‘Chỉ dừng nhập khẩu xăng khi Lọc dầu Nghi Sơn đảm bảo nguồn cung’

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Công Thương hy vọng giá xăng sẽ hạ sau khi giảm thuế môi trường nhưng nếu vẫn không được, ông cho rằng có thể dùng quỹ an sinh hỗ trợ.

Sáng 16/3, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn về xăng dầu tại phiên họp Thường vụ Quốc hội. Đây là phiên chất vấn đầu tiên tại Quốc hội khoá XV. 39 đại biểu đăng ký chất vấn Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên.

Đại biểu ‘truy’ cách điều hành giá xăng

Ông Trần Văn Sáu (đại biểu tỉnh Đồng Tháp) đặt câu hỏi vì sao giá bình quân giá thành phẩm xăng dầu thế giới biển động mạnh, 44-60%, nhưng giá trong nước chỉ tăng 25-40%. “Quá trình điều hành giá xăng dầu như vậy có gì mâu thuẫn, thiệt hại đó do ai gánh chịu?”, ông hỏi.

Bộ trưởng Công Thương giải thích, giá xăng dầu trong nước thấp hơn giá thế giới do chủ yếu sử dụng linh hoạt các công cụ bình ổn giá, như Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Tại nhiều kỳ điều hành, nhà điều hành đã trích 500-1.500 đồng một lít xăng, dầu tuỳ loại. Nếu không trích quỹ này, ông Diên nói, “chúng ta không thể có giá thấp hơn thế giới”.

Theo Bộ trưởng, bối cảnh thực hiện cơ chế thị trường có sự quản lý Nhà nước thì việc duy trì Quỹ bình ổn rất quan trọng, nhưng quỹ có hạn, hiện chỉ khoảng 600 tỷ đồng trong khi quỹ này tại nhiều doanh nghiệp đã âm lớn.

Khi hiện quỹ này không còn nhiều, hai Bộ đã đề xuất và Chính phủ có Nghị quyết đề nghị Uỷ ban Thường vụ Quốc hội giảm 50% thuế bảo vệ môi trường. Nếu chính sách này được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thông qua, áp dụng từ 1/4 tới thì “hy vọng giá sẽ giảm”.

Về khả năng giảm giá xăng dầu, ông Diên nói, sẽ phải phụ thuộc thị trường thế giới. Bộ Công Thương cam kết, biên độ giá thế giới tăng quá cao thì liên Bộ điều hành tăng ở mức có thể chấp nhận được. “Công cụ là Quỹ bình ổn, rồi quỹ này không còn thì sử dụng thuế, phí. Nếu thuế, phí giảm hết cỡ mà giá vẫn cao thì phải sử dụng quỹ an sinh hỗ trợ người dân, doanh nghiệp sử dụng nhiều xăng dầu”, ông nói.

Bộ trưởng Công Thương: Nguồn cung xăng dầu không thiếu

Là người đặt câu hỏi đầu tiên, đại biểu Trần Quốc Tuấn đề nghị có giải pháp căn cơ cho tình trạng nguồn cung xăng dầu thiếu hụt, khiến các doanh nghiệp bị lỗ, nhiều cửa hàng treo biển hết xăng chờ tăng giá.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, giá xăng dầu thế giới tăng đột biến 40-60% vì đứt gãy nguồn cung tại một số nước có sản lượng lớn, tác động từ xung đột Nga – Ukraine… Thêm nữa, nguồn cung trong nước gặp khó khăn do Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn – đơn vị cung ứng 35% xăng dầu cả nước – giảm công suất. Ba tháng qua, nhà máy này chỉ sản xuất được tối đa 80% công suất.

Với loạt giải pháp để đảm bảo đủ nguồn cung trong nước vừa qua, ông Diên khẳng định, “nguồn cung không lúc nào thiếu”. Tháng 2, tổng nguồn cung trong nước có khoảng 3 triệu m3, trong đó nguồn tồn dư là khoảng 1,2 triệu m3, đáp ứng tới hết tháng 3. Sau thời điểm này, Bộ Công Thương có kế hoạch, phân giao các doanh nghiệp tăng nhập khẩu lên gấp đôi sản lượng bình thường, 1 triệu m3 trở lên.

Về hoạt động thanh kiểm tra, ông Nguyễn Hồng Diên cho biết công tác kiểm tra ở các địa phương, với sự kết hợp của Tổng cục quản lý thị trường, Sở Công Thương đạt được nhiều kết quả. Đến thời điểm này, toàn thị trường có 17.000 cửa hàng bán lẻ, trong đó lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra 16.800 cửa hàng.

Số cửa hàng bán lẻ vi phạm, theo Bộ trưởng, chỉ chiếm rất ít với 211 cửa hàng. Có nhiều lý do cho việc nhiều cửa hàng dừng bán như đóng cửa sửa chữa nhưng cũng có những cây xăng cố tính găm hàng, chờ nâng giá. Việc cửa hàng đóng cửa, treo biển không có nguồn cung là có thực, dù chỉ là số ít, do họ nhận xăng dầu từ Nghi Sơn.

Vai trò của nhà máy lọc dầu trong nước

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (đại biểu Kiên Giang) tranh luận với Bộ trưởng Công Thương về vấn đề của Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn. Bà nói, nguồn cung xăng dầu được Bộ trưởng giải thích là không thiếu, do việc tăng nhập khẩu để đảm bảo nguồn cung, tức là phụ thuộc nguồn bên ngoài. “Vậy vai trò của các nhà máy lọc dầu trong nước trong đảm bảo nguồn cung thế nào?”, bà đặt vấn đề.

Trả lời tranh luận, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, vai trò của nhà máy trong nước hiện nay là một ẩn số trong phương trình giải bài toán nguồn cung trong nước.

Việt Nam có thời điểm không có nhà máy lọc dầu nào nhưng trong nước vẫn không thiếu xăng dầu, các nước bên cạnh không có nhà máy lọc dầu cũng không thiếu. Trong khi đó, các nước có nhà máy lọc dầu thì cũng không có giá chênh lệch quá xa so với giá thế giới.

Việt Nam hiện có hai nhà máy lọc dầu lớn. Nhà máy Bình Sơn do PVN đầu tư hoạt động ổn định, công suất cung cấp 30-35%. Nhưng Nghi Sơn là nhà máy liên doanh với đối tác nước ngoài thì hoạt động không hiệu quả.

Vấn đề nội tại của Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn, theo Bộ trưởng, chủ yếu là vấn đề tài chính. PVN, với tư cách là một bên trong liên doanh, đã báo cáo vấn đề này với Ủy ban quản lý vốn tại doanh nghiệp. PVN đang phối hợp với các cơ quan chức năng để đấu tranh, yêu cầu hai liên doanh còn lại thực hiện đúng cam kết cung ứng dầu ra thị trường trong nước. Nguồn nguyên liệu đầu vào của Nghi Sơn là nhập hoàn toàn từ dầu thô của Kuwait, trong bối cảnh biến động giá, việc khan hiếm nguồn cung là không thể tránh.

Bộ trưởng khẳng định, “khi nào PVN cam kết chắc chắn trước Bộ Công Thương rằng sản lượng lấy từ Nhà máy Nghi sơn đảm bảo nguồn cung theo kế hoạch thì Bộ Công Thương mới dừng nhập xăng dầu”.

Ùn ứ nông sản

Đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm (TP HCM) đặt vấn đề về ùn ứ nông sản, cho thấy chiến lược lưu thông hàng hoá “bế tắc”.

Ông Diên cho biết, không dưới 3 lần khuyến nghị Bộ Nông nghiệp, địa phương có phương án vùng trồng, vùng nuôi, sản xuất theo tín hiệu thị trường. “Nếu cách làm cũ, có gì làm nấy, có gì bán nấy sẽ bị động”, ông nói và đề nghị ngành nông nghiệp cần có kế hoạch sản xuất theo yêu cầu, nhu cầu từng thị trường.

Ngoài ra, cách để lâu dài chuyển từ xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch. Còn vấn đề trước mắt, ngành Công Thương và Nông nghiệp & Phát triển nông thôn vẫn đang nỗ lực họp bàn, trao đổi với phía bạn. Tuy nhiên, Trung Quốc thực hiện chiến lược zero Covid, nên cũng khó khăn trong lưu thông hàng hoá.

Ông Diên đồng tình, về dài hạn hai bộ cần có trách nhiệm xây dựng đề án để chuyển xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch qua biên giới. Hiện tiêu chuẩn, tiêu chí để xuất hàng tiểu ngạch, chính ngạch qua biên giới đã được Bộ Công Thương trình Thủ tướng, Chính phủ.

Trong sáng nay, Bộ trưởng Công Thương trả lời chất vấn các nội dung về tình hình nhập khẩu, giá xăng dầu vừa qua; phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc; giải pháp bảo đảm lưu thông, xuất, nhập khẩu hàng hóa trong tình hình dịch Covid-19, nhất là mặt hàng nông sản.

Về xăng dầu, Bộ này cho hay, giá xăng dầu bán lẻ trong nước vừa qua tăng thấp hơn mức tăng của giá thế giới. Chẳng hạn, đến giữa tháng 3, giá xăng dầu trong nước đã tăng 4.625 – 7.030 đồng một lít, kg tuỳ loại, tương đương tăng gần 25 – 40%, trong khi giá thế giới tăng 44-60%.

Khai Tâm