“Bi kịch” thế giới vào năm 2023

Ngân hàng Thế giới (WB) mới đây đã công bố báo cáo triển vọng kinh tế toàn cầu với những dự báo không mấy lạc quan. Nền kinh tế toàn cầu sẽ “rất gần” với suy thoái trong năm nay, dẫn đến tăng trưởng yếu hơn ở tất cả các nền kinh tế hàng đầu thế giới – Hoa Kỳ, Châu Âu và Trung Quốc.

Nguy cơ suy thoái

Trong một báo cáo thường niên, Ngân hàng Thế giới cho biết họ đã cắt giảm gần một nửa dự báo tăng trưởng toàn cầu trong năm nay, xuống chỉ còn 1,7%, so với mức dự báo trước đó là 3%. Nếu dự báo này là chính xác, thì đó sẽ là mức mở rộng hàng năm yếu thứ ba trong 30 năm, chỉ sau những cuộc suy thoái sâu sắc do cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và khi thế giới trải qua đại dịch COVID-19 năm 2020, khiến cả thế giới áp đặt các biện pháp phong tỏa, đẩy nền kinh tế toàn cầu gần như rơi vào tình trạng bế tắc.

Mặc dù Hoa Kỳ có thể tránh được suy thoái kinh tế trong năm nay, nhưng nền kinh tế Hoa Kỳ được dự đoán vẫn chỉ đạt mức tăng trưởng 0,5% do sự suy yếu toàn cầu có thể sẽ gây ra một cơn gió ngược khác cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng Hoa Kỳ, bên cạnh giá cả cao và lãi suất vay đắt đỏ hơn. Ngoài ra, Hoa Kỳ cũng sẽ dễ bị tổn thương trước sự gián đoạn chuỗi cung ứng hơn nữa nếu COVID-19 tiếp tục gia tăng hoặc cuộc chiến của Nga ở Ukraine trở nên tồi tệ hơn.

Trong khi đó, châu Âu, từ lâu đã là nhà xuất khẩu lớn sang Trung Quốc, có thể sẽ bị ảnh hưởng bởi nền kinh tế Trung Quốc yếu hơn.

Báo cáo của Ngân hàng Thế giới cũng lưu ý rằng lãi suất tăng tại các nền kinh tế phát triển như Mỹ và châu Âu sẽ thu hút vốn đầu tư từ các nước nghèo hơn, qua đó tước đi nguồn đầu tư nội địa quan trọng của các nước này. Đồng thời, báo cáo cho biết, những mức lãi suất cao đó sẽ làm chậm tăng trưởng ở các nước phát triển vào thời điểm mà cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã khiến giá lương thực thế giới ở mức cao.

Chủ tịch Ngân hàng Thế giới David Malpass cho biết trong một cuộc gọi với các phóng viên: “Cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã làm tăng thêm chi phí mới. Triển vọng đặc biệt nghiêm trọng đối với nhiều nền kinh tế nghèo nhất, nơi công cuộc giảm nghèo đã bị đình trệ và khả năng tiếp cận điện, phân bón, lương thực và vốn có thể sẽ bị hạn chế trong một thời gian dài.”

Tác động của suy thoái toàn cầu sẽ đặc biệt nghiêm trọng đối với các nước nghèo hơn ở những khu vực như Châu Phi sa mạc Sahara, nơi sinh sống của 60% người nghèo trên thế giới. Ngân hàng Thế giới đã dự đoán thu nhập bình quân đầu người sẽ chỉ tăng 1,2% vào năm 2023 và 2024, tốc độ chậm đến mức tỷ lệ nghèo có thể tăng lên.

Theo Chủ tịch WB David Malpass, lạm phát tăng tốc, các ngân hàng trung ương thắt chặt chính sách, điều kiện tài chính xuống cấp và cú sốc từ xung đột Nga – Ukraine đang gây sức ép lên tăng trưởng toàn cầu. Tốc độ tăng trưởng chậm lại hầu hết đều xảy ra ở những nền kinh tế tiên tiến.

Ba ông lớn chậm lại

Báo cáo theo sau một dự báo ảm đạm tương tự một tuần trước đó từ Kristina Georgieva, Giám đốc điều hành của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, cơ quan cho vay toàn cầu.

Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva đã cảnh báo rằng 1/3 nền kinh tế toàn cầu có thể bị tác động do suy thoái kinh tế trong năm 2023. Người đứng đầu định chế tài chính toàn cầu thậm chí mô tả 2023 là một năm khó khăn hơn so với năm 2022.

“Đối với phần lớn nền kinh tế thế giới, đây sẽ là một năm khó khăn, khó khăn hơn cả năm trước,” Georgieva nhấn mạnh. “Tại sao? Vì ba nền kinh tế lớn – Mỹ, EU, Trung Quốc – đều đang đồng loạt giảm tốc.”

Ngân hàng Thế giới đã dự đoán rằng nền kinh tế của Liên minh Châu Âu sẽ không tăng trưởng chút nào trong năm tới sau khi đã tăng trưởng 3,3% vào năm 2022. Ngân hàng này dự đoán Trung Quốc sẽ tăng trưởng 4,3%, thấp hơn gần 1 điểm phần trăm so với dự báo trước đó và bằng khoảng một nửa tốc độ mà Bắc Kinh đưa ra vào năm 2021.

Về các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển, WB cho rằng năm 2023 sẽ chồng chất khó khăn, khi những nước này phải chật vật đối phó với gánh nặng nợ công, đồng nội tệ suy yếu, đầu tư DN giảm. Với điều kiện kinh tế mong manh hiện nay, WB nhận định, bất kỳ tác động tiêu cực mới nào cũng có thể đẩy kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái.

Ngân hàng Thế giới dự kiến ​​các nước đang phát triển sẽ có kết quả tốt hơn, tăng trưởng 3,4% trong năm nay, bằng với tốc độ của năm 2022, mặc dù vẫn chỉ bằng một nửa tốc độ của năm 2021. Cụ thể, WB dự báo tốc độ tăng trưởng của Brazil sẽ giảm xuống 0,8% vào năm 2023, giảm từ mức 3% của năm ngoái. Tại Pakistan, nền kinh tế dự kiến ​​chỉ tăng trưởng 2% trong năm nay, bằng một phần ba tốc độ của năm ngoái.

Các nhà kinh tế khác cũng đã đưa ra những triển vọng ảm đạm, mặc dù hầu hết trong số họ không quá thảm khốc. Cụ thể, các nhà kinh tế tại JPMorgan đang dự đoán tăng trưởng chậm trong năm nay đối với các nền kinh tế tiên tiến và toàn thế giới, nhưng họ không cho rằng suy thoái toàn cầu sẽ xảy ra. Vì vậy, các nhà kinh tế vẫn lạc quan cho rằng, thế giới sẽ tránh được viễn cảnh suy thoái, một phần cũng tin tưởng vào việc Trung Quốc mở cửa trở lại có ý nghĩa then chốt đối với triển vọng kinh tế của châu Á và toàn cầu.

Báo cáo của JPMorgan cho biết: “Sự mở rộng toàn cầu sẽ bị bẻ cong nhưng không bị phá vỡ vào năm 2023″.

Tuệ Ngô