Việt Nam suýt nữa thì đã có một kỷ lục thế giới về đốt tiền
Việt Nam suýt nữa thì đã có một kỷ lục thế giới về đốt tiền, nếu dự án xây dựng sân bay Long Thành của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) được phê duyệt. Theo một số ý kiến, sân bay Long Thành sử dụng tới 5.000 ha đất và 16 tỉ đô la Mỹ là lãng phí và cao hơn tổng mức đầu tư của 2 cảng hàng không hiện đại bậc nhất thế giới (có công suất tương đương Long Thành) mới vận hành năm 2019 là sân bay Đại Hưng (Trung Quốc) và sân bay Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ)… Con số kinh hoàng đến mức, cuối năm 2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phải yêu cầu Bộ GTVT và ACV nghiên cứu thông tin báo chí nêu về vấn đề xây dựng sân bay Long Thành.
1/ Câu chuyện so sánh nhà ga T3 – Tân Sơn Nhất…
Nhà ga T3 là dự án đã được thẩm định, thống nhất và được đề nghị Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư và chỉ định ACV làm chủ đầu tư dự án. Theo dự án này, nhà ga T3 sẽ có diện tích 130.000m2, công suất 20 triệu hành khách/năm và tổng vốn đầu tư 10.990 tỉ đồng.
Tuy nhiên, có một phương án khác do Công ty cổ phần hàng không lưỡng dụng Ngôi sao Việt (Vietstar) đưa ra. Mà nếu chiểu theo đó, tính theo suất đầu tư bình quân thì T3 do Vietstar đề xuất chỉ có 42 triệu đồng/m2, bằng một nửa so với 84,5 triệu đồng/m2 của T3 do ACV xây dựng. Ước tính tổng đầu tư nhà ga T3 của Vietstar chỉ khoảng 5.000 tỉ đồng, thấp hơn phương án của ACV là 5.990 tỉ đồng.
Đắt gấp đôi, vậy tại sao chỉ dự án của ACV được chọn?
2/Câu chuyện sân bay Long Thành và những sân bay khác…
Nhà gà T3 – Tân Sơn Nhất và Long Thành là những hạng mục hiện đã tạm “phanh” để rà soát kinh phí. Nhưng giấy trắng mực đen sờ sờ vẫn cho thấy ACV có tỉ suất đầu tư chênh lệch lớn hơn nhiều các nhà thầu khác.
Theo tính toán sơ bộ, nếu chỉ lấy suất đầu tư bình quân 73 triệu đồng/m2 ở nhà ga T2 Đà Nẵng do AHT là chủ đầu tư làm chuẩn, riêng nhà ga T2 Nội Bài đã có thể giảm được 11.780 tỉ đồng; T3 Tân Sơn Nhất giảm được gần 1.500 tỉ đồng (nếu giao Vietstar đầu tư thì giảm được 5.990 tỉ đồng) và nhà ga Long Thành giảm được 15.200 tỉ đồng. Nói cách khác, với riêng 2 dự án chưa triển khai là T3 Tân Sơn Nhất và nhà ga Long Thành, nếu tư nhân đầu tư thì sẽ tiết kiệm được ít nhất 16.700 tỉ đồng (tính theo mức bình quân 73 triệu đồng/m2).
3/ Vậy tại sao cứ phải là ACV?
ACV trước đây là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, sau đó cổ phần hóa với sự tham gia của tư nhân và nhà đầu tư nước ngoài. ACV khai thác 21/22 cảng hàng không (trừ Vân Đồn của Sungroup).
Nếu đấu thầu công khai, minh bạch cho tập đoàn kinh tế tư nhân trong nước tham gia, số tiền tiết kiệm được có thể còn lớn hơn nhiều. Đấu thầu nhà nước không chỉ tránh được lãng phí, thất thoát hàng chục ngàn tỉ đồng mà hãng bay và khách đi máy bay cũng được hưởng lợi về sự cạnh tranh chất lượng phục vụ tại các nhà ga (hiện do ACV độc quyền quản lý, khai thác). Câu hỏi là, tại sao suất đầu tư của ACV rất cao, lãng phí như vậy nhưng Tổng công ty này vẫn luôn luôn được chỉ định đầu tư, kiên định chủ trương không cho doanh nghiệp khác tham gia đấu thầu?
Vụ AVG cũng nhất trí cao với giá ‘trên trời’ của MobiFone. Vụ đầu tư sân bay, nhà ga của ACV cũng cao bất thường…
Phạm Gia Hiền
