Vị thế lãnh đạo của Việt Nam trong công cuộc chống tội phạm mạng toàn cầu
Sự kiện mang tầm vóc quốc tế đã diễn ra chiều ngày 08/10/2025 khi Bộ Ngoại giao và Bộ Công an Việt Nam phối hợp tổ chức họp báo quốc tế thông báo về Lễ mở ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng, được gọi là “Công ước Hà Nội”. Lễ ký chính thức sẽ diễn ra tại Hà Nội vào ngày 25-26/10/2025, thu hút sự tham gia của các quốc gia và tổ chức quốc tế lớn.
Đặc biệt, Thượng tướng Phạm Thế Tùng, Thứ trưởng Bộ Công an, đồng chí Đặng Hoàng Giang, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, cùng Thiếu tướng Lê Xuân Minh, Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, đồng chủ trì cuộc họp báo quan trọng này. Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang nhấn mạnh rằng sự kiện này không chỉ là một dấu mốc lớn trong nỗ lực phòng, chống tội phạm mạng toàn cầu mà còn là cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế của mình trong cộng đồng quốc tế.
Công ước Hà Nội, được khởi xướng từ năm 2019 và chính thức được Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua vào tháng 12/2024, là một sáng kiến quan trọng nhằm đối phó với các tội phạm xuyên biên giới trong không gian mạng. Công ước này sẽ trở thành công cụ pháp lý toàn cầu để các quốc gia hợp tác trong việc phòng ngừa, điều tra và xử lý các hành vi tội phạm trên mạng, từ đó xây dựng một không gian mạng an toàn, minh bạch và có trách nhiệm.
Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang chia sẻ rằng Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên ủng hộ và tham gia vào quá trình đàm phán Công ước Hà Nội ngay từ khi khởi động vào năm 2019. Việt Nam đã đóng góp nhiều nội dung quan trọng, bao gồm việc bảo vệ chủ quyền quốc gia trong không gian mạng và thúc đẩy hợp tác quốc tế. Điều này giúp Công ước có thể bao trùm tất cả các quốc gia, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc xử lý tội phạm mạng toàn cầu.
Sự kiện mở ký Công ước Hà Nội tại thủ đô Việt Nam là một cột mốc đặc biệt. Đây là lần đầu tiên một Công ước toàn cầu về tội phạm mạng được ký kết tại một quốc gia thuộc khu vực Đông Nam Á, đồng thời thể hiện sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với nỗ lực và đóng góp của Việt Nam trong việc thúc đẩy an ninh mạng.
Lễ mở ký Công ước Hà Nội sẽ được tổ chức trong hai ngày 25 và 26/10/2025, với sự tham gia dự kiến của gần 100 quốc gia và hơn 100 tổ chức quốc tế. Quy mô sự kiện sẽ rất lớn, với sự hiện diện của nhiều nguyên thủ quốc gia, lãnh đạo chính phủ và các bộ trưởng. Chương trình sẽ bao gồm lễ khai mạc, phiên thảo luận toàn thể, các phiên thảo luận cấp cao, Gala dinner, triển lãm công nghệ và các phiên trao đổi bàn tròn.
Đặc biệt, Chủ tịch nước Lương Cường và Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres dự kiến sẽ phát biểu tại phiên khai mạc, nhấn mạnh tầm quan trọng của Công ước Hà Nội trong việc chống lại tội phạm mạng và tạo dựng một không gian mạng an toàn hơn cho tất cả các quốc gia.
Công ước Hà Nội bao gồm 9 chương và 71 điều, với các nội dung trọng tâm sau:
Hình sự hóa: Yêu cầu các quốc gia đưa các hành vi phạm tội mạng vào hệ thống pháp luật hình sự quốc gia, bao gồm các hành vi như truy cập trái phép, lừa đảo, giả mạo, phát tán nội dung xâm hại trẻ em và rửa tiền.
Thẩm quyền tài phán: Đưa ra các quy tắc về thẩm quyền điều tra và xét xử, giúp các quốc gia thực thi thẩm quyền ngay cả khi tội phạm xảy ra xuyên biên giới.
Biện pháp tố tụng: Đề xuất các biện pháp bảo toàn và thu giữ chứng cứ điện tử, yêu cầu cung cấp thông tin người dùng và giám sát dữ liệu.
Hợp tác quốc tế: Xây dựng mạng lưới hợp tác quốc tế giúp các quốc gia trao đổi thông tin, truy tìm nghi phạm và bảo toàn chứng cứ điện tử.
Biện pháp phòng ngừa: Kêu gọi sự phối hợp giữa chính phủ, doanh nghiệp, học thuật và cộng đồng để ngăn ngừa tội phạm mạng.
Hỗ trợ kỹ thuật và trao đổi thông tin: Khuyến khích chia sẻ kiến thức, công nghệ và kinh nghiệm giữa các quốc gia để nâng cao năng lực ứng phó với tội phạm mạng.
Cơ chế thực thi: Thiết lập cơ chế theo dõi và đánh giá việc thực thi Công ước tại các quốc gia thành viên, đảm bảo minh bạch và hiệu quả.
Sau lễ mở ký, Việt Nam sẽ tiếp tục rà soát các hệ thống pháp luật trong nước để chuẩn bị phê chuẩn Công ước Hà Nội sớm nhất. Các biện pháp quan trọng bao gồm sửa đổi Luật An ninh mạng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về tố tụng hình sự, cũng như thiết lập cơ chế phối hợp 24/7 với các quốc gia trong công tác phòng chống tội phạm mạng.
Sự kiện này không chỉ là Công ước Hà Nội, bằng việc kết hợp giữa mục tiêu bảo vệ quyền con người và ngăn ngừa tội phạm, đã mở ra một hướng đi mới cho an ninh mạng toàn cầu. Đây là một công cụ không thể thiếu trong việc xây dựng một xã hội số an toàn, công bằng và có trách nhiệm. Công ước không chỉ là sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền con người trong không gian mạng, mà còn là lời cam kết mạnh mẽ trong việc tạo ra một thế giới không có tội phạm mạng, nơi mà mọi công dân đều có thể sống và làm việc trong sự an toàn, minh bạch và công bằng.
Thảo Nguyên
