WikiLeaks đã công bố bí mật động trời gì của Mỹ vào 18/2/2010?
Vào ngày 18/2 năm 2010, một trang web tương đối mù mờ có tên là WikiLeaks công bố một bức điện ngoại giao bị rò rỉ chi tiết các cuộc thảo luận giữa các nhà ngoại giao Mỹ và các quan chức chính phủ Iceland.
Vụ rò rỉ “Reikjavik13” hầu như không được công khai với công chúng, nhưng đó là một trong số 750.000 tài liệu nhạy cảm được Chelsea Manning gửi tới WikiLeaks. Manning hiện được coi là một trong những người tố giác nhiều nhất và quan trọng nhất trong lịch sử nước Mỹ, khi những rò rỉ của cô ấy làm sáng tỏ những hành động tàn ác của các lực lượng vũ trang Mỹ, vẽ nên một bức tranh xa hơn về các cuộc chiến tranh ở Iraq và Afghanistan và khiến cơ sở ngoại giao của Mỹ xấu hổ rất nhiều. .
Manning, một nhà phân tích tình báo trong Quân đội Mỹ, được điều động đến Iraq vào tháng 10/2009. Công việc của cô cho phép cô tiếp cận tất cả các thông tin mật và nhạy cảm từ nhiều cơ quan nhà nước khác nhau.
Vào ngày 5 tháng 1 năm 2010, cô bắt đầu tải xuống một lượng lớn tài liệu, bắt đầu với 400.000 tài liệu liên quan đến Chiến tranh Iraq. Manning đưa thông tin vào một đĩa CD có nhãn “Lady Gaga” để chuyển lậu về nhà và tải lên máy tính cá nhân của cô. Trong kỳ nghỉ phép của mình tại Mỹ, cô đã gửi thông tin cho cả New York Times và The Washington Post nhưng cả hai đều không quan tâm. Cô ấy bắt đầu gửi tài liệu cho WikiLeaks vào đầu tháng 2/2010, nhưng một lần nữa không nhận được phản hồi.
Sau đó, vào ngày 18/2, Manning đã gửi cho WikiLeaks cáp có tên “Reykjavik13”. Trang web đã xuất bản nó trong vòng vài giờ. Manning sau đó nói rằng cô cảm thấy bức điện mô tả chính phủ Mỹ đang “bắt nạt” chính phủ Iceland, và hy vọng rằng vụ rò rỉ sẽ gây áp lực buộc Mỹ phải cho vay hỗ trợ kinh tế.
Sự việc sẽ chỉ là một chú thích nhỏ trong lịch sử nếu không có những rò rỉ sau đó. Trong suốt mùa xuân năm 2010, WikiLeaks đã công bố hàng trăm nghìn tài liệu bị rò rỉ bởi Manning, đôi khi thông qua The New York Times, Der Spiegel và The Guardian.
Các bức điện ngoại giao bao gồm các cuộc thảo luận thẳng thắn về chính sách và mô tả của Mỹ về các nhà lãnh đạo nước ngoài, nhiều người trong số họ cho rằng có lý do để xúc phạm, nhưng các rò rỉ khác đã tiết lộ sự thật gây sốc về các cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan. Manning và WikiLeaks đã công bố nhiều tài khoản và thậm chí video về các cuộc không kích của Mỹ giết chết dân thường và thông tin họ tiết lộ khiến các cơ quan giám sát ước tính rằng các lực lượng vũ trang Mỹ phải chịu trách nhiệm cho hơn 10.000 cái chết của dân thường so với những gì họ chính thức thừa nhận.
Nhìn chung, các vụ rò rỉ cho thấy các cuộc chiến không chỉ diễn ra tồi tệ hơn nhiều so với mức mà chính phủ khiến người dân tin tưởng, mà phạm vi của thảm họa nhân đạo cũng lớn hơn.
Manning bị bắt vào tháng 5/2010 và cuối cùng bị kết án 35 năm tù quân sự, mà nhiều người gọi là một bản án cực kỳ khắc nghiệt cho một người tố giác. Tổng thống Barack Obama đã không còn ân xá cho bà nhưng đã giảm án vào tháng 1/2017, chỉ ba ngày trước khi rời nhiệm sở. Cô nhận được sự hoan nghênh của quốc tế từ các nhà hoạt động tự do ngôn luận và chống chiến tranh, và hiện được biết đến như một trong những người tố giác quan trọng nhất trong lịch sử Mỹ.
Trong thời gian qua, một trong những tổ chức phát tán tin rò rỉ lớn nhất thế giới chính là WikiLeaks. Tổ chức này nói rằng, trong 11 năm qua, họ đã cho tung ra hơn 10 triệu bí mật chính phủ trên website của mình. Các tài liệu bị phát tán rất đa dạng, từ đoạn video cho thấy máy bay trực thăng Apache của Mỹ bắn và làm chết hai nhà báo trong chiến tranh Iraq, cho đến email của Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ, đưa ra cáo buộc hành vi sai trái trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2016.
Hôm 7/3/2017, tổ chức này lại công bố hàng ngàn tài liệu miêu tả chi tiết các cách thức và công cụ mà tình báo Mỹ CIA dùng để hack vào điện thoại, TV, và cả xe hơi. Tài liệu cũng tiết lộ, CIA hack cả vào được các phần mềm của Apple, Google và Microsoft. CIA không phủ nhận cũng không xác nhận tính xác thực của tài liệu, chỉ nói rằng một phần công việc của họ là “bảo vệ, phòng thủ”.
Bảo Trâm (Lược dịch theo History)
