Xung đột biên giới Thái Lan – Campuchia sau lệnh ngừng bắn: Nguy cơ leo thang trong bối cảnh thế giới đầy biến động
Thái Lan cáo buộc Campuchia vi phạm lệnh ngừng bắn, Campuchia đáp trả bằng những cáo buộc tương tự – cuộc đụng độ vũ trang tại biên giới hai nước đặt ra những lo ngại về ổn định khu vực Đông Nam Á, trong khi thế giới đang bị phân tâm bởi các điểm nóng toàn cầu.
Sáng 29-7, Hãng tin AFP dẫn lời quân đội Thái Lan cho biết Campuchia đã vi phạm lệnh ngừng bắn vừa được hai bên nhất trí trước đó, khiến giao tranh tái bùng phát tại khu vực biên giới.
Phó phát ngôn viên quân đội Thái Lan, ông Ritcha Suksuwanon, thông tin rằng: “Sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, đã xảy ra các vụ hỗn loạn ở khu vực Phu Makua do phía Campuchia gây ra, dẫn đến giao tranh kéo dài đến sáng. Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở khu vực Sam Taet đến tận 5h30 sáng”.
Theo báo Nation Thailand, loạt tiếng nổ được ghi nhận từ 3h đến 5h sáng cùng ngày, trong khi quân đội Thái Lan đang tiến hành rà phá bom mìn tại khu vực Ta Kwai Prasat (tỉnh Si Sa Ket).
Người phát ngôn quân đội Thái Lan, ông Winthai Suwaree, tuyên bố: “Ngay khi thỏa thuận có hiệu lực, Thái Lan phát hiện lực lượng Campuchia đã tiến hành các cuộc tấn công vũ trang vào một số khu vực trong lãnh thổ Thái Lan”. Ông gọi đây là hành động “cố ý vi phạm thỏa thuận, rõ ràng nhằm làm suy yếu lòng tin giữa hai bên”, đồng thời nhấn mạnh Thái Lan buộc phải thực hiện quyền tự vệ chính đáng.
Trong khi đó, phía Campuchia đưa ra thông điệp trái ngược. Theo Khmer Times, vào lúc 22h50 ngày 28-7 – tức chỉ một giờ trước khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực – binh lính Thái Lan bị cáo buộc đã nã pháo vào lãnh thổ Campuchia, tại các tỉnh Oddar Meanchey và Preah Vihear.
Tuy nhiên, Campuchia khẳng định đến 0h30 sáng 29-7, các điểm nóng đã yên ắng, không ghi nhận thêm đụng độ lớn. Thủ tướng Campuchia Hun Manet đăng trên Facebook rằng “chiến tuyến đã dịu xuống kể từ khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực lúc 0h”.
Căng thẳng biên giới Thái Lan – Campuchia không phải là điều mới, đặc biệt tại khu vực quanh đền Preah Vihear, từng là tâm điểm tranh chấp pháp lý tại Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ). Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là vụ việc lần này xảy ra ngay sau lệnh ngừng bắn, cho thấy sự thiếu lòng tin sâu sắc và nguy cơ đổ vỡ đối thoại trong tương lai.
Sự kiện này diễn ra giữa lúc thế giới đang bị chia rẽ bởi hàng loạt cuộc chiến khốc liệt như xung đột Nga – Ukraine, căng thẳng ở Trung Đông, và các cuộc đối đầu chiến lược giữa các cường quốc lớn. Trong bối cảnh đó, một vụ va chạm quân sự tại Đông Nam Á – dù nhỏ – cũng có thể thu hút sự chú ý của quốc tế và làm phức tạp hóa vai trò trung gian của ASEAN.
ASEAN, với vai trò là tổ chức khu vực có trách nhiệm bảo vệ hòa bình và ổn định nội khối, đang đối mặt với thách thức không nhỏ. Tổ chức này hiện đang tập trung vào đàm phán Bộ Quy tắc Ứng xử trên Biển Đông (COC) với Trung Quốc, nhưng sự bùng phát căng thẳng ở biên giới Thái – Campuchia có thể làm xao nhãng ưu tiên chiến lược, cũng như gây mất niềm tin vào hiệu quả của ASEAN trong giải quyết xung đột nội bộ.
Trong khi đó, Trung Quốc – một đối tác lớn của cả Thái Lan lẫn Campuchia – có thể đóng vai trò hậu trường trong việc làm dịu tình hình, nhằm bảo vệ lợi ích kinh tế và chính trị trong khu vực, đặc biệt là các tuyến hành lang của Sáng kiến “Vành đai – Con đường” đi qua bán đảo Đông Dương.
Dù hiện tại chưa có dấu hiệu leo thang nghiêm trọng, song các vụ pháo kích và cáo buộc qua lại giữa hai nước trong vòng chưa đầy 24 giờ sau lệnh ngừng bắn đặt ra dấu hỏi lớn về mức độ sẵn sàng đối thoại và khả năng kiểm soát chiến tuyến của cả hai phía.
Nếu không được xử lý khéo léo, xung đột này có thể trở thành điểm nóng mới ở Đông Nam Á – khu vực vốn được xem là ổn định nhất trong bức tranh địa chính trị toàn cầu hiện nay.
Thảo Nguyên
