Xử lý Thủ Thiêm để thành phố cất cánh

Thành phố cần bay tiếp như con chim đầu đàn mạnh mẽ, can trường chứ không thể đuối sức, tụt lại phía sau, trong khi cả đàn 62 tỉnh và thành phố vẫn miệt mài vượt mây.

Vết thương Thủ Thiêm

Trong cuộc họp báo về Thủ Thiêm ngày 14/8, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Võ Văn Hoan cam kết, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho các hộ dân khu 4,3ha ở Thủ Thiêm được áp dụng hệ số quy đổi có lợi cho người dân. “Giá bồi thường được xác định là giá hiện nay chứ không phải 10 năm trước”, ông nói.

Như vậy, sau rất nhiều nỗ lực của các cơ quan, vấn đề Thủ Thiêm đang dần được tháo gỡ. Trước đó, Tổng Thanh tra chính phủ đã thông báo “Ban Tiếp công dân trung ương phối hợp với Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh vận động 28 hộ dân khiếu nại, cam kết trong tháng 7 này sẽ có xử lý giải quyết dứt điểm”.

Vậy là sau 20 năm, tới nay, vụ Thủ Thiêm của thành phố Hồ Chí Minh đã gần như đã lộ diện hoàn toàn. Một số cán bộ của thành phố tuy đã nhiều lần học tập nhưng đang không làm theo gương Bác, nay không còn cơ hội để tiếp tục “chưa bị lộ”.

Hy vọng từ nay tới cuối năm, vụ Thủ Thiêm sẽ có thể khép lại. Người dân oan ức sẽ được đền bù, như thông báo của lãnh đạo thành phố.

Nếu đúng như vậy, người dân gốc Thủ Thiêm sẽ “được làm những gì luật pháp không cấm”, trong đó có việc được xây dựng nhà cửa đàng hoàng hơn, to đẹp hơn trên đất sổ đỏ của mình trong khu đô thị mới đầy tự hào này của thành phố.

Vụ Thủ Thiêm đang để lại những tổn thương trong niềm tin yêu của nhân dân cả nước đối với thành phố, một đầu tầu của nền kinh tế quốc gia, nơi được làm thí điểm, rồi chính thức được giao thực hiện cơ chế đặc biệt so với các tỉnh, thành phố khác.

Thành phố luôn được Đảng giao cho một người thuộc đội ngũ cán bộ cấp chiến lược cao nhất phụ trách, hai cán bộ cầm quyền do Bộ Chính trị và Ban Bí thư quản lý, nhiều cán bộ tương đương bộ trưởng, thứ trưởng đảm trách các lĩnh vực quan trọng, một Ban Thường vụ bề thế để thực hiện lãnh đạo tập thể.

Nếu cứ theo phương thức tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách của Đảng, thì sai phạm tại Thủ Thiêm sẽ không xảy ra. Khi điều không thể đó đã trở thành thực thể, thì phương thức này đã tự đặt ra những vấn đề cần phải được hoàn thiện.

Đó là việc chọn người đứng đầu, việc kiểm tra chất lượng sinh hoạt tập thể của Ban Thường vụ, việc giám sát hoạt động hữu hiệu của Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân thành phố. Hoàn thiện phương thức lãnh đạo tập thể, cá nhân phụ trách trong giai đoạn tới không thể không đặt lên hàng đầu việc chọn được người đứng đầu cấp ủy không bị sa vào tham nhũng, sinh hoạt của Ban thường vụ không để lọt qua bất cứ vụ việc tham nhũng nào trong toàn đảng bộ, bất kể người đó là ai.

Thành phố đã được Quốc hội giao thực hiện cơ chế đặc biệt để phát triển nhanh, bền vững, đạt hiệu quả cao trong khi nhiều tỉnh và thành phố khác cũng đề nghị nhưng chưa được chấp thuận. Việc thực hiện thành công cơ chế này sẽ mở ra khả năng biến cơ chế đặc biệt của thành phố Hồ Chí Minh thành cơ chế phổ quát cho cả nước, khi đó không còn tỉnh nào bị lẹt đẹt phía sau.

Nhưng thật đáng tiếc, cơ chế đặc biệt đó đã bị một thứ cơ chế mang tên sai phạm Thủ Thiêm len lỏi vào, theo đó:

Phát triển nhanh, nhưng biết đến bao giờ ngân sách thành phố mới thu hồi được hàng chục ngàn tỷ đồng, trên triệu mét vuông đất vàng… trong danh mục tài sản công do sai phạm đã mắc phải;

Phát triển bền vững, nhưng biết đến bao giờ mới thí điểm thành công về chính quyền đô thị trong khi tại khu đô thị hiện đại này, người dân gốc Thủ Thiêm lại bị bỏ lại phía sau tới hàng chục năm với những xấp kiến nghị, khiếu nại khẩn thiết gửi đi mà những nơi có trách nhiệm đã nhận, hầu như không một ai lắng nghe, thấu hiểu và giải quyết;

Phát triển hiệu quả, nhưng biết đến bao giờ, những hiệu quả thu được đó không trở thành công cốc, bị rơi rụng vào túi bọn “nội xâm”.

Phải là cánh chim đầu đàn

Thành phố đã được Chính phủ kỳ vọng trở thành địa phương đi đầu trong thực hiện cải cách hành chính, đổi mới dịch vụ công, cung cấp kiến tạo phát triển. Cả hệ thống chính trị của thành phố đã nỗ lực thực hiện theo hướng chỉ đạo đó của Chính phủ, nhưng Thủ Thiêm lại trở thành góc tối trong kỳ vọng đi đầu này.

Tại đây, cải cách hành chính đã cho phép một loạt cơ chế đen thay thế cơ chế đặc biệt, trong đó dân đã không được làm những việc luật pháp không cấm; cán bộ thành phố đã được làm những việc luật pháp không cho phép; đã xuất hiện doanh nghiệp tư nhân và cán bộ thành phố hợp lực với nhau để đặt ra thứ luật rừng và tổ chức thực hiện trôi chảy luật đó; việc chính quyền cung cấp kiến tạo phát triển cho xã hội đã bị biến tướng thành cung cấp tài sản công cho “ thân hữu”.

Những biểu hiện cơ chế đen len lỏi vào cơ chế đặc biệt chưa kể hết, nếu được loại bỏ càng sớm bao nhiêu, càng tốt bấy nhiêu cho tiến trình phát triển kinh tế-chính trị-xã hội của thành phố những năm tới, đặc biệt khi Đại hội đảng các cấp đang được khẩn trương chuẩn bị hiện nay.

Trước hết, những cán bộ thành phố đã chót nhúng chàm cần được xử lý nghiêm, không có vùng cấm. Việc này đã được tuyên đi tuyên lại không biết bao nhiêu lần, nhưng kết quả thực hiện còn rất xa so với các tuyên đó.

Lý do có nhiều, tựu chung, tuy không có vùng cấm nhưng đã có nhiều hàng rào được dựng lên, gây trở ngại và kéo dài cho việc trực trị của pháp luật đối với cán bộ nhúng chàm.

Ở đây phải kể đến: Qui chế xem xét kỷ luật Đảng trước, rồi sau mới xét xử theo pháp luật; Qui chế phân cấp quản lý đảng viên, trong đó có loại đảng viên thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Thường vụ cấp tỉnh, cấp huyện (và các cấp thành phố) quản lý; Qui chế phê và tự phê trong sinh hoạt chi bộ.

Những qui chế này đã ra đời và hoàn toàn phù hợp trong những thời kỳ Đảng trong sạch, vững mạnh. Nay Đảng đang trong thời kỳ khôi phục lại và nâng tầm sự trong sạch, vững mạnh đã từng có, thì những qui chế đó đã lộ rõ nhiều bất cập không thể không sửa đổi, bổ sung và đổi mới.

Những lời đã tuyên về “không có vùng cấm”, nay đã đến lúc phải tuyên về “dỡ bỏ các tường ngăn” để bất cứ cán bộ nhúng chàm nào cũng đều bị trực trị của luật pháp. Đảng viên nhúng chàm và công dân phạm tội đều bị xét xử như nhau theo cùng một qui chế trước pháp luật.

Thứ hai, quyền lợi chính đáng của người dân đã bị tước bỏ trong quá trình xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm, nay cần được trả lại cho dân, đồng thời tạo điều kiện để người dân được làm những gì luật pháp không cấm, sớm hòa nhập và được thụ hưởng những thành tựu do đô thị hiện đại này mang lại. Nếu việc này được giải quyết ngay và luôn, thì quá tuyệt vời.

Thứ ba, xóa bỏ hoàn toàn những cơ chế đen, luật rừng, góc tối đã len lỏi vào cơ chế đặc biệt của thành phố thời gian qua, đặc biệt đã lộ diện điển hình và tập trung nhất tại quá trình xây dựng khu đô thị mới hiện đại Thủ Thiêm.

Thành phố có thể không lấy lại được một số tài sản công đã mất từ sai phạm Thủ Thiêm; thành phố có thể mất hẳn một bộ phận cán bộ đã thành danh nhưng lại nhúng chàm; thành phố có thể không lấy lại được uy tín đã mất trong ngày một ngày hai…

Nhưng có một thanh “bảo kiếm”, nếu để mất hay không dùng đến, thì thành phố sẽ như con chim đầu đàn đuối sức, tự tụt lại phía sau, trong khi cả đàn 62 tỉnh và thành phố trong cả nước vẫn miệt mài vượt mây, bay tiếp.

Thanh “bảo kiếm”, ai cũng biết, đó là cơ chế đặc biệt được Đảng, Quốc hội, Chính phủ, và Nhân dân trao cho thành phố làm trước, làm thí điểm, làm chính thức từ nhiều nhiệm kỳ đã qua và hiện nay của Đảng bộ thành phố.

TS. Đinh Đức Sinh