Thí điểm hợp nhất Sở ngành: Tránh việc “mất người tài, được người nhà“

Từ ngày hôm nay, Quyết định 05/2024/QĐ-TTg về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân chính thức có hiệu lực, thay thế cho Quyết định 24/2017/QĐ-TTg. Quyết định mới này cho phép điều chỉnh giá điện ít nhất ba tháng một lần thay vì sáu tháng một lần như trước đây. Điều này được đưa ra nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về sự linh hoạt và thích ứng nhanh chóng với biến động của thị trường năng lượng, cũng như đảm bảo lợi ích hài hòa giữa người tiêu dùng và nhà cung cấp điện.

Theo Quyết định mới, khi giá bán điện bình quân tính toán giảm từ 1% trở lên so với giá bán điện bình quân hiện hành, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có trách nhiệm giảm giá bán điện tương ứng. Đây là một điểm mới quan trọng, đảm bảo rằng người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi ngay lập tức khi chi phí sản xuất điện giảm, góp phần giảm gánh nặng chi phí sinh hoạt và sản xuất.

Tăng từ 3% đến dưới 5%: EVN có quyền quyết định điều chỉnh tăng giá bán điện tương ứng. Việc này giúp EVN có thể nhanh chóng điều chỉnh giá điện để phản ánh đúng chi phí thực tế, đảm bảo sự cân bằng tài chính.

Tăng từ 5% đến dưới 10%: Trong trường hợp này, EVN cần báo cáo và nhận được sự chấp thuận của Bộ Công Thương trước khi thực hiện điều chỉnh. Đây là cơ chế kiểm soát nhằm đảm bảo việc tăng giá được thực hiện một cách minh bạch và có sự giám sát từ cơ quan quản lý nhà nước.

Tăng từ 10% trở lên hoặc ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô: Khi giá bán điện cần điều chỉnh tăng từ 10% trở lên hoặc có thể ảnh hưởng đến tình hình kinh tế vĩ mô, Bộ Công Thương sẽ chủ trì kiểm tra, rà soát và gửi lấy ý kiến của Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan. Sau đó, Bộ Công Thương sẽ tổng hợp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Nếu cần thiết, việc này còn có thể được báo cáo lên Ban Chỉ đạo điều hành giá trước khi trình Thủ tướng.

Đáng chú ý, việc điều chỉnh giá điện sẽ được thực hiện tối thiểu ba tháng một lần khi có sự biến đổi của các thông số đầu vào như mức chi phí khâu phát điện, chi phí mua điện từ các nhà máy điện cung cấp dịch vụ phụ trợ và các khoản chi phí khác chưa được tính vào giá điện. Quy trình này nhằm đảm bảo rằng giá điện phản ánh đúng chi phí sản xuất và phân phối điện, tránh tình trạng giá điện cố định trong thời gian dài gây bất lợi cho các bên liên quan.

Trong năm 2023, giá điện bình quân đã được điều chỉnh tăng hai lần vào ngày 4/5 và ngày 9/11 với tổng mức tăng là 7,5%. Giá bán lẻ điện bình quân hiện hành là 2006,79 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng). Các lần điều chỉnh này phản ánh sự biến động của chi phí sản xuất và mua điện, đồng thời thể hiện nhu cầu cấp thiết về việc cập nhật cơ chế điều chỉnh giá điện để đáp ứng kịp thời với biến động của thị trường.

Quyết định 05/2024/QĐ-TTg nhấn mạnh rằng việc điều chỉnh giá bán điện bình quân phải được thực hiện một cách công khai, minh bạch. Điều này bao gồm việc thông báo rộng rãi về các lần điều chỉnh giá điện, lý do và mức độ điều chỉnh, đảm bảo người tiêu dùng và các bên liên quan được biết và có thể giám sát quá trình này.

Việc thay đổi cơ chế điều chỉnh giá điện từ sáu tháng một lần xuống còn ba tháng một lần dự kiến sẽ có những tác động tích cực và tiêu cực đối với các bên liên quan.

Người tiêu dùng: Khi giá điện bình quân giảm, người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi ngay lập tức từ việc giảm giá. Điều này giúp giảm chi phí sinh hoạt và sản xuất, thúc đẩy tiêu dùng và sản xuất.

Nhà cung cấp điện (EVN): EVN có thể điều chỉnh giá điện một cách linh hoạt hơn, phản ánh đúng chi phí sản xuất và phân phối, đảm bảo sự ổn định tài chính. Cơ chế điều chỉnh linh hoạt giúp duy trì sự ổn định của thị trường điện, giảm nguy cơ lạm phát do chi phí điện tăng đột ngột.

Khi giá điện bình quân tăng, người tiêu dùng phải chịu mức giá cao hơn, tăng chi phí sinh hoạt và sản xuất. Việc phải điều chỉnh giá điện thường xuyên có thể gây ra áp lực về mặt quản lý và vận hành, đòi hỏi EVN phải có hệ thống quản lý chi phí và giá thành hiệu quả.

Vì vậy, quyết định 05/2024/QĐ-TTg về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân từ ngày 15/5/2024 là một bước tiến quan trọng trong việc tăng cường tính linh hoạt và minh bạch trong điều hành giá điện. Việc điều chỉnh giá điện ít nhất ba tháng một lần giúp phản ánh đúng thực tế chi phí sản xuất và phân phối điện, đảm bảo lợi ích hài hòa giữa người tiêu dùng và nhà cung cấp điện. Đồng thời, cơ chế này cũng góp phần ổn định thị trường điện và nền kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững của ngành điện lực Việt Nam.

Bích Ngân