Vụ tấn công đẫm máu nhất nhắm vào người Do Thái trong lịch sử Mỹ

Một tài xế xe tải với tư tưởng thù ghét người Do Thái đã bị kết tội hôm 17/7 sau khi xông vào một giáo đường Do Thái tại thành phố Pittsburgh và bắn vào bất cứ ai gặp phải vào năm 2018, làm chết 11 giáo dân trong một vụ hành động khủng bố mà ông ta có thể bị đối diện án tử hình.

Thù hận sâu sắc

Phán quyết có tội được xác định rõ ràng sau khi các luật sư của Robert Bowers thừa nhận ngay từ đầu phiên tòa rằng ông ta đã tấn công và giết chết những người thờ phượng tại giáo đường Tree of Life vào ngày 27/10/2018, trong vụ tấn công đẫm máu nhất nhắm vào người Do Thái trong lịch sử Mỹ.

Đến nay, bồi thẩm đoàn sẽ quyết định liệu người đàn ông 50 tuổi này có nên bị tuyên án tử hình hay phạt tù chung thân không ân xá khi phiên tòa liên bang tiếp tục vào giai đoạn hình phạt, dự kiến kéo dài vài tuần.

Ông Bowers đã bị kết tội với tất cả 63 tội danh mà ông đối diện, bao gồm tội thù hận dẫn đến cái chết và cản trở quyền tự do tôn giáo dẫn đến cái chết. Luật sư của ông đã đề xuất ông ta nhận tội để đổi lấy án tù chung thân, nhưng các công tố viên đã từ chối và chọn đưa vụ án ra xét xử và đòi án tử hình. Hầu hết các gia đình nạn nhân đều ủng hộ quyết định này.

Các công tố viên đã cung cấp bằng chứng về sự thù hận sâu sắc của ông Bowers đối với người Do Thái và người nhập cư. Trong 11 ngày diễn ra phiên tòa, bồi thẩm đoàn đã biết được rằng ông ta đã đăng, chia sẻ hoặc thích nhiều nội dung chống đối và kỳ thị người Do Thái và nhóm da trắng ưu tiên trên nền tảng mạng xã hội Gab, một nơi được phe cực hữu sử dụng nhiều, và ca ngợi Hitler và cuộc diệt chủng Do Thái trong Holocaust. Ông Bowers đã nói với cảnh sát rằng “tất cả những kẻ Do Thái này phải chết,” theo lời của công tố viên Mary Hahn.

Đầu ngày 17/7, trong các tuyên bố mở đầu, các công tố viên đã nhắc nhở bồi thẩm đoàn về lịch sử gieo rắc hận thù chống bài Do Thái của Bowers trên mạng. Kể từ đó, kẻ giết người đã khoe khoang về những gì anh ta đã làm và nói với các nhà tâm lý học rằng anh ta ước mình đã giết nhiều người hơn, Trợ lý luật sư Hoa Kỳ Nicole Vasquez Schmitt cho biết.

Cô nói: “Anh ta ghét người Do Thái và muốn giết càng nhiều người càng tốt.”

Kể tên từng người trong số 11 nạn nhân đã chết khi ảnh của họ được hiển thị trên màn hình, công tố viên cho biết Bowers đã gây ra nỗi đau và sự đau khổ khôn lường. Cô ấy nói quyết định nhắm mục tiêu vào những người tham dự các buổi lễ tôn giáo tại một nơi thờ phượng – nhiều người trong số họ là người già và người khuyết tật – đã khiến cuộc tấn công trở nên tồi tệ hơn nhiều.

Cô Vasquez Schmitt yêu cầu bồi thẩm đoàn buộc Bowers phải chịu trách nhiệm, gọi án tử hình là “bản án công lý”.

Theo đại diện tổ chức chống bài Do Thái (Anti-Defamation League), đây là vụ tấn công đẫm máu nhất vào người do Thái trong lịch sử nước Mỹ.

Ai là nạn nhân?

Vào thời điểm xảy ra vụ tấn công, giáo đường Do Thái Tree of Life*Or L’Simcha, nằm trong một khu phố có lịch sử lâu đời của người Do Thái, là nơi sinh sống của ba hội thánh riêng biệt, tất cả đều đang tập trung cho các buổi lễ ở các khu vực khác nhau của tòa nhà.

Hơn 150 năm trước, Giáo đoàn Tree of Life đã được thành lập tại Pittsburgh, cùng với một giáo đoàn nhỏ hơn mang tên New Light, cả hai đều là phần của nhánh Bảo thủ của Do Thái giáo. Giáo đoàn thứ ba, Dor Hadash, là một nhánh tự do hơn, theo chủ nghĩa tái thiết.

Thành viên của cả ba giáo đoàn đều thiệt mạng trong vụ tấn công. Cụ thể, các nạn nhân là Joyce Fienberg, 75 tuổi; Richard Gottfried, 65 tuổi; Hoa hồng Mallinger, 97 tuổi; Daniel Stein, 71 tuổi; Sáp Melvin, 87 tuổi; Irving Trẻ hơn, 69 tuổi; Tiến sĩ Jerry Rabinowitz, 66 tuổi; cặp vợ chồng Bernice, 84 tuổi và Sylvan Simon, 86 tuổi; và hai anh em Cecil, 59 tuổi và David Rosenthal, 54 tuổi. Trong đó, có sáu người bị thương bao gồm bốn cảnh sát.

Vụ tấn công đã gây sốc và phẫn nộ từ khắp nơi trên thế giới và khiến mọi người từ khắp các cộng đồng tôn giáo ở Pittsburgh cùng nhau ủng hộ các giáo đoàn bị tấn công. Một số thành viên của Dor Hadash đã thành lập một tổ chức phi lợi nhuận để vận động hành lang cho luật súng mới.

Tòa nhà Tree of Life, bị bỏ trống trong nhiều năm sau vụ thảm sát, đang được kiến trúc sư Daniel Libeskind thiết kế lại và sẽ sớm trở thành ngôi nhà của một tổ chức mới chuyên chấm dứt chủ nghĩa bài Do Thái.

Vì đâu nên nỗi?

Ông Bowers lớn lên ở một khu vực ngoại ô của Pittsburgh, do mẹ và gia đình chăm sóc. Những lời khai từ các chuyên gia đã phỏng vấn ông và kiểm tra các hồ sơ về tuổi thơ của ông tiết lộ một quá khứ phức tạp. Ông từng bị đưa vào viện tâm thần bất đắc dĩ ba lần, cố tự tử một lần và khi còn là một cậu bé đã cố gắng thiêu sống mẹ mình.

Sau khi tốt nghiệp trung học, ông Bowers làm việc làm tài xế giao hàng cho một tiệm bánh và sau đó là tài xế xe tải chạy đường dài. Ông thích nghi với các thiết bị điện tử, làm việc trên trang web của một chương trình talk radio chủ nghĩa bảo thủ và theo hàng xóm nói, ông sống cô lập, ít giao tiếp với người khác.

Trên mạng, ông là một nhân vật tích cực và hung ác trên các diễn đàn cánh hữu, tán đồng và chia sẻ lại các bài viết của những nhà truyền thông chủ nghĩa da trắng nổi tiếng và trong các bài đăng của riêng mình, ông thể hiện sự căm phẫn đặc biệt đối với người nhập cư và người Do Thái.

Trong lời bào chữa đầu tiên, luật sư bào chữa tập trung vào tuổi thơ khó khăn của Bowers. Luật sư bào chữa công tố viên công cộng Elisa Long cho biết, cha mẹ của Bowers đã ly dị khi ông còn bé, cha ông đã tự tử sau khi bị buộc tội cưỡng dâm, và sau đó, người mẹ đã nói với Bowers rằng cô ấy ước ông không bao giờ được sinh ra.

Ông Bowers đã “khát và lạnh lẽo” trong suốt tuổi thơ sớm và đã bị “ảnh hưởng sâu sắc” bởi chấn thương trong tuổi thơ, Elisa Long nói. Sau này, khi trưởng thành, ông trở thành một kẻ cô đơn, ít bạn bè, bà nói.

Luật sư bào chữa lập luận rằng bệnh tâm thần và các khuyết tật não khiến Bowers dễ bị ảnh hưởng bởi nội dung cực đoan mà ông tìm thấy trên mạng.

Sự thật xung quanh vụ xả súng hầu hết là không thể tranh cãi, với các luật sư bào chữa thừa nhận rằng ông Bowers đã lên kế hoạch và thực hiện vụ xả súng hàng loạt. Trước phiên tòa, các luật sư của anh ta đề nghị giải quyết vụ án bằng việc nhận tội về mọi tội danh để đổi lấy án tù chung thân mà không có khả năng được trả tự do, nhưng các công tố viên liên bang đã từ chối lời đề nghị này.

Các phiên tòa xét xử những kẻ xả súng hàng loạt là không phổ biến, bởi vì các vụ thảm sát thường kết thúc bằng cái chết của kẻ tấn công.

Cụ thể, kẻ giết 12 người trong rạp chiếu phim ở Colorado năm 2012 đã bị kết án tù chung thân sau 10 tuần xét xử; người theo chủ nghĩa tối cao của người da trắng đã giết 9 người đi nhà thờ Da đen ở Charleston, SC, vào năm 2015, đã bị kết tội và bị kết án tử hình. Cựu học sinh đã giết 17 người tại một trường trung học ở Parkland, Fla., đã nhận tội nhưng phải đối mặt với một phiên tòa tuyên án vào năm ngoái, nơi một bồi thẩm đoàn đã bỏ phiếu để giữ anh ta trong tù chung thân.

Tuệ Ngô