểm thất nghiệp cuối cùng.
Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính dựa trên số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp. Cụ thể, người lao động khi đóng đủ từ 12 đến 36 tháng bảo hiểm thất nghiệp sẽ được hưởng 3 tháng trợ cấp. Sau đó, cứ mỗi 12 tháng đóng thêm, người lao động sẽ được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp, nhưng thời gian hưởng tối đa không quá 12 tháng.
Thực trạng chất lượng việc làm và mức trợ cấp
Mặc dù tỷ lệ thất nghiệp ở Việt Nam hiện tại tương đối thấp so với các quốc gia khác đang phát triển, tuy nhiên, theo đại diện một doanh nghiệp trong ngành dệt may, chất lượng việc làm và thu nhập của người lao động vẫn chưa đạt mức kỳ vọng. Họ cho rằng mức chi trả trợ cấp thất nghiệp hiện nay còn thấp, đặc biệt với những ngành nghề như dệt may, nơi mà tỷ lệ hưởng 60% trợ cấp thất nghiệp có thể không đủ để đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động.
Điều này đồng nghĩa với việc tăng mức trợ cấp lên 75% là hợp lý nhằm bảo đảm đời sống cơ bản cho người lao động khi mất việc. Đề xuất tăng mức hưởng này cũng đặt ra nhu cầu phải xem xét lại các quy định về thời gian hưởng trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp, không chỉ giới hạn ở mức tối đa 12 tháng.
Vấn đề mức lương tối thiểu vùng và trợ cấp thất nghiệp
Theo Tổng Liên đoàn Lao động, đa phần các doanh nghiệp hiện nay đóng bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động dựa trên mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định. Tuy nhiên, mức lương tối thiểu vùng hiện tại vẫn chưa đủ cao để đáp ứng chi phí sinh hoạt cơ bản của người lao động. Từ ngày 1/7/2024, theo Nghị định số 74 của Chính phủ, mức lương tối thiểu vùng đã được điều chỉnh tăng, cụ thể:
Vùng 1: 4,96 triệu đồng/tháng
Vùng 2: 4,41 triệu đồng/tháng
Vùng 3: 3,86 triệu đồng/tháng
Vùng 4: 3,45 triệu đồng/tháng
Dựa trên mức lương tối thiểu này, mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa cũng được điều chỉnh tương ứng. Cụ thể, từ ngày 1/7/2024, người lao động thuộc đối tượng hưởng lương do Nhà nước quy định sẽ có mức trợ cấp thất nghiệp tối đa là 11,7 triệu đồng/tháng. Đối với những người lao động làm việc tại các doanh nghiệp và hưởng lương theo quyết định của người sử dụng lao động, mức trợ cấp thất nghiệp tối đa sẽ dao động từ 17,25 triệu đồng/tháng đến 24,8 triệu đồng/tháng, tùy theo khu vực.
Tổng Liên đoàn Lao động nhận định rằng, với mức lương tối thiểu vùng hiện tại, mức trợ cấp thất nghiệp cần phải tăng ít nhất lên 75% mới có thể đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt cơ bản của người lao động khi họ mất việc làm. Điều này không chỉ giúp người lao động trang trải cuộc sống trong thời gian tìm việc mới mà còn tạo điều kiện để họ có thể yên tâm tham gia các chương trình đào tạo và học nghề nhằm chuyển đổi công việc.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng ý với việc tăng mức hưởng trợ cấp thất nghiệp. Ông Vũ Trọng Bình, Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ LĐ-TB&XH), cho rằng nếu kéo dài thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, người lao động sẽ phải đóng thêm tiền vào quỹ bảo hiểm thất nghiệp. Hiện tại, mức đóng bảo hiểm thất nghiệp đang ở mức tối thiểu nhưng người lao động lại hưởng ở mức tối đa, dẫn đến nguy cơ mất cân bằng quỹ.
Theo đó, ông cũng cảnh báo rằng, nếu không có quy định giới hạn thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, có thể xảy ra tình trạng người lao động không tích cực tham gia vào thị trường lao động, khiến quỹ bảo hiểm thất nghiệp không đạt được mục tiêu ban đầu là hỗ trợ người lao động tìm việc và tái hòa nhập thị trường.
Một chuyên gia khác trong lĩnh vực lao động cũng đồng tình với quan điểm này, cho rằng việc tăng mức hưởng trợ cấp lên 75% sẽ giúp người lao động yên tâm hơn trong thời gian thất nghiệp và khuyến khích họ tham gia các chương trình đào tạo nghề để chuyển đổi công việc. Tuy nhiên, chuyên gia này cũng nhấn mạnh rằng cần cân nhắc kỹ lưỡng về các tác động lâu dài đối với quỹ bảo hiểm thất nghiệp và người lao động cần được giáo dục về trách nhiệm đóng góp để duy trì hoạt động của quỹ.
Một trong những vấn đề nổi cộm khi xem xét đề xuất tăng mức trợ cấp thất nghiệp là yêu cầu phải tăng mức đóng bảo hiểm thất nghiệp. Nếu mức hưởng và thời gian hưởng trợ cấp được kéo dài, quỹ bảo hiểm thất nghiệp sẽ gặp áp lực lớn, đặc biệt là khi số người thất nghiệp tăng cao hoặc thời gian tìm việc kéo dài. Điều này đặt ra câu hỏi liệu người lao động và doanh nghiệp có thể chấp nhận mức đóng bảo hiểm cao hơn để duy trì quỹ hay không.
Tăng mức đóng bảo hiểm thất nghiệp sẽ gây khó khăn cho cả người lao động lẫn doanh nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế còn nhiều thách thức. Do đó, cần có sự cân nhắc thận trọng giữa việc tăng mức hưởng trợ cấp và khả năng duy trì sự ổn định của quỹ bảo hiểm.
Đáng chú ý, việc điều chỉnh mức hưởng trợ cấp thất nghiệp lên 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp gần nhất là một đề xuất hợp lý trong bối cảnh hiện nay, khi mức sống của người lao động chưa đảm bảo. Tuy nhiên, cần phải cân nhắc kỹ lưỡng về tác động đối với quỹ bảo hiểm thất nghiệp và trách nhiệm đóng góp của người lao động và doanh nghiệp. Sự điều chỉnh này cần được thực hiện sao cho vừa đảm bảo quyền lợi của người lao động, vừa duy trì được tính bền vững của quỹ trong dài hạn.
Bích Ngân
