Khấu trừ 2% cho mỗi năm nghỉ hưu sớm, rào cản cho việc tái cơ cấu
Luật Lao động quy định tăng tuổi nghỉ hưu đối với người lao động sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2021. Trên thực tế ở một số ngành như giáo dục, lâm nghiệp… người lao động không đáp ứng được trình độ, sức khoẻ, muốn nghỉ hưu sớm nhưng lại bị ràng buộc bởi các điều khoản về lương hưu, cụ thể là khoản trừ 2% cho mỗi năm nghỉ sớm. Trong khi đó Bộ Nội vụ cũng được Chính phủ giao đề xuất chính sách khuyến khích nghỉ hưu sớm với công chức, viên chức. Vậy giữa vấn đề tăng tuổi nghỉ hưu, việc giảm trừ 2% lương cho mỗi năm nghỉ hưu sớm, việc khuyến khích người lao động nghỉ hưu sớm có vẻ như có những vấn đề đang rất mâu thuẫn.
Ai cũng biết là ngân sách đang phải gánh cho biên chế hết sức cồng kềnh trong bộ máy nhà nước. Từ lâu nay Chính phủ đã và đang có nhiều biện pháp để giảm biên chế một cách hiệu quả bộ máy cồng kềnh này. Trên thực tế chúng ta muốn giảm là giảm những người làm việc kém hiệu quả, sớm cắp ô đi tối cắp ô về và kéo dài tuổi hưu cho những người có trình độ, có năng lực làm việc. Lý do kéo dài tuổi hưu được hiểu là tận dụng nhân tài đất nước nhưng không níu kéo những người ỉ lại vào nhà nước. Chính vì vậy Chính phủ mới giao nhiệm vụ cho Bộ Nội Vụ đề xuất chính sách khuyến khích nghỉ hưu sớm với công chức, viên chức. Như vậy việc Bộ Nội vụ dự thảo tờ trình sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 108/2014/NĐ-CP, Nghị định số 113/2018/NĐ-CP. Theo đó, có những điểm mới được đưa ra liên quan đến việc khấu trừ % tiền lương bảo hiểm cho những người nghỉ hưu sớm được hiểu là đang có những mâu thuẫn với chủ trương khuyến khích người lao động nghỉ hưu sớm của Chính phủ .
Chúng ta thừa biết những người trong độ tuổi lao động từ 55-60 ở nước ta không phải là ít. Lực lượng này đã có đóng góp to lớn cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ở lứa tuổi này có nhiều người có trình độ vẫn say sưa làm việc và cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Song trong độ tuổi này cũng có số đông khả năng lao động bị hạn chế bởi sức khỏe, mắt mờ chân chậm nhưng lại được hưởng lương rất cao. Trong khi đó giới trẻ tuổi đôi mươi có sức khỏe tốt, có trình độ, biết ngoại ngữ, cập nhật công nghệ tốt nếu được tuyển dụng vào làm việc sẽ có năng xuất cao hơn gấp 2-3 lần so với những người độ tuổi 55-60. Một vấn đề nữa là lương mới vào làm việc chỉ bằng 1/3-1/4 những người cao tuổi. Rõ ràng là nếu không áp dụng chính sách khấu trừ 2% lương mỗi năm nghỉ hưu sớm cho những ai có nhu cầu để tuyển dụng lớp trẻ thay thế sẽ có lợi rất nhiều mặt.
Thứ nhất là giảm được chi phí tiền lương cao ngất ngưởng hàng năm của số những lao động lớn tuổi, góp phần giảm tải áp lực tiền lương cho ngân sách.
Thứ hai giải quyết được vấn đề việc làm cho lớp trẻ có khát vọng và có năng lực làm việc.
Thứ ba tăng năng xuất lao động thúc đẩy xã hội phát triển.
Thứ tư động viên những người có năng lực, có tri thức có động lực làm việc có cơ hội được cống hiến và có điều kiện hưởng chế độ đãi ngộ tốt hơn.
Với so sánh như ở trên cho thấy nếu không áp dụng cắt giảm 2% lương cho mỗi năm cho người lao động nghỉ hưu sớm sẽ là động lực giúp những người có nguyện vọng nghỉ sớm sẽ được thực hiện là có lợi cho cá nhân, có lợi cho nhà nước và phù hợp với chủ trương chính sách của Chính phủ. Những người không còn khả năng lao động hay những người chây ì bám vào nhà nước sẽ dễ dàng đồng ý nghỉ sớm hơn mà không phải đắn đo suy tình thiệt hơn. Ngoài ra việc động viên người lao động nghỉ hưu sớm còn tạo điều kiện cho nhà nước sắp xếp lại bộ máy hoạt động hiệu quả, xóa bỏ dần sự ỉ lại vào nhà nước của một lực lượng lao động có tư tưởng ỉ lại, giúp tiết kiệm ngân sách. Điều đặc biệt cần quan tâm là những lao động trong môi trường độc hại cần có những chính sách ưu tiên nhằm bảo vệ sức khỏe cho người lao động.
Vì vậy để bảo đảm quyền lợi của người lao động và duy trì bộ máy công quyền hoạt động hiệu quả thì song song với việc tăng tuổi hưu nhằm khuyến khích những người có trình độ, có năng lực, có điều kiện cống hiến nhiều hơn nữa cho đất nước, thì cũng cần có những chính sách nhằm khuyến khích, động viên số đông người lao động được nghỉ hưu sớm. Để làm được như vậy thiết nghĩ Bộ Nội vụ cần xem xét kỹ việc áp dụng chính sách cắt giảm 2% lương cho mỗi năm nghĩ hưu sớm sao cho phù hợp. Đừng để việc cắt giảm chỉ 2% cho mỗi năm nghỉ hưu sớm là rào cản cho quá trình giảm biên chế và sắp xếp lại bộ máy nhà nước của Chính phủ.
Đỗ Mạnh
* Bài viết thể hiện văn phong và quan điểm riêng của tác giả
