Khủng hoảng cục bộ, Ecuador ban bố lệnh tình trạng khẩn cấp

Ecuador vừa phải công bố tình trạng khẩn cấp và triển khai lệnh giới nghiêm trên toàn quốc trong vòng 60 ngày, nhằm đối phó với cuộc khủng hoảng mới nảy sinh trong hệ thống nhà tù của nước này.

Theo Guardian, Tổng thống Ecuador Daniel Noboa đã phải đưa ra tuyên bố tình trạng “xung đột vũ trang nội bộ” ở quốc gia, ra lệnh cho lực lượng an ninh và quân đội “vô hiệu hóa” các băng nhóm tội phạm có vũ trang.

Sắc lệnh được đưa ra ngay sau khi nhóm các tay súng đột nhập vào đài truyền hình, gây gián đoạn chương trình trực tiếp. Các tay súng vũ trang cũng đột kích bệnh viện và một trường đại học ở thành phố Guayaquil.

Theo CNN, người dân Ecuador bị sốc khi thấy các tay súng bất ngờ xuất hiện trong chương trình phát sóng trực tiếp tại đài truyền hình có trụ sở ở Guayaquil, thành phố lớn nhất ở quốc gia Nam Mỹ.

Vào đêm rạng sáng ngày 9 tháng 1 bọn tội phạm bắt đầu đốt ô tô và xe buýt, đồng thời cho nổ các thiết bị nổ tự chế ở Guayaquil. Cảnh sát cho biết trong vòng chưa đầy 24 giờ những kẻ tấn công không rõ danh tính đã bắt cóc bảy sĩ quan cảnh sát ở Quito và thành phố Machala phía tây nam nước này. Theo cơ quan quản lý nhà tù, bọn tội phạm đang giữ 125 nhân viên an ninh và 14 nhân viên hành chính làm con tin trong nhà tù.

Cảnh sát Ecuador sau đó cho biết đã bắt giữ tất cả các tay súng vũ trang, giải cứu các con tin là nhân viên làm việc ở đài truyền hình. “Chúng tôi đã bắt giữ 13 người”, lực lượng cảnh sát Ecuador nói, mô tả vụ việc là “hành động khủng bố”.

Tình trạng bất ổn không chỉ xảy ra ở thành phố Guayaquil mà còn nhiều nơi khác. Ít nhất 7 cảnh sát đã bị bắt cóc ở 3 thành phố, lực lượng cảnh sát quốc gia Ecuador ngày 9/1 cho biết. Một số cai ngục cũng được cho là bị bắt làm con tin.

Một video lan truyền trên mạng quay cảnh nhóm các tay súng vũ trang hành quyết ít nhất hai thành viên lực lượng an ninh Mexico bằng dao.

Trước đó ít ngày, tình hình an ninh tại Ecuador cũng rơi vào hỗn loạn, hàng loạt vụ nổ cũng như bắt cóc xảy ra ở nhiều thành phố khiến người dân nơi vào hoảng loạn.

Theo nhiều nguồn tin, cuộc bạo loạn xảy ra chỉ một ngày sau khi José Adolfo Macías, biệt danh “Fito”, một trong những tù nhân nguy hiểm nhất Ecuador và là thủ lĩnh của băng đảng tội phạm Los Choneros, trốn thoát khỏi trại giam nơi y đang thụ án 34 năm tù.

Thực chất, tình hình an ninh tại Ecuador ngày càng xấu đi kể từ khi đại dịch Covid-19 tàn phá nền kinh tế, khiến ất nước Nam Phi này rơi vào bất ổn đã diễn ra suốt năm 2023 và được xem là cuộc khủng hoảng chính trị trầm trọng nhất lịch sử.

Chính phủ Ecuador cho biết, những trường hợp tử vong do bạo lực trên toàn quốc trong năm 2023 là 8.008 người, tăng gần 2 lần so với con số 4.500 người của năm 2022. Chính phủ cho rằng nguyên nhân của thực trạng này là sự mở rộng của các băng nhóm ma túy vốn gây bất ổn tại nhiều khu vực của châu Mỹ.

Cho đến giờ, một câu hỏi day dứt đã được người dân Ecuador đặt ra nhiều lần, đó là vì đâu một quốc gia mới chỉ cách đây 4,5 năm thôi còn là một quốc gia rất đỗi thanh bình, đã vụt trở thành “thiên đường bạo lực” với sự xuất hiện, hoành hành ngày càng dữ dội của các loại tội phạm từ sát thủ chuyên nghiệp, kẻ bắt cóc, tống tiền cho tới những đối tượng trộm cướp vặt…

Theo nhiều khẳng định, các cảng nước sâu, nền kinh tế bị đô la hóa và vấn nạn tham nhũng đã khiến Ecuador trở thành điểm trung chuyển ma túy quan trọng đến tay người tiêu dùng ở Mỹ và châu Âu. Và chính ma túy là một trong những nguồn cơn quan trọng nhất dẫn tới bạo lực tại Ecuador. Việc các nhóm tội phạm tranh giành quyền kiểm soát và phân phối ma tuý, chủ yếu là cocain đã là nguyên nhân căn bản dẫn đến tình trạng đáng quan ngại này.

Nói tới tình trạng bạo lực tại Ecuador không thể không nhắc tới bạo lực nhà tù. Chính phủ Ecuador cho rằng, bạo lực là do các tù nhân thuộc các băng nhóm khác nhau đã sử dụng dao, súng và chất nổ tấn công lẫn nhau, tranh giành quyền lực.

Quá mệt mỏi với nạn bạo lực băng đảng leo thang, hàng nghìn người Ecuador đang tìm cách di cư để thoát khỏi nguy cơ trở thành nạn nhân của những vụ giết người.

Chưa hết, việc đối phó và tìm giải pháp cho một nền kinh tế đang trì trệ cũng là một thách thức nan giải với những người đứng đầu Ecuador.

Bảo Trâm