Vì đâu cảng biển Việt Nam liên tục lọt top thế giới?
Trong thời gian gần đây, nhiều cảng biển của Việt Nam đã liên tục xếp trong top các bảng xếp hạng cảng biển uy tín trên toàn cầu.
Nhiều cảng lọt top thế giới
Cụ thể, Ngân hàng Thế giới (World Bank) và Hãng tin Tài chính S&P Global Market Intelligence vừa công bố Chỉ số CPPI (Container Port Performance Index – chỉ số hoạt động cảng container) cho 348 cảng container trên thế giới, bao gồm cả cảng trung tâm trung chuyển quốc tế (Hub port) và cảng cửa ngõ xuất nhập khẩu quốc gia.
Chỉ số này được tính toán dựa trên một số yếu tố quan trọng như thời gian tàu vào luồng, thời gian cập cảng, năng suất bốc và dỡ hàng, tổng lượng hàng/chuyến và thời gian tàu rời cảng ra luồng. Ngoài ra, hai yếu tố khác cũng được tính đến là khả năng tiếp nhận tàu lớn (tiết kiệm nhiên liệu hơn) và sử dụng công nghệ thông tin và số hóa.
Trong đó, cảng Cái Mép của Việt Nam đã đạt vị trí thứ 12 trong bảng xếp hạng này, vượt qua một số cảng biển lớn khác như Singapore (vị trí thứ 18), Yokohama – Nhật Bản (vị trí thứ 15) và Busan – Hàn Quốc (vị trí thứ 22). Cụm cảng Cái Mép cũng được xem là một trong nhóm cảng biển lớn, với sản lượng hàng container thông qua đạt hơn 4 triệu TEU/năm.
Đáng chú ý, cảng Cái Mép vẫn giữ vị trí thứ 13 trong bảng xếp hạng, khi được tính toán dựa trên trọng số cao hơn cho kích cỡ tàu phổ biến tại cảng đó.
Bảng xếp hạng này được lập dựa trên các tiêu chí liên quan đến thời gian tàu container cần để hoàn thành quá trình bốc và dỡ container tại một cảng trong suốt năm 2022.
Không chỉ riêng cảng Cái Mép, trong thời gian gần đây, nhiều cảng biển của Việt Nam đã liên tục lọt top trong các bảng xếp hạng cảng biển trên thế giới với những tiêu chí khác nhau. Trong bảng xếp hạng 100 cảng container năm 2022 của Tạp chí hàng hải Lloyd’s List (Vương quốc Anh), cảng Hải Phòng, TP.HCM và Cái Mép đều nằm trong danh sách.
Bảng xếp hạng này dựa trên sản lượng hàng qua cảng và tốc độ tăng trưởng của các cảng biển. Cảng biển Hải Phòng đã đạt 5,69 triệu TEU năm 2021, gấp đôi so với năm 2012. Cảng biển TP.HCM có sản lượng hàng thông qua là 7,9 triệu TEU trong năm 2021, và tốc độ tăng trưởng khoảng 1,3% so với năm 2020. Cảng biển Cái Mép có lượng hàng thông qua đạt 5,38 triệu TEU năm 2021, được đánh giá là điểm sáng tại khu vực Đông Nam Á với tốc độ tăng trưởng khoảng 22% sau đại dịch.
Mỗi bảng xếp hạng được xây dựng dựa trên các tiêu chí riêng của nó. Tuy nhiên, việc các cảng biển của Việt Nam liên tục nằm trong top các bảng xếp hạng thế giới cho thấy sự cải thiện và tăng trưởng đáng kể của hệ thống cảng biển Việt Nam.
Đẩy mạnh đầu tư
Theo Cục Hàng hải Việt Nam, trong giai đoạn 2017-2021, mức tăng trưởng bình quân hàng thông qua cảng biển cả nước đạt 8,4%. Hệ thống cảng biển của Việt Nam đã đạt được thành tựu nhất định khi hình thành mạng lưới cảng biển trên toàn quốc, bao gồm cả cảng biển tổng hợp quốc gia, cảng địa phương, khu vực và cảng cửa ngõ cho các vùng kinh tế trọng điểm miền Bắc, Trung và miền Nam.
Hiện tại, Việt Nam có tổng cộng 296 bến cảng với chiều dài khoảng 103 km cầu cảng, cùng với các cảng cửa ngõ kết hợp trung chuyển quốc tế ở khu vực phía Bắc và phía Nam.
Theo đánh giá của Cục Hàng hải Việt Nam, hệ thống cảng biển đã đáp ứng một phần thông qua hàng hóa và giao lưu giữa các vùng miền trong nước bằng đường biển, góp phần tích cực vào tăng trưởng kinh tế và đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Đồng thời, nguồn vốn đầu tư cho hạ tầng cảng biển chủ yếu được tập trung từ nguồn vốn ngân sách để xây dựng hạ tầng công cộng như luồng tàu và đê chắn sóng chung. Các hạng mục kết cấu hạ tầng bến cảng chủ yếu được đầu tư từ nguồn huy động hợp pháp của doanh nghiệp.
Trong thời gian gần đây, lĩnh vực cảng biển tại Việt Nam đã nhận được sự quan tâm và đầu tư để nâng tầm phát triển. Hệ thống cảng biển đã được xây dựng, cải tạo và nâng cấp. Theo Cục Hàng hải Việt Nam, ngành giao thông đã hoàn thành đầu tư cho các cảng cửa ngõ quốc tế như Cái Mép – Thị Vải và Lạch Huyện, có khả năng tiếp nhận tàu với tải trọng lớn từ 130.000 tấn đến 200.000 tấn (DWT) đi thẳng tới các nước phía Tây như Mỹ, Canada và châu Âu.
Ngoài ra, các cảng hành khách tại Phú Quốc và Hạ Long đã hoàn thành đầu tư và có khả năng tiếp nhận các tàu chở khách lớn nhất thế giới. Đồng thời, các cảng đầu mối như Nghi Sơn, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Khánh Hòa, và Cần Thơ cũng đã được nâng cấp và cải tạo, tăng tổng công suất của các cảng từ khoảng 420 triệu tấn (năm 2011) lên khoảng 580 triệu tấn hàng hóa mỗi năm.
Đặc biệt, nhiều cảng biển tại Việt Nam đã có khả năng tiếp nhận các tàu với trọng tải lớn, đáp ứng xu hướng hiện nay. Điều này cho phép hàng hóa xuất nhập khẩu có thể được vận chuyển trực tiếp tới các quốc gia ở châu Âu và châu Mỹ, giảm thiểu chi phí vận tải và đồng thời thúc đẩy phát triển dịch vụ logistics của Việt Nam.
Ông Phan Hoàng Vũ, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH liên doanh dịch vụ container quốc tế cảng Sài Gòn – SSA (SSIT) cho rằng thời gian tới, cảng biển Việt Nam cũng có nhiều tiềm năng tăng trưởng, đặc biệt từ xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc.
Tuệ Ngô
