Mới đây Trang The Guardian công bố phát hiện ‘ảm đạm’ đến từ báo cáo tại Cop27 ghi nhận ‘không có dấu hiệu’ về việc cắt giảm lượng khí carbon khẩn cấp cần thiết để ngăn chặn sự phân hủy khí hậu.

Theo một phân tích toàn diện, lượng khí thải carbon từ nhiên liệu hóa thạch sẽ đạt mức kỷ lục trong năm nay. Phát hiện này thể hiện một sự tương phản sâu sắc với nhu cầu cắt giảm một nửa lượng khí thải vào năm 2030 để hạn chế mức sưởi ấm toàn cầu xuống 1,5 độ C và tránh những tác động tàn khốc nhất của cuộc khủng hoảng khí hậu.

Các nhà nghiên cứu cho biết, không có dấu hiệu cho thấy sự suy giảm thiết thực, điều này gây thêm áp lực lên các quốc gia có đại diện đang tụ hội tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu Cop27 của Liên hợp quốc ở Ai Cập để đưa ra hành động thực sự và nhanh chóng. Các nhà khoa học khác mô tả tin tức này là “ảm đạm” và “buồn bã sâu sắc”.

Một tia hy vọng đến từ việc đánh giá lượng khí thải từ tình trạng tàn phá rừng. Số lượng này đã giảm chậm trong hai thập kỷ qua, mặc dù phần lớn là do có nhiều cây mới được trồng hơn là ít bị đốn hạ.

Khi tính đến sự suy giảm này, lượng khí thải carbon toàn cầu về cơ bản đã ổn định kể từ năm 2015. Tuy nhiên, cho đến khi lượng khí thải thực sự bắt đầu giảm, một lượng lớn carbon dioxide giữ nhiệt vẫn được bơm vào khí quyển hàng năm.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, António Guterres, đã nói rõ với các nhà lãnh đạo thế giới tại Cop27 tuần này rằng: “Chúng ta đang trong cuộc chiến của cuộc đời mình và đang thua cuộc. Hành tinh của chúng ta đang tiến nhanh đến các điểm tới hạn sẽ làm cho sự hỗn loạn khí hậu không thể đảo ngược. Chúng ta đang trên đường cao tốc đến “địa ngục khí hậu” với chân ga. ”

Phân tích của Dự án Các-bon Toàn cầu (GCP) sử dụng nhiều luồng dữ liệu từ năm đến nay để ước tính lượng khí thải cho năm 2022. Nó cho thấy CO2 liên quan đến nhiên liệu hóa thạch đang tăng 1% lên 36,6 tỷ tấn, mức cao nhất từ ​​trước đến nay. Việc đốt các sản phẩm dầu nhiều hơn là yếu tố đóng góp lớn nhất, chủ yếu là do sự phục hồi liên tục của hàng không quốc tế sau đại dịch.

Các nhà nghiên cứu cho biết tiếp tục phát thải ở mức này sẽ khiến nhiệt độ toàn cầu tăng 1,5C có thể xảy ra nhiều hơn trong thập kỷ tới. Đạt mức phát thải carbon ròng bằng 0 vào năm 2050, theo cam kết của nhiều quốc gia, hiện yêu cầu mức giảm hàng năm tương đương với mức giảm mạnh vào năm 2020 do khóa Covid-19.

Theo phân tích, phát thải từ than sẽ trở lại mức cao nhất mọi thời đại từng thấy vào năm 2014. Nhưng không giống như trước đây, điều này không phải do Trung Quốc thúc đẩy mà do Ấn Độ và Liên minh châu Âu. Lượng khí đốt vẫn ở mức độ, nhưng ở mức kỷ lục tương tự vào năm 2021.

Theo GCP, phát thải từ Trung Quốc, quốc gia gây ô nhiễm lớn nhất thế giới, sẽ giảm 1% vào năm 2022, do các hạn chế nghiêm ngặt của Covid ở nước này và sự sụp đổ của ngành xây dựng. EU cũng sẽ có mức giảm tương tự do lượng khí thải than tăng 7% đã được bù đắp bởi lượng khí CO 2 giảm 10% từ việc tiêu thụ khí đốt sau khi Nga xâm lược Ukraine.

Ngược lại, lượng khí thải của Mỹ sẽ tăng 1,5%, với sự gia tăng các chuyến bay phần lớn là do nguyên nhân. Ấn Độ sẽ có mức tăng lớn nhất, 6%. Điều này là do lượng phát thải than và dầu cao hơn, và Ấn Độ hiện phát thải nhiều hơn so với EU nói chung – mặc dù lượng phát thải trên đầu người vẫn thấp hơn nhiều.

Giáo sư Pierre Friedlingstein, một nhà khoa học khí hậu tại Đại học Exeter, người đứng đầu cuộc nghiên cứu, cho biết: “Năm nay, chúng ta chứng kiến một sự gia tăng khác trong lượng khí thải CO2 từ nhiên liệu hóa thạch toàn cầu, khi chúng ta cần giảm nhanh. “Các nhà lãnh đạo tại Cop27 sẽ phải có hành động thiết thực nếu chúng ta có bất kỳ cơ hội nào để hạn chế sự nóng lên toàn cầu gần 1,5 độ C”.

Giáo sư Corinne Le Quéré, tại Đại học East Anglia, người cũng tham gia nghiên cứu, lưu ý rằng mức tăng trung bình hàng năm của lượng khí thải là 3% trong những năm 2000 nhưng đã giảm xuống còn 0,5% trong thập kỷ qua.

Bà nói: “Chúng tôi đã cho thấy chính sách khí hậu hoạt động hiệu quả. “Nếu các chính phủ phản ứng bằng cách tăng áp đầu tư năng lượng sạch và trồng, không chặt cây, thì lượng khí thải toàn cầu có thể bắt đầu giảm nhanh chóng.”

Một loạt báo cáo được công bố trước Cop27 đã cho thấy mức độ gần của hành tinh với thảm họa khí hậu, với “ không có con đường đáng tin cậy ” cắt giảm carbon xuống 1,5C. Với các mục tiêu đã được thống nhất tại các hội nghị thượng đỉnh trước đây, Cop27 hy vọng sẽ thúc đẩy hành động mặc dù những bất đồng về việc cung cấp tài chính khí hậu của các nước giàu đang chứng tỏ là một trở ngại lớn.

Phân tích năm 2022 của GCP được công bố trên tạp chí Dữ liệu Khoa học Hệ thống Trái đất và được thực hiện bởi hơn 100 nhà khoa học từ 80 tổ chức trên khắp thế giới. Đại dương và đất liền hấp thụ khoảng một nửa lượng khí thải carbon của nhân loại. Tuy nhiên, GCP nhận thấy hiện tượng quan trọng này đang ngày càng bị phá hủy bởi sự nóng lên toàn cầu, với sự hấp thụ CO2 của đất liền và đại dương giảm lần lượt 17% và 5% trong thập kỷ qua.

Các nhà khoa học GCP cũng lo ngại về lượng khí thải trong tương lai. Robbie Andrew, một nhà khoa học cấp cao tại Cicero, cho biết: “Do việc sử dụng dầu dự kiến ​​sẽ phục hồi hơn nữa vào năm 2023, nếu việc sử dụng than hoặc khí đốt vẫn giữ nguyên hoặc tăng lên, thì có khả năng lượng khí thải CO2 hóa thạch toàn cầu sẽ tiếp tục tăng vào năm 2023 mà không có nỗ lực chính sách phối hợp nào.

Giáo sư Vanesa Castán Broto, tại Đại học Sheffield, cho biết: “Kết quả phân tích thật ảm đạm. Lượng khí thải carbon đang tiếp tục tăng, và nếu điều này tiếp tục, biến đổi khí hậu sẽ đạt đến giai đoạn hủy diệt rất nghiêm trọng trong một thập kỷ nữa. ”

Giáo sư Mark Maslin tại University College London cho biết: “Bản báo cáo gây thất vọng sâu sắc. “Nó gửi một thông điệp rõ ràng đến các nhà lãnh đạo tại Cop27 – thế giới cần phải cắt giảm đáng kể lượng khí thải toàn cầu vào năm 2023 nếu chúng ta có bất kỳ cơ hội nào để giữ biến đổi khí hậu ở mức 1,5 độ C”.

Thực hiện: Tuệ Ngô

Đồ họa: M.N