Vụ VN Pharma: Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường bị truy tố

VKS cáo buộc Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường không làm tròn trách nhiệm, để cho nhiều loại thuốc giả có tổng trị giá hơn 148 tỷ đồng được nhập khẩu, tiêu thụ tại Việt Nam bị truy tố tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng với khung hình phạt 3-12 năm tù..

Ngày 8/1, VKSND Tối cao hoàn tất cáo trạng truy tố Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường và 13 bị can khác trong đại án thuốc chữa bệnh mang nhãn Health 2000 Canada xảy ra tại Cục Quản lý dược, TP.HCM và nhiều địa phương.

Ông Cường cùng Nguyễn Việt Hùng (cựu Phó cục trưởng Cục Quản lý dược, Bộ Y tế) và Lê Đình Thanh (cựu cán bộ Cục Hải quan TP.HCM) bị truy tố tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng với khung hình phạt 3-12 năm tù.

Phạm Hồng Châu (cựu trưởng phòng thuộc Cục Quản lý dược), Nguyễn Thị Thu Thủy (cựu phó phòng) bị truy tố tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Còn Nguyễn Minh Hùng (cựu Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty VN Pharma) và 8 bị can còn lại bị truy tố tội Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh.

VKS xác định giai đoạn 2008-2010, Nguyễn Lê Xuân Khang (người Việt Nam định cư tại Canada, đã bỏ trốn) đã lợi dụng những sơ hở về quản lý dược và hải quan, bàn bạc với Nguyễn Minh Hùng và nhiều bị can lập hồ sơ thuốc mang nhãn Health 2000 Canada để các công ty Cudupha, Vimedimex đứng tên xin cấp số đăng ký.

Do có hành vi thiếu trách nhiệm khi kiểm định hồ sơ (bị xác định là giả), các bị can tại Cục Quản lý dược đã làm trái công vụ, xét duyệt cho 7 loại thuốc được cấp số đăng ký.

Nguyễn Minh Hùng cấu kết với Nguyễn Lê Xuân Khang và đồng phạm buôn bán, nhập khẩu, thông quan lượng lớn thuốc giả nguồn gốc, xuất xứ vào Việt Nam để tiêu thụ trong nước. Theo cáo buộc, các bị can đã mua bán, làm giả giấy tờ để tuồn hơn 800.000 hộp thuốc trị giá gần 26 tỷ đồng vào Việt Nam.

Sau đó, nhóm của Nguyễn Minh Hùng nâng khống giá thuốc lên hơn 54 tỷ đồng để bán cho nhiều doanh nghiệp, bệnh viện, nhà thuốc và thu lợi bất chính trên 31,5 tỷ đồng.

Trong vụ án, VKS cho rằng bị can Trương Quốc Cường từng là Cục trưởng Cục Quản lý dược, Phó chủ tịch thường trực và được ủy quyền điều hành Hội đồng xét duyệt thuốc. Ông Cường đã không làm tròn trách nhiệm được giao, thiếu giám sát, kiểm tra hoạt động của nhóm chuyên gia thẩm định và bộ phận đăng ký thuốc.

Thứ trưởng Bộ Y tế bị cáo buộc đã đồng ý xét duyệt cấp số đăng ký thuốc dù hồ sơ không đủ điều kiện cấp. Hậu quả khiến 6/7 loại thuốc giả nhãn Health 2000 được nhập khẩu, tiêu thụ tại Việt Nam với tổng trị giá hơn 148 tỷ đồng.

Ngoài ra, sau khi nhận được thông tin về thuốc Health 2000 Canada không rõ nguồn gốc, xuất xứ nhưng bị can Cường không chỉ đạo đình chỉ lưu hành, thu hồi, tiêu hủy thuốc. Điều này dẫn đến các cơ sở y tế tiếp tục sử dụng thuốc giả để điều trị cho người bệnh.

Các bị can còn lại là nhóm cựu lãnh đạo, cán bộ Cục Quản lý dược và Cục Hải quan TP.HCM đã không thực hiện đúng nhiệm vụ được giao, không kiểm tra, rà soát việc thẩm định hồ sơ thuốc, không phát hiện và ngăn chặn các sai phạm trong quá trình thẩm định cấp số đăng ký thuốc.

Nâng khống giá thuốc giả

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, lợi dụng những sơ hở trong công tác quản lý Dược và Hải quan, trong các năm 2008-2010, Nguyễn Lê Xuân Khang (là người Việt Nam định cư tại Canada và có quốc tịch Canada) đã bàn bạc, thống nhất với Nguyễn Minh Hùng và ông Lê Văn Sơn lập hồ sơ các thuốc mang nhãn mác Health 2000 Canada để Công ty Cudupha, Công ty Vimedimex đứng tên xin cấp số đăng ký.

Thực tế, các hồ sơ thuốc đều là giả nhưng do một số cán bộ của Cục Quản lý Dược thiếu trách nhiệm hoặc có động cơ cá nhân đã làm trái công vụ trong quá trình thẩm định, xét duyệt nên 7 loại thuốc gồm Extrafovir; Kaderox-250; Kafotax-1000; MGP Axinex-1000, MGP Mosinase-625, H2K Levofloxacin và H2K Ciprofloxacin mang nhãn mác Health 2000 Canada đã được cấp số đăng ký.

Sau khi các thuốc trên được cấp số đăng ký, Nguyễn Minh Hùng đã cấu kết với Nguyễn Lê Xuân Khang, Võ Mạnh Cường cùng các nhân viên Công ty VN Pharma, Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại hàng hải Quốc tế H&C và một số đối tượng khác thực hiện các thủ đoạn để buôn bán, nhập khẩu, thông quan một số lượng lớn thuốc giả nguồn gốc, xuất xứ vào Việt Nam để tiêu thụ trong nước, gây thiệt hại về kinh tế và sức khỏe cho người bệnh.

Cụ thể, từ ngày 4/11/2012 đến ngày 19/6/2014, Nguyễn Minh Hùng đã cấu kết với Võ Mạnh Cường chỉ đạo nhân viên dưới quyền là Nguyễn Trí Nhật, Phan Cẩm Loan, Ngô Anh Quốc, Lê Thị Vũ Phương, Nguyễn Thị Quyết, Phạm Quỳnh Trang và Phạm Anh Kiệt làm giả các hợp đồng và phụ lục hợp đồng mua bán, nâng khống giá thuốc, làm giả chứng từ thay đổi nguồn gốc xuất xứ thuốc, hợp thức chứng từ thanh toán để thông quan, nhập khẩu các thuốc trên, với tổng số lượng là 838.100 hộp, trị giá 1.234.892,75 USD (tương đương gần 26 tỷ đồng), được nâng khống thêm giá mua 1.339.632,25 USD (tương đương hơn 28 tỷ đồng), tổng cộng là 2.574.525 USD (tương đương 54 tỷ đồng).

Số thuốc giả nêu trên đã được Công ty VN Pharma bán cho các doanh nghiệp, bệnh viện, nhà thuốc tổng cộng 623.819 hộp, thu lợi bất chính số tiền hơn 31,5 tỷ đồng.

Thiếu kiểm tra, không chỉ đạo đình chỉ lưu hành, thu hồi, tiêu hủy thuốc giả

Viện Kiểm sát xác định, trong vụ án này, bị can Trương Quốc Cường, với vai trò khi đó là Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Phó Chủ tịch thường trực, được Chủ tịch ủy quyền điều hành Hội đồng xét duyệt thuốc đã thực hiện không đúng, không đầy đủ trách nhiệm được giao, thiếu giám sát, kiểm tra, kiểm soát hoạt động của nhóm chuyên gia thẩm định và bộ phận thường trực đăng ký thuốc, đồng ý xét duyệt cấp số đăng ký thuốc trong khi hồ sơ không đủ điều kiện cấp dẫn đến hậu quả 6/7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 được nhập khẩu và tiêu thụ tại Việt Nam, với trị giá hơn 148 tỷ đồng.

Mặc dù nhận được nhiều thông tin về thuốc Health 2000 Canada là không rõ nguồn gốc, xuất xứ nhưng bị can Trương Quốc Cường không chỉ đạo đình chỉ lưu hành, thu hồi, tiêu hủy thuốc dẫn đến hậu quả các cơ sở y tế trong nước tiếp tục sử dụng các loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 Canada, không rõ nguồn gốc xuất xứ để điều trị cho người bệnh, tổng trị giá hơn 3,7 tỷ đồng.

Đối với Nguyễn Việt Hùng, với vai trò là Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Phó Chủ tịch Hội đồng xét duyệt thuốc Bộ Y tế, đã không thực hiện đúng chức trách nhiệm vụ được giao, không kiểm tra, rà soát biên bản thẩm định và hồ sơ thuốc nên không phát hiện và ngăn chặn các sai phạm trong quá trình thẩm định, kết luận biên bản của nhân viên cấp dưới; khi tham gia họp Hội đồng đã đồng ý cấp số đăng ký cho 7 loại thuốc mang nhãn mác Health 2000 Canada trong khi hồ sơ không đủ điều kiện cấp dẫn đến hậu quả 6/7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 được nhập khẩu và tiêu thụ tại Việt Nam.

Bị can Lê Đình Thanh đã thực hiện không đúng nhiệm vụ được giao, khi kiểm tra hồ sơ của Công ty VN Pharma, mặc dù tài liệu trong hồ sơ Hải quan không thống nhất nhưng Lê Đình Thanh đã không phát hiện ra mà vẫn xác nhận cho thông quan 38.500 hộp thuốc H2K Ciprofloxacin giả nhãn mác Health 2000 Canada, không rõ nguồn gốc xuất xứ, trị giá 122.045 USD (tương đương 2,6 tỷ đồng).

Cáo trạng nhận định, bị can Phạm Hồng Châu biết rõ các quy định của pháp luật về hợp pháp hóa Lãnh sự, các quy định khác đối với tài liệu pháp lý trong hồ sơ thuốc nhưng đã cố ý kết luận biên bản cho bổ sung hồ sơ, sau đó đề nghị cấp số đăng ký cho 5 thuốc: Extrafovir; Kaderox-250; Kafotax-1000; MGP Axinex-1000, MGP Mosinase-625 trong khi hồ sơ không đủ điều kiện cấp theo quy định của pháp luật. Bị can Châu cũng tạo điều kiện cho Công ty Vimedimex sớm được cấp số đăng ký cho 2 thuốc H2K Levofloxacin và H2K Ciprofloxacin trái quy định của pháp luật.

Các sai phạm này của Phạm Hồng Châu dẫn đến hậu quả 6/7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 được nhập khẩu, lưu hành tại Việt Nam, với tổng trị giá hơn 148 tỷ đồng.

Đối với bị can Nguyễn Thị Thu Thủy, Viện Kiểm sát cho rằng bị can Thủy đã cố ý không chấp hành đúng các quy định của pháp luật và Bộ Y tế, tự ý thẩm định lại dựa trên các tài liệu được đưa trái quy định vào hồ sơ nhằm khắc phục các lỗi đã được nhóm chuyên gia đánh giá, đề nghị không cấp số đăng ký, trong khi hồ sơ 2 thuốc H2K Levofloxacin và H2K Ciprofloxacin đã có FSC, GMP bản chính nhằm tạo điều kiện cho các thuốc này được cấp số đăng ký.

Sau đó, Nguyễn Thị Thu Thủy đã thẩm định bổ sung đề nghị cấp số đăng ký cho 2 thuốc trong khi hồ sơ không đủ điều kiện cấp dẫn đến hậu quả các thuốc trên được cấp số đăng ký, nhập khẩu, lưu hành tại Việt Nam, với tổng trị giá 101 tỷ đồng.

Quá trình truy tố, bị can Trương Quốc Cường đã ăn năn hối hận và nộp 1,8 tỷ đồng để khắc phục một phần hậu quả thiệt hại do hành vi không đình chỉ lưu hành thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ gây ra.

Bị can Nguyễn Thị Thu Thủy đã tích cực hợp tác với cơ quan tố tụng, cung cấp nhiều tài liệu để phục vụ điều tra, giải quyết vụ án.

Xét các bị can: Trương Quốc Cường, Nguyễn Việt Hùng, Phạm Hồng Châu có nhiều thành tích trong công tác, đều có bệnh phải điều trị tại Bệnh viện và đã nộp hồ sơ bệnh án cho cơ quan tố tụng… do vậy, Viện Kiểm sát cho rằng cần xem xét giảm nhẹ một phần hình phạt cho những bị can này khi lượng hình.

Cáo trạng cũng nêu rõ sai phạm của các bị can nguyên là cán bộ Cục Quản lý Dược có trách nhiệm của lãnh đạo Bộ Y tế nên cần kiến nghị xem xét xử lý trong công tác quản lý.

Trong vụ án này, bị can Nguyễn Lê Xuân Khang là người đã trực tiếp thỏa thuận mua bán 6 thuốc giả nhãn mác Health 2000 Canada cho 5 doanh nghiệp trong nước thông qua 36 hợp đồng, với tổng số lượng 1.567.704 hộp, trị giá 4.582.687,85 USD (tương đương 94,6 tỷ đồng).

Hiện bị can Nguyễn Lê Xuân Khang đang bỏ trốn, do hết thời hạn điều tra nên Cơ quan điều tra đã tạm đình chỉ điều tra vụ án đối với bị can, khi nào bắt được sẽ tiếp tục điều tra làm rõ cùng với các cá nhân liên quan để xử lý theo quy định pháp luật.

Minh Ngọc