Chính phủ đề xuất Nhà nước độc quyền đầu tư điện hạt nhân

Hôm nay ngày 21/10, thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên trình bày tờ trình dự án Luật Điện lực (sửa đổi).

Chính phủ đề xuất Nhà nước độc quyền và Thủ tướng quy định cơ chế đặc thù triển khai đầu tư, xây dựng, vận hành nhà máy điện hạt nhân.

Điểm mới tại dự án luật là dành một khoản trong quy định về chính sách phát triển điện lực để đề cập tới điện hạt nhân. Theo đó, Chính phủ đề xuất Nhà nước độc quyền trong đầu tư xây dựng các dự án nhà máy điện loại này, do đây là dự án quan trọng liên quan tới an ninh quốc gia. Việc đầu tư xây dựng, vận hành và chấm dứt hoạt động, cũng như đảm bảo an toàn nhà máy điện hạt nhân phải tuân thủ quy định của Luật Năng lượng nguyên tử và các quy định liên quan.

Quy hoạch loại nguồn điện này là một phần, đồng bộ với quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, để đảm bảo mục tiêu an ninh cung cấp điện. Dự án điện hạt nhân phải sử dụng công nghệ hiện đại, có kiểm chứng.

Bên cạnh đó, tùy thuộc tình hình kinh tế, xã hội từng thời kỳ, Thủ tướng quy định cơ chế đặc thù để triển khai đầu tư, xây dựng và vận hành nhà máy điện hạt nhân.

Tại cuộc họp thường trực Chính phủ cuối tuần trước, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành nghiên cứu phát triển điện hạt nhân, sửa Quy hoạch điện VIII để phù hợp thực tế.

Cũng theo dự án luật, Nhà nước giữ độc quyền về đầu tư nhà máy thủy điện đa mục tiêu, các dự án nguồn, lưới điện khẩn cấp hoặc dự án cấp điện áp 220 kV trở lên; vận hành lưới truyền tải (trừ dự án tư nhân đầu tư) và điều độ hệ thống điện.

Thẩm tra nội dung này, ông Lê Quang Huy, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường, cho rằng phát triển điện hạt nhân là vấn đề mới, cần được nghiên cứu kỹ lưỡng. Do đó, cơ quan này đề nghị Bộ Công Thương – cơ quan chủ trì soạn thảo báo cáo cấp có thẩm quyền về mức độ quy định phát triển điện hạt nhân tại dự án luật.

Theo cơ quan thẩm tra, việc đưa nội dung “Thủ tướng quy định cơ chế đặc thù để đảm bảo triển khai đầu tư xây dựng, vận hành nhà máy điện hạt nhân” là không phù hợp về thẩm quyền, theo Luật Tổ chức Chính phủ, Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật. Đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, chỉnh lý cho phù hợp, theo báo cáo thẩm tra.

Cùng với đó, theo ông Huy, có ý kiến cho rằng cần rà soát, làm rõ quy định về các lĩnh vực Nhà nước độc quyền đầu tư. Theo đó, chỉ quy định những nội dung thực sự cần thiết để bảo đảm an ninh năng lượng, tạo cơ chế thu hút, huy động các nhà đầu tư, cũng như tăng tính khả thi, quản lý Nhà nước hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, một số quy định về cam kết sản lượng hợp đồng tối thiểu, dài hạn và cơ chế bao tiêu với các đơn vị tham gia thị trường điện được đánh giá là không phù hợp. Bởi cơ quan thẩm tra cho rằng, nếu thực hiện, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sẽ phải gánh một khoản chi phí rất lớn, ảnh hưởng đến cân đối tài chính, ngược với xu hướng của thị trường điện cạnh tranh. Do đó, Ủy ban này đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc kỹ nội dung này.

Bích Ngân