Thống đốc giải thích vì sao không giảm lãi suất từ cuối năm ngoái

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nói, cuối năm ngoái, dù không muốn vẫn phải chấp nhận mặt bằng lãi suất cao, không nới “room” để ưu tiên an toàn hệ thống.

Theo báo cáo của Chính phủ, bình quân lãi suất cho vay mới là 9,3% nhưng số liệu của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cho thấy, lãi suất cho vay bình quân tại 35 ngân hàng thương mại tới cuối tháng 3 khoảng 10,23%, cao hơn 0,56 điểm % so với cuối 2022.

Tại phiên thảo luận về kinh tế xã hội sáng 1/6, ông Nguyễn Anh Trí cho rằng, lãi suất cao, kéo dài đang khiến dòng vốn doanh nghiệp tắc nghẽn. “Các ngân hàng hãy thấu hiểu, chia sẻ, có trách nhiệm với doanh nghiệp, người dân”, ông nói.

Thảo luận trước đó, nhiều đại biểu khác cũng cho rằng, lãi suất duy trì ở mức cao từ cuối năm ngoái, giảm chút ít đầu năm nay những vẫn ở ngưỡng cao so với sức chịu đựng của doanh nghiệp.

Giải trình trước Quốc hội, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nói không chỉ doanh nghiệp, cơ quan này cũng mong muốn giảm lãi suất. Song việc giảm lãi phải đặt trong bối cảnh ổn định vĩ mô, tiền tệ và an toàn hệ thống ngân hàng.

Bà Hồng nêu hai lý do khiến nền kinh tế buộc phải chấp nhận mặt bằng lãi suất cao những tháng cuối năm 2022. Một là áp lực khi lãi suất quốc tế đồng loạt tăng nhanh, mạnh. Ở trong nước, lạm phát bình quân tăng 3,15% và lạm phát cơ bản bình quân khoảng 5%, cao hơn nhiều mức 1,84% và 0,84% năm 2021.

“Lạm phát tăng nhanh từng tháng trong nửa cuối năm ngoái, nên điều hành tiền tệ không thể chủ quan”, bà cho biết.

Áp lực thứ hai là tiền đồng mất giá khi các nước thắt chặt tiền tệ, đồng USD tăng giá. Thời điểm ba tháng cuối năm ngoái, VND đứng trước áp lực mất giá tới 9-10%, nên khi đó nếu không có giải pháp linh hoạt, đồng bộ sẽ khó ổn định tỷ giá”, bà Hồng nói.

Nếu tiền đồng mất giá trên 10%, theo Thống đốc, sẽ khiến doanh nghiệp khó khăn do sản xuất trong nước phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu nguyên vật liệu, thâm hụt ngoại tệ lớn. Chưa kể, các doanh nghiệp nội địa vay lượng lớn vốn nước ngoài, khi tiền đồng mất giá sẽ khiến nghĩa vụ trả nợ tăng.

Tương tự, cơ quan quản lý không thể nới room tín dụng vào thời điểm tháng 10/2022 do thị trường khi đó xảy ra vụ việc rút tiền hàng loạt tại Ngân hàng SCB, chưa có tiền lệ và nguy cơ lớn lan sang các nhà băng khác trong hệ thống.

Khi thanh khoản ổn định trở lại, nhà chức trách mới điều chỉnh hạn mức tín dụng. “Những giải pháp, liều lượng chính sách, thời điểm đưa ra đã được cơ quan quản lý cân nhắc, đảm bảo an toàn hệ thống, tạo môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp, người dân”, bà Hồng nói.

Bốn tháng đầu năm 2023, tỷ giá ổn định trở lại, lạm phát tăng thấp nên Ngân hàng Nhà nước đã 3 lần điều chỉnh lãi suất điều hành. Động thái này giúp mặt bằng lãi các khoản vay mới giảm bình quân 0,9% một năm so với cuối 2021.

Về tín dụng, 5 tháng đầu năm nay tăng thấp, chỉ tăng 3%. Nhưng Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nói không phải do chính sách, mà do doanh nghiệp không đáp ứng các điều kiện cho vay. “Hiện dư địa room tín dụng của các tổ chức tín dụng thoải mái, thanh khoản hệ thống dư thừa, không có lý do gì ngân hàng huy động tiền gửi, trả lãi cho người gửi tiền lại không cho vay”, bà nói.

Thống đốc phân tích, phân loại các nhóm doanh nghiệp cho thấy, có loại doanh nghiệp không có đầu ra, đơn hàng nên họ không có nhu cầu vay. Cùng đó, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ khó khăn sau đại dịch, không đủ điều kiện, không thể tiếp cận vốn.

Với bất động sản, tăng trưởng tín dụng cao hơn so với mức chung của nền kinh tế, nhưng 70% khó khăn thị trường hiện nay là pháp lý nên tập trung tháo gỡ.

“Chúng tôi đã chỉ đạo các nhà băng giảm thủ tục hành chính, cho vay trên cơ sở phương án khả thi, và không nhất thiết phải có tài sản đảm bảo mới cho vay”, bà Hồng nói, và cho rằng cùng miễn, giãn các khoản nợ, giải pháp này sẽ giúp cải thiện tiếp cận tín dụng.

Hạ Băng