Phương Tây bất ngờ “quay xe”, Việt Nam lại được gọi tên
Phương Tây đang thực hiện một cú “quay xe” bất ngờ trong việc dịch chuyển xu hướng đầu tư FDI, mở rộng sản xuất và đảm bảo chuỗi cung ứng, làm cho sự chú ý đối với Việt Nam ngày càng gia tăng, thậm chí vượt qua Trung Quốc.
Dòng vốn FDI “không thể tin nổi”
Trong thời gian gần đây, Việt Nam đã được công nhận là một điểm đầu tư hấp dẫn. Theo dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam đã tăng hạng trong việc thu hút FDI. Năm 1986, vốn FDI vào Việt Nam chỉ khoảng 3 triệu USD, xếp thứ 136/160 quốc gia trên toàn cầu và thứ 9/10 trong khu vực ASEAN.
Đến năm 2022, dữ liệu cập nhật từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết vốn FDI vào Việt Nam đã tăng lên đến 22,4 tỷ USD. Dữ liệu thống kê của WB cũng cho thấy vốn FDI vào Việt Nam đã tăng “không thể tin nổi” – lên tới 19 tỷ USD, tăng gấp 6.000 lần, đứng thứ 28 trên toàn cầu và thứ 3/10 trong khu vực ASEAN.
Bà Dorsati Madani, chuyên gia Kinh tế cao cấp tại Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, đã đánh giá về triển vọng thu hút FDI của Việt Nam rằng: “Trong thời gian gần đây, Việt Nam đã được công nhận là một điểm đến đầu tư hấp dẫn”.
Theo đại diện của WB, trong thời kỳ khó khăn do đại dịch Covid-19, ngành công nghiệp sản xuất của Việt Nam vẫn duy trì và đảm bảo xuất khẩu hàng hóa.
“Sự quyết tâm của Chính phủ và môi trường kinh tế chính trị ổn định so với các nền kinh tế khác đã khiến các doanh nghiệp nước ngoài tiếp tục quan tâm và đầu tư vào Việt Nam”, đại diện WB lưu ý.
Thêm vào đó, với việc tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA), Việt Nam là một nền kinh tế mở ra nhiều cơ hội xuất khẩu hàng hóa chất lượng cao. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư tiềm năng.
Bà Dorsati Madani tin rằng “Sự hiện diện của FDI tại Việt Nam trong tương lai sẽ tiếp tục duy trì ổn định”.
Các chuyên gia kinh tế đang chú ý rằng vốn ngoại đang tập trung vào các ngành có sự tập trung cao của kiến thức chuyên môn, chẳng hạn như công nghiệp phần mềm, điện tử viễn thông, dược phẩm và cơ khí chính xác, thay vì chỉ dừng lại ở gia công và lắp ráp như trước đây.
Như đã thấy, gần đây, lĩnh vực bán dẫn đã trở nên sôi động với sự tham gia của các tên tuổi lớn như Intel, Samsung… Việc sở hữu lợi thế về trữ lượng đất hiếm, nguồn nhân lực tiềm năng cùng với chiến lược hấp dẫn đầu tư vào phát triển ngành công nghiệp bán dẫn đã giúp Việt Nam ngày càng trở thành một trung tâm quan trọng trong chuỗi cung ứng.
Trong nước, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, từ năm 1987 (khi Đổi mới bắt đầu), môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam đã “bắt đầu thu hút sự chú ý của nhà đầu tư nước ngoài”.
Việt Nam có nhiều lợi thế do chi phí đầu tư và kinh doanh vào thời điểm đó thấp hơn so với một số nước trong khu vực. Đặc biệt, lợi thế của thị trường mới nổi, cùng với nguồn lao động giá rẻ, đã thu hút nhiều nhà đầu tư lớn đến Việt Nam.
Đến nay, đã có 143 quốc gia và vùng lãnh thổ có vốn đầu tư vào Việt Nam. Đặc biệt, Việt Nam đã nằm trong top 30 quốc gia thu hút vốn nước ngoài nhiều nhất trên thế giới, vượt qua cả Hàn Quốc, Đan Mạch và Chile, theo bảng xếp hạng thu hút vốn FDI toàn cầu năm 2022.
Thống kê tổng quan cho thấy rằng số lượng vốn đầu tư và làn sóng đầu tư từ các quốc gia lớn như Mỹ, châu Âu và các nước trong khu vực châu Á như Singapore, Nhật Bản và Hàn Quốc vào lĩnh vực công nghiệp phần mềm đang củng cố và thay đổi rõ rệt về mặt chất lượng của việc thu hút vốn FDI vào Việt Nam.
“Việt Nam được quan tâm nhất”
Trong quá khứ, nhà đầu tư phương Tây tập trung đổ vốn vào Trung Quốc như “gà đẻ trứng vàng”. Tuy nhiên, hiện nay, chúng ta đã chứng kiến sự thay đổi đầy bất ngờ.
Dưới tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung, các biện pháp trừng phạt và sự tăng cao về chi phí nhân công tại Trung Quốc, cùng với nhiều chính sách hạn chế từ hai chính quyền Mỹ và Trung Quốc, các tập đoàn tư bản phương Tây đã phải xem xét lại chiến lược mở rộng sản xuất tại Trung Quốc và di chuyển FDI sang các nền kinh tế có tính an toàn hơn. Việt Nam đã nổi lên như một tên tuổi đặc biệt và phù hợp để đối mặt với Trung Quốc trong tình hình này.
Theo GS. TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài, những phản ứng diễn ra trong năm nay là không khác xa dự đoán, với sự quan tâm đặc biệt từ các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đối với Việt Nam.
Chứng minh cho điều này, Intel đã nhận giấy phép đầu tư 1,2 tỷ USD cho việc sản xuất chip bán dẫn tại Việt Nam. Đây là nhà máy thứ ba của Intel trên toàn cầu (sau Scotland và Israel) và dự kiến sẽ cung cấp 20% tổng sản lượng chip bán dẫn thế giới vào năm 2030. Ngoài ra, Samsung và LG cũng đã đổ hàng tỷ USD vào Việt Nam để sản xuất các linh kiện cho tàu thủy, máy bay và nhiều lĩnh vực khác.
Phân tích về xu hướng chuyển dịch dòng vốn FDI vào các ngành công nghệ cao, ông Đỗ Văn Sử, Cục phó Cục Đầu tư nước ngoài, đã giải thích rằng sự di chuyển này xuất phát từ chiến lược “Trung Quốc + 1” của nhiều tập đoàn đa quốc gia, nhằm phân tán rủi ro và tránh tập trung quá nhiều vào một nền kinh tế. Điều này cũng được gọi là việc “không đặt trứng vào một giỏ”.
Đặc biệt, trong tương lai, Việt Nam đang khuyến khích thu hút đầu tư vào các lĩnh vực năng lượng tái tạo và công nghệ cao, với tầm nhìn thân thiện với môi trường. Trong khoảng thời gian hai năm gần đây, khi Chính phủ Việt Nam cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, nhiều tập đoàn năng lượng quốc tế đã đến Việt Nam để tìm kiếm cơ hội đầu tư trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.
Ngoài yếu tố này, còn có nhiều yếu tố khác như chiến tranh thương mại và xung đột giữa Nga – Ukraina đã gây ra sự đứt gãy trong chuỗi cung ứng. Vì vậy, nhiều nhà đầu tư đã điều chỉnh chiến lược đầu tư để tận dụng cơ hội và tái cơ cấu lại chuỗi cung ứng. Trong tình hình này, khu vực Đông Nam Á đã nổi lên như một “trụ cột” quan trọng trong việc ổn định chuỗi cung ứng.
“Trong đó, Việt Nam được quan tâm nhất”, ông Đỗ Văn Sử cho biết.
Tuệ Ngô
