Việt Nam chống COVID-19 thành công: Các nước đang phát triển học được gì?
Giới chuyên gia đánh giá thành công của Việt Nam trong cuộc chiến chống COVID-19 đã gợi ý lộ trình cho các nước đang phát triển khác để ngăn chặn dịch bệnh này.
Trong bài viết đăng trên trang web của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) gần đây, các chuyên gia của IMF gồm bà Era Dabla-Norris, bà Anne-Marie Gulde-Wolf và ông Francois Painchaud thuộc Vụ châu Á – Thái Bình Dương của IMF khẳng định, thành công trong kiểm soát dịch COVID-19 của Việt Nam đã gợi ý lộ trình ngăn chặn dịch bệnh này cho các nước đang phát triển khác.
Mở đầu bài viết, nhóm chuyên gia dẫn lại câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh – vị cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam: “Cơn bão là cơ hội tốt để những cây thông, cây bách thể hiện sức mạnh và sự vững chãi của chúng”.
Cho đến nay, Việt Nam đã cho thấy sức mạnh và sự kiên định khi đối phó với “cơn bão” COVID-19 và là một ví dụ thành công về cách mà một quốc gia đang phát triển có thể chiến đấu với đại dịch như thế nào.
Mặc dù nền kinh tế bị ảnh hưởng do nhu cầu suy yếu và thương mại giảm, chiến lược ngăn chặn đại dịch hiệu quả sẽ giúp Việt Nam hồi phục nhanh hơn.
Ngay từ đầu, cuộc chiến chống COVID-19 được dự báo sẽ cam go. Việt Nam được cho là rất dễ bị tổn thương do có đường biên giới dài và giao thương mạnh mẽ với Trung Quốc, các khu vực đô thị đông dân và cơ sở hạ tầng y tế còn hạn chế.
Tuy nhiên, chiến lược ngăn chặn dịch bệnh với hiệu quả về chi phí đã giúp Việt Nam chỉ có 370 ca mắc COVID-19 được ghi nhận (tính đến chiều 11/7), và chưa có trường hợp nào tử vong với dân số gần 100 triệu người. Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên dỡ bỏ hầu như toàn bộ các biện pháp kiểm soát dịch trong nước.
Chiến lược thành công của Việt Nam được đúc rút kinh nghiệm từ những đợt bùng phát dịch bệnh trước đó, chẳng hạn như Hội Chứng Suy Hô Hấp Cấp Nghiêm Trọng (SARS) vào năm 2003.
Từ rất sớm, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã xác định ưu tiên sức khỏe của người dân hơn các vấn đề kinh tế. Chiến lược chống COVID-19 đã được triển khai nhanh chóng với sự giúp đỡ của lực lượng quân đội, công an và các cấp các ngành từ trên tới cơ sở,… Đây là nét đặc thù của Việt Nam. Cùng với đó, truyền thông hiệu quả và minh bạch đã giành được sự đồng thuận của người dân và là bài học lớn cho các nước đang phát triển.
Cho đến nay, Việt Nam đã hạn chế thành công sự lây lan của virus SARS-CoV-2, nhưng cũng không tránh khỏi những tác động về mặt kinh tế. Dự báo, nhu cầu trong nước và bên ngoài yếu hơn sẽ làm tăng trưởng kinh tế chậm lại đáng kể, từ mức gần 7% trong những năm gần đây xuống mức 2,7% trong năm 2020.
Tuy nhiên, tác động đến kinh tế dự kiến sẽ nhẹ hơn so với hầu hết các nước trong khu vực. Triển vọng phục hồi có vẻ khả quan khi các biện pháp cách ly xã hội được dỡ bỏ, doanh nghiệp hoạt động trở lại và người tiêu dùng lại đổ xô đến các cửa hiệu, nhà hàng.
Có những dấu hiệu về sự phục hồi trong nước như doanh số bán lẻ và hoạt động sản xuất công nghiệp đã phục hồi từ mức thấp trong thời gian thực hiện cách ly xã hội. Dù vậy, sự tăng trưởng mạnh và bền vững cũng sẽ đòi hỏi sự phục hồi kinh tế ở các đối tác thương mại của Việt Nam.
Nhanh chóng áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch
Ngay sau khi Trung Quốc chính thức thông báo với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về một số trường hợp viêm phổi bất thường vào ngày 31/12/2019, Việt Nam đã hoàn tất việc đánh giá rủi ro y tế.
Đến ngày 21/1, Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn về phòng, chống dịch và phát hiện các ca bệnh. Trước cuối tháng 1, Việt Nam đã ban hành Kế hoạch Ứng phó Quốc gia và thành lập Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng chống Dịch bệnh COVID-19. Việc này rất quan trọng để các cấp, các ngành và chính quyền phối hợp hành động và tuyên truyền.
Các biện pháp ngăn chặn nghiêm ngặt dần dần được áp dụng, bao gồm kiểm tra sức khỏe tại sân bay, giữ khoảng cách tiếp xúc, cấm nhập cảnh với du khách nước ngoài, yêu cầu cách ly 14 ngày đối với những người từ nước ngoài đến Việt Nam, đóng cửa các trường học và hủy các sự kiện công cộng.
Đeo khẩu trang tại các địa điểm công cộng đã được thực thi nghiêm ngặt ngay cả trước khuyến nghị của WHO, cùng với việc yêu cầu rửa tay sát khuẩn ở các khu vực công cộng, nơi làm việc và các tòa nhà chung cư. Các dịch vụ không thiết yếu đã bị đóng cửa trên toàn quốc và áp dụng hạn chế đi lại nghiêm ngặt trong 3 tuần đầu của tháng 4/2020 trên hầu khắp cả nước.
Biện pháp phòng, chống dịch của Việt Nam nghiêm ngặt và hiệu quả
Trong khi những nước phát triển tiến hành xét nghiệm hàng loạt trên diện rộng với chi phí đầu tư cao hơn thì Việt Nam tập trung vào các trường hợp nghi nhiễm và có nguy cơ cao. Số liệu của IMF cho thấy, Việt Nam chỉ thực hiện 350.000 xét nghiệm, chiếm một tỷ lệ rất nhỏ so với tổng dân số, song rất hiệu quả.
Cùng với đó, Việt Nam cũng áp dụng phương pháp truy vết và cách ly trên diện rộng, tới những đối tượng F3. Những cộng đồng có trường hợp dương tính với COVID-19 đều được nhanh chóng xét nghiệm và cách ly, giúp hạn chế lây lan trong cộng đồng.
Ước tính gần 450.000 người đã được cách ly tại bệnh viện, các cơ sở do nhà nước quản lý hoặc tự cách ly. Công dân Việt Nam được điều trị và cách ly tại bệnh viện miễn phí.
Việc ngăn chặn sớm và sử dụng các cơ sở công và doanh trại quân đội sẵn có cho thấy hiệu quả về mặt chi phí. Chính phủ ước tính chi ngân sách để đối phó với dịch bệnh vào khoảng 0,2% GDP, trong đó khoảng 60% nguồn chi là để chi mua thiết bị, vật tư y tế và phần còn lại dành cho các hoạt động phòng ngừa dịch bệnh.
Sự chung tay của toàn xã hội
Sự đoàn kết, đồng lòng của người dân là yếu tố then chốt của thành công. Ngay từ giai đoạn đầu, việc tuyên truyền về dịch bệnh và về chiến lược ngăn chặn dịch bệnh đã rất minh bạch.
Các thông tin chi tiết về triệu chứng, biện pháp ngăn ngừa và các điểm xét nghiệm (COVID-19) đã được truyền đạt thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, trang web của chính phủ, thông qua các cấp các ngành, áp phích tại các bệnh viện, các văn phòng, tòa nhà chung cư và các khu chợ, qua tin nhắn trên điện thoại di động và dưới dạng tin nhắn thoại trước khi một cuộc gọi điện thoại có thể được thực hiện.
An An/KT
