VIỆT NAM TẠI HỘI NGHỊ ASEAN 46: ĐIỂM TỰA ỔN ĐỊNH TRONG MỘT KHU VỰC BIẾN ĐỘNG
Trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu đang chứng kiến những chuyển động phức tạp, ASEAN tiếp tục đối diện với cả kỳ vọng lẫn áp lực để duy trì vai trò trung tâm trong cấu trúc khu vực. Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 tại Malaysia đã trở thành dịp quan trọng để các quốc gia thành viên không chỉ tái khẳng định cam kết hợp tác, mà còn định hình các hướng đi chiến lược cho tương lai khu vực.
Nổi bật trong hội nghị lần này là vai trò ngày càng rõ nét của Việt Nam – thể hiện thông qua các đề xuất thực chất và tầm nhìn chiến lược mà Thủ tướng Phạm Minh Chính mang đến. Ba trọng tâm được Việt Nam đưa ra tại phiên họp toàn thể gồm: phát triển bao trùm và bền vững, mở rộng liên kết khu vực, và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN. Khác với những phát biểu mang tính khẩu hiệu, các đề xuất của Việt Nam gắn chặt với thực tiễn như chuyển đổi số, thích ứng chuỗi cung ứng, và quản trị thông minh.
Điểm nhấn đáng chú ý tại hội nghị là việc ASEAN đạt đồng thuận về việc kết nạp Timor-Leste làm thành viên chính thức vào tháng 10 tới. Đây không chỉ là một bước tiến về mặt thể chế, mà còn là thông điệp mạnh mẽ khẳng định cam kết của ASEAN với nguyên tắc bao trùm, đoàn kết và cởi mở – trong bối cảnh nhiều tổ chức quốc tế khác đang rơi vào tình trạng chia rẽ hoặc mất phương hướng. Với Việt Nam, đây cũng là một thông điệp đồng thuận với chính lập trường xuyên suốt mà Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nêu: không có phát triển bền vững nếu thiếu sự sẻ chia nội khối.
Trong các phát biểu bên lề, Thủ tướng Việt Nam nhiều lần đề cập đến khái niệm “tự cường chiến lược” – không phải để tách rời các cường quốc, mà là lời nhấn mạnh vai trò nội lực của ASEAN trong việc định hình trật tự khu vực. Thay vì chỉ duy trì vai trò trung tâm bằng tuyên bố, Việt Nam kêu gọi ASEAN hành động cụ thể: điều phối chính sách tốt hơn, bảo vệ nguyên tắc đồng thuận, và giữ lập trường độc lập.
Từ góc nhìn quốc tế, Việt Nam không phải là quốc gia duy nhất có tiếng nói nổi bật tại hội nghị. Nhưng điểm khác biệt là Việt Nam đưa ra thông điệp có tính kết nối giữa các chủ đề trọng tâm, đi từ khía cạnh kinh tế, chiến lược tới văn hóa – cho thấy năng lực định hướng chính sách ở cấp khu vực. Việc Thủ tướng Phạm Minh Chính được Viện Chiến lược châu Á – Thái Bình Dương vinh danh là “Nhà lãnh đạo ASEAN tiêu biểu năm 2025” càng củng cố hình ảnh Việt Nam như một quốc gia biết cân bằng giữa lợi ích dân tộc và trách nhiệm khu vực – điều không dễ giữa làn sóng biệt lập ngày càng gia tăng trên thế giới.
Không thể phủ nhận rằng ASEAN đang đứng trước loạt thách thức lớn – từ cạnh tranh Mỹ – Trung, xung đột ở Myanmar cho đến nguy cơ phân rã nội bộ. Tuy vậy, nếu nhìn vào nội dung và tinh thần của hội nghị lần này, có thể thấy rằng ASEAN vẫn giữ được không gian đối thoại, vẫn đủ sức phối hợp và thỏa hiệp. Vai trò của Việt Nam – dù không phải là quốc gia dẫn dắt – nhưng rõ ràng là một lực kéo ổn định, đưa ra các sáng kiến gắn với khả năng thực thi, và luôn giữ lập trường nguyên tắc trong khi thúc đẩy đoàn kết.
Trong một ASEAN đang tìm cách xây dựng bản sắc và nâng cao năng lực thích ứng, sự hiện diện tích cực, trách nhiệm và nhất quán của Việt Nam có thể được xem là điểm tựa cần thiết. Không phải là vị trí trung tâm, nhưng là yếu tố giữ cho khối không lệch khỏi quỹ đạo hợp tác – trong một thế giới ngày càng khó đoán định.
Thu An
