Đường sắt Việt Nam xin Thủ tướng nhập 37 toa xe cũ của Nhật Bản
Theo lãnh đạo đường sắt Việt Nam việc sử dụng các loại toa xe này sẽ giảm chi phí chạy tàu, ngoài ra thuận lợi khi chủ động bố trí chiều dài đoàn tàu tùy nhu cầu khai thác vận tải trên từng tuyến có cự ly ngắn đế tối ưu hóa chi phí vận tải.
Tổng công ty Đường sắt Việt Nam vừa đề nghị Thủ tướng cho phép nhập khẩu 37 toa xe sản xuất từ năm 1979-1982, đã qua sử dụng do doanh nghiệp đường sắt Nhật Bản chuyển giao miễn phí để cải tạo, khai thác.
Theo ông Vũ Anh Minh, chủ tịch hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam – VNR, vừa qua, đối tác của VNR là Công ty Đường sắt Đông Nhật Bản (JR East) thông báo sẽ ngừng khai thác một số toa xe tự hành diesel DMU loại Kiha 40 và Kiha 48 để chuyển sang dòng xe mới hơn.
JR East sẵn sàng chuyển giao miễn phí cho VNR 37 toa xe trên nếu có nhu cầu (phía Việt Nam sẽ chịu các chi phí liên quan như nhập khẩu, cải tạo toa xe phù hợp với quy định Việt Nam).
Các toa xe Kiha 40 và Kiha 48 là loại toa xe tự vận hành, chuyên chở khách, được sản xuất từ năm 1979-1982. Toa xe trang bị ghế mềm, điều hòa không khí với công suất 68-82 chỗ ngồi, 28-34 chỗ đứng, tốc độ vận hành tối đa 95km/h trên các tuyến đường sắt khổ 1.067mm của Nhật Bản.
Các toa xe này có thể vận hành độc lập hoặc dễ dàng ghép nối thành đoàn tàu với quy mô tùy theo nhu cầu sử dụng.
Sau khoảng 40 năm vận hành, cả hai loại toa xe Kiha 40 và Kiha 48 không gặp bất cứ vấn đề nghiêm trọng về an toàn và chất lượng.
Thực tế, trong những năm gần đây, phía Nhật Bản đã chuyển giao hàng trăm toa xe DMU và EMU đã qua sử dụng cho đường sắt các nước Myanmar, Indonesia và Philippines để khai thác vận tải hành khách.
Đường sắt Việt Nam hiện đang sử dụng toa xe truyền thống với đoàn tàu gồm 1 đầu máy kéo hoặc đẩy đoàn toa xe. Việc thành lập, dồn dịch đoàn tàu thường mất thời gian, tốn kém chi phí.
Đặc biệt, trên các tuyến có khối lượng vận tải ít vẫn phải duy trì chạy tàu phục vụ an sinh xã hội vẫn phải duy trì đoàn tàu với 1 đầu máy và đoàn toa xe.
Do đó, VNR cho rằng việc tiếp nhận các toa xe DMU đã qua sử dụng để cải tạo phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam khai thác chở khách trên đường sắt Việt Nam sẽ đem lại nhiều lợi ích.
Cụ thể, việc này làm giảm đáng kể chi phí đầu tư đóng mới toa xe do chi phí nhập khẩu, cải tạo toa xe phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam nhỏ hơn nhiều so với chi phí đóng mới toa xe khách hiện đại; tạo điều kiện cho việc nghiên cứu, phát triển công nghệ mới phục vụ việc đóng mới, sử dụng loại toa xe tự hành để chở khách trên đường sắt Việt Nam trong tương lai; tạo điều kiện phát triển cơ khí đường sắt để cung cấp các sản phẩm phục vụ đường sắt quốc gia và đường sắt đô thị.
Ngoài ra, việc sử dụng toa xe tự vận hành sẽ giảm được thời gian lập tàu, giảm chi phí chạy tàu; thuận lợi khi chủ động bố trí chiều dài đoàn tàu tùy nhu cầu khai thác vận tải trên từng tuyến có cự ly ngắn đế tối ưu hóa chi phí vận tải.
Ông Đặng Sỹ Mạnh, Tổng giám đốc VNR, nói: “Chi phí nhập các toa xe này và sửa chữa để phù hợp với khổ ray thấp hơn nhiều chi phí đóng mới hoặc mua toa xe cũ của nước khác. Chúng tôi còn có thể học công nghệ sản xuất toa xe tự hành kéo đẩy của Nhật”. Phía Nhật Bản đã chuyển giao nhiều toa xe cũ cho đường sắt các nước trong khu vực Đông Nam Á như Myanmar, Indonesia và Phillipines và đã được các nước này vận hành phục vụ hành khách.
Báo cáo Thủ tướng, VNR cũng nêu việc nhập khẩu loại toa xe trên còn gặp phải vướng mắc liên quan đến pháp lý.
Cụ thể: nghị định 65/2018/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật đường sắt chỉ cho nhập khẩu toa xe không quá 10 năm; toa xe chở khách chạy trên chính tuyến của đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị không quá 40 năm.
Đối chiếu các quy định này, các toa xe DMU nói trên đều được sản xuất cách đây từ 39 đến 42 năm sẽ không được phép nhập khẩu vào Việt Nam để khai thác trên các tuyến đường sắt quốc gia.
Tuy nhiên, từ các phân tích trên, VNR đề nghị Thủ tướng đồng ý về chủ trương cho phép doanh nghiệp này nhập khẩu 37 toa xe DMU loại Kiha 40 và Kiha 48 đã qua sử dụng của Nhật Bản; cho đăng kiểm toàn bộ các toa xe nhập khẩu sau khi cải tạo, sửa chữa để vận dụng, khai thác trên đường sắt Việt Nam theo quy định của quy chuẩn Việt Nam.
Minh Ngọc
