Vừa lên nắm quyền, nội bộ Taliban đã lục đục vì phân chia quyền lực

Nhiều nguồn tin cho rằng các chia rẽ nội bộ trong nội bộ chóp bu của Taliban đang xuất hiện, làm gia tăng thêm lo ngại đối với một Afghanistan vốn đã chìm trong bất ổn và bạo lực.

Nội bộ Taliban chia rẽ vì quyền lực

Theo đó, cứ mỗi ngày qua đi, đang ngày càng có nhiều những bất đồng và chia rẽ giữa các phe cánh trong Taliban, khi các nhóm khác nhau bày tỏ sự ủng hộ với những lãnh đạo khác nhau ở thời điểm Mỹ và đồng minh đã không còn ảnh hưởng quân sự ở Afghanistan.

“Tình hình đang ngày càng tồi tệ, Taliban đang ngày một chia rẽ, các phe phái trong Taliban đã có những cuộc họp riêng rẽ,” một nguồn tin từ chính quyền Kabul cũ cho biết. “Rõ ràng là Taliban đang thiếu sự thống nhất về mặt lãnh đạo, và điều đó khiến chúng ta lo ngại hơn về một viễn cảnh bạo lực”.

Trong bối cảnh đó, các lực lượng khác nhau có những ý tưởng khác biệt về cách thức đối phó với những “thách thức”, bao gồm việc đối mặt với các mối đe doạ từ IS và đội quân kháng chiến dưới sự lãnh đạo của Ahmad Masoud ở vùng núi Panjshir. Hiện khu vực này là nơi duy nhất chưa nằm dưới sự kiểm soát của Taliban.

“Có sự tranh giành quyền lực giữa các nhóm và bộ tộc”, nguồn tin cho biết. “Ví dụ như bộ tộc Helmandis cho rằng họ phải hi sinh nhiều nhất khi phải hứng chịu các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái trong suốt những năm qua”.

Trong bối cảnh Taliban đang nắm quyền kiểm soát, các nguồn tin cho rằng mạng lưới Haqqani – vốn được trao trọng trách đảm bảo an ninh ở Kabul – hiện đang giữ vai trò đáng kể về cả mặt chính trị và quân sự tại Afghanistan.

Nhóm này, vốn được Mỹ coi là tổ chức khủng bố nước ngoài (FTO) vào 2012 sau khi liên tiếp thực hiện các vụ tấn công và bắt cóc nhằm vào công dân và các lợi ích của phương tây, được cho vẫn hài lòng với vị trí phía sau “cánh gà”, nhưng đang nắm quyền lực lớn.

Trong khi đó, Taliban không bị coi là FTO. Tuy nhiên, một nội dung quan trọng trong thoả thuận của tổ chức này với Mỹ là việc sẽ không ủng hộ các tổ chức khủng bố thù địch với Mỹ và đồng minh. Kể từ khi Haqqani được thành lập, tổ chức này vẫn tiếp tục duy trì mối quan hệ gần gũi với Al Qaeda và tư tưởng hồi giáo cực đoan.

Đối ngược với sự hỗn loạn quanh sân bay Kabul trong những ngày qua, các khu vực khác tại Kabul đã trở lại yên bình hơn khi Haqqani và Taliban dần kiểm soát thành phố.

Đã có đọ súng giữa các phe nhóm

Tuy nhiên, một số nguồn tin cho rằng đã xuất hiện một số vụ đọ súng giữa các nhánh Taliban ở khu vực gần sân bay. Bên cạnh những sự cạnh tranh về quyền lực giữa Taliban và Haqqani, đang xuất hiện sự chia rẽ ngày càng lớn giữa các tổ chức này.

“Helmandis và Kandaharis đang thách thức cả hai”, nguồn tin nói. “Taliban muốn tình hình ổn định và sẽ bổ nhiệm những người từ các nhóm này vào các vị trí quan trọng”.

Sự chia rẽ trong nội bộ Taliban không phải là điều mới. Tháng 6/2020, một báo cáo của Liên Hiệp Quốc cảnh báo ít nhất một lãnh đạo của Taliban đã rời bỏ và “thành lập một tổ chức mới nhằm phản đối bất cứ thảo thuận hòa bình nào”, và cùng với đó mang theo những thành viên mang tư tưởng bất mãn về các thoả thuận đạt được với Mỹ.

Rõ ràng trong nội bộ Taliban có những nhánh sẵn sàng hợp tác với Mỹ và ngược lại. Không những vậy, còn có những phe trung thành với các quốc gia khác ngoài Afghanistan, từ Iran, Pakistan, tới Ả rập Saudi, Qatar, hay Syria.

Trong bối cảnh đó, tình hình ngày càng phức tạp với phe nhóm mang tư tưởng cực đoan mong muốn áp dụng đạo luật hồi giáo hà khắc Shariah vốn được Taliban áp dụng từ hơn 2 thập kỷ trước và những người mong muốn cách thức tiếp cận mềm mỏng hơn.

Với những người bị bỏ lại phía sau khi Mỹ và đồng minh rời đi, đây là những lý do khiến họ lo ngại cho mạng sống của mình. Nhiều người cho rằng những tuyên bố của Taliban về ân xá, cho dù đó có thể là điều mà giới thượng tầng Taliban mong muốn, sẽ khó có thể được thực thi với quá nhiều sự chia rẽ và các nhánh phe phái.

Và thực tế là người Afghanistan đã chứng kiến những dấu hiệu trái ngược trong những ngày qua.

“Taliban đã khám xét và thẩm vấn nhà một đồng nghiệp của tôi”, một người Afghanistan từng làm việc tại Phủ Tổng thống nói. “Thời gian sẽ trả lời tất cả”.

Minh Khôi