Để đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc “không còn dễ tính”
Trong quá trình phát triển kinh tế và thương mại, Việt Nam đã xác định Trung Quốc là một thị trường quan trọng cho xuất khẩu hàng hóa, đặc biệt là trong lĩnh vực nông lâm thủy sản. Với dân số lên tới 1,411 tỷ người, Trung Quốc không chỉ là một thị trường tiêu thụ lớn mà còn chiếm tỷ trọng đáng kể trong kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.
Thông tin từ Vụ thị trường châu Á- châu Phi (Bộ Công Thương) cho biết, theo thống kê của Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam – Trung Quốc năm 2022 đạt 175,56 tỷ USD, tăng 5,47% so với năm 2021 và chiếm 24% trong tổng xuất nhập khẩu (XNK) của Việt Nam.
Trong đó, xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 57,7 tỷ USD, tăng 3,18%; nhập khẩu từ Trung Quốc đạt 117,8 tỷ USD, tăng 6,63%; nhập siêu ở mức 60,1 tỷ USD, tăng 10,18%. Trung Quốc tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất, thị trường nhập khẩu lớn nhất và thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam, sau Mỹ.
Năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu sang Trung Quốc có nhiều khởi sắc, đặc biệt từ quý 2 trở đi. Tính chung 10 tháng năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với Trung Quốc đạt 138,9 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 49,5 tỷ USD (chiếm 17% giá trị xuất khẩu của Việt Nam), tăng 5,13%; nhập khẩu từ Trung Quốc đạt 89,3 tỷ USD (chiếm 33,4% giá trị nhập khẩu của Việt Nam).
Mặc dù có những lợi thế về quy mô thị trường và vị trí địa lý, nhưng việc tận dụng các cơ hội này không hề đơn giản. Thói quen kinh doanh truyền thống của nhiều doanh nghiệp và người nông dân thường chỉ dừng lại ở việc “có gì bán nấy”, thiên về xuất khẩu tiểu ngạch và làm việc thông qua các thương lái, không tạo ra sự chủ động và chiến lược dài hạn. Điều này khiến cho việc thích nghi với những quy định mới của thị trường nhập khẩu Trung Quốc trở nên phức tạp và đôi khi làm cho thị trường này trở nên khó tiếp cận hơn.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương đã và đang đẩy mạnh nỗ lực để cải thiện tình hình xuất khẩu sang Trung Quốc. Theo thông tin từ Vụ Thị trường Châu Á – Châu Phi, năm 2023 đã chứng kiến những bước tiến quan trọng trong việc tháo gỡ khó khăn và tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu hàng hóa sang thị trường này.
Một trong những biện pháp quan trọng là việc thúc đẩy xuất khẩu hàng hoá qua các cửa khẩu biên giới theo hình thức chính ngạch. Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng của Trung Quốc để tạo thuận lợi trong thông quan, giảm ách tắc hàng hóa tại các cửa khẩu. Hơn nữa, việc thúc đẩy việc đa dạng hóa cửa khẩu biên giới giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu cũng được đặt ra để tối ưu hóa lưu thông hàng hóa giữa hai quốc gia.
Bên cạnh việc chủ động gỡ khó cho xuất khẩu qua các cửa khẩu, Bộ Công Thương cũng tập trung vào việc cấp giấy chứng nhận C/O cho các doanh nghiệp đổi cửa khẩu xuất khẩu và thúc đẩy việc nắm bắt thông tin về tình hình thông quan để hoạt động xuất khẩu đạt được hiệu quả cao nhất.
Một ví dụ rõ ràng về nỗ lực này là việc Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã liên tục đề xuất các biện pháp cụ thể với phía Trung Quốc, thông qua việc gửi công thư, tổ chức cuộc làm việc với các đại diện của Trung Quốc tại Việt Nam, và thậm chí là việc tham gia đoàn công tác tại cửa khẩu Hữu Nghị. Điều này chứng tỏ cam kết và quyết tâm của Việt Nam trong việc tăng cường hợp tác thương mại với Trung Quốc.
Tuy vậy, vấn đề vẫn còn nhiều thách thức. Thói quen kinh doanh truyền thống cần được thay đổi, và sự hỗ trợ từ cả chính phủ và các doanh nghiệp là cần thiết để thích ứng với những biến đổi của thị trường. Đồng thời, việc nâng cao chất lượng hàng hóa, tuân thủ các quy chuẩn về nguồn gốc và an toàn thực phẩm là một yếu tố không thể bỏ qua để đáp ứng yêu cầu của thị trường Trung Quốc.
Tóm lại, việc thúc đẩy xuất khẩu sang Trung Quốc đòi hỏi sự chủ động, linh hoạt và cam kết từ cả hai bên. Nỗ lực của Bộ Công Thương và các đơn vị liên quan đã tạo ra những bước tiến quan trọng, nhưng cần sự hợp tác sâu rộng hơn từ cả doanh nghiệp và chính phủ để tận dụng hết tiềm năng của thị trường xuất khẩu này.
Đông Duy
