Vẻ đẹp thôn quê bình dị mùa thu hoạch cói ở ‘ốc đảo’ Hồng Lam

“Ốc đảo” Hồng Lam, thuộc xã Xuân Giang, huyện Nghi Xuân (Hà Tĩnh) nằm lạc lõng giữa dòng sông Lam, tách biệt với thế giới bên ngoài. Được bao bọc bởi bốn bề là nước, chính vì thế cói ở đây rất dễ trồng.

Cói là cây trồng chủ lực, giúp người dân nơi đây bám trụ với “ốc đảo” sau những năm tháng đổ xô rời làng vì quá nghèo đói. Ở Hồng Lam trước đây có hơn 200 hộ dân sinh sống, nhưng nay chỉ còn 180 hộ.

Nghề trồng cói ở Hồng Lam rộ lên từ hàng chục năm trước. Từ những bãi đất hoang, nay có tới hơn 50ha diện tích trồng cói, tạo công ăn việc làm cho người dân độ tuổi từ 40-60.

Cói được phân thành 3 loại. Loại trên 1,65 m dùng dệt chiếu loại 1 hoặc đưa đi xuất khẩu. Loại trung bình dài 1,5 đến 1,6 m dệt chiếu cá nhân. Còn cói chết khô dùng để đun nấu hoặc lợp mái nhà.

Ở thôn Hồng Lam, được phủ xanh bởi cánh đồng cói, như một tấm thảm khổng lồ trải dài ven sông Lam. Vào mùa thu hoạch, lác đác người dân ra đồng thu hoạch tôn lên khung cảnh đồng quê bình dị.

Mùa cói ở Hồng Lam thu hoạch từ tháng 6 đến tháng 8 (âm lịch). Bình quân mỗi nhà có 6-10 sào (500m2/sào) trồng cói, thu nhập hàng chục triệu đồng mỗi năm.

Mùa này thời tiết ở đây rất nắng nóng nên người dân phải thức dậy từ 4h sáng để ra đồng cắt cói và phơi giữa đồng.

Người dân Hồng Lam chia sẻ, ở thôn này đa phần chỉ còn người già nên trồng cói xem như là thu nhập giúp họ có thể bám trụ lại với thôn. Bởi những năm trước, dân bỏ làng đi biệt lập rất nhiều. Trong thôn không còn thanh niên mà chỉ còn lại người già và trẻ nhỏ.

Cắt cói xong, người dân sẽ giũ cho sạch cỏ rác và tách những loại cây khác ra, sau đó gém lại thành từng bó. Cói được mang từ ruộng lên chuẩn bị cho khâu chẻ cói. Toàn bộ quá trình thu hoạch cói đều phải làm thủ công với các dụng cụ thô sơ.

Người dân dựng lều ở đồng để chẻ cói.

Công việc chẻ cói rất quan trọng. Bụi cói được cắt lên từ ruộng, qua bàn tay chăm chỉ, khéo léo của người nông dân, cói được chẻ đều, ép sơ từng cọng.

“Năm nay nhà tôi thu hoạch được khoảng 5 tấn cói, thu nhập gần 40 triệu đồng. Đây là nguồn thu chính phục vụ cho đời sống sinh hoạt của người dân chúng tôi”, ông Nguyễn Văn Phong (54 tuổi, thôn Hồng Lam) chia sẻ.

Sau khi phơi khô, cói được thương lái thu mua với giá từ 800.000 – 900.000/tạ. Đa phần đưa đi các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An…để bán.