Tương lai quan hệ Australia với Trung Quốc sau bầu cử?
Trong khi tân Thủ tướng Australia Anthony Albanese cho biết, quan hệ song phương với Trung Quốc sẽ “tiếp tục khó khăn”, ngay sau khi ông tuyên thệ nhậm chức. Thì phía Trung Quốc lại cho rằng, việc ông Anthony lên nắm quyền tại Australia là dấu hiệu tích cực mang lại một số khả năng phục hồi trong mối quan hệ căng thẳng giữa hai nước.
Vừa qua, trang The Weekend Australian dẫn nhận định của nhà nghiên cứu người Trung Quốc Quách Xuân Mai cho rằng, nếu Công đảng lên nắm quyền tại Australia, ít nhất là về mặt ngoại giao nhân dân và giao lưu xã hội, đây sẽ là dấu hiệu tích cực mang lại một số khả năng phục hồi trong mối quan hệ đang rất căng thẳng giữa hai nước.
Tuy nhiên, bà Quách thừa nhận khả năng cải thiện quan hệ giữa chính phủ do Thủ tướng Anthony lãnh đạo và Trung Quốc sẽ là rất “khiêm tốn”.
Đặc biệt, việc Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường gửi lời chúc mừng với tân Thủ tướng Australia cho thấy thiện chí của phía Trung Quốc trong việc cải thiện mối quan hệ với chính quyền mới tại Australia.
Tuyên bố của Thủ tướng Lý Khắc Cường khẳng định: “Trung Quốc sẵn sàng làm việc với phía Australia để đánh giá lại quan hệ trong quá khứ, hướng tới tương lai và đề cao nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi, nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện” giữa hai nước.
Không chỉ thế, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng đã trực tiếp gửi lời chúc mừng tới tân Thủ tướng Australia Anthony Albanese. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho hay “sự phát triển lành mạnh và ổn định của mối quan hệ Trung Quốc -Australia phù hợp với lợi ích cơ bản và nguyện vọng chung của nhân dân hai nước, đồng thời có lợi cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương”.
Theo AP News, việc các nhà lãnh đạo trên thế giới gửi lời chúc mừng một nhà lãnh đạo mới của một quốc gia là một thông lệ quốc tế. Tuy vậy, trong bối cảnh quan hệ giữa Australia và Trung Quốc đóng băng từ năm 2020, Trung Quốc cắt đứt mọi giao tiếp cấp cao với Australia từ thời điểm đó cho đến nay. Vì thế, việc lãnh đạo Trung Quốc gửi lời chúc mừng với tân Thủ tướng Australia cho thấy thiện chí của phía Trung Quốc trong việc cải thiện mối quan hệ với chính quyền mới tại Australia.
Về phía Australia, trong cuộc họp báo đầu tiên trên cương vị Thủ tướng vào hôm qua, ông Anthony Albanese cho biết, quan hệ với Trung Quốc sẽ có nhiều khó khăn song Australia sẽ đặt lợi ích của mình lên trên hết: “Trung Quốc đã thay đổi chứ không phải Australia và Australia luôn đứng lên bảo vệ giá trị của mình. Chính phủ mới do tôi lãnh đạo sẽ làm như vậy. Tôi cũng nhắc lại rằng sẽ không có chuyện ai đó được chú ý vì họ kêu to hơn. Tôi có thể khẳng định về điều này ngay trong ngày đầu tiên. Điều mà chúng tôi nên làm đó là đặt lợi ích của Australia lên trên hết và không mang vấn đề an ninh quốc gia ra làm trò chơi chính trị”.
Được biết, quan hệ giữa Australia và Trung Quốc lao dốc trong những năm gần đây, với việc Trung Quốc áp đặt các biện pháp trừng phạt thương mại đối với các sản phẩm của Australia để đáp lại các chính sách và quyết định như việc Australia kêu gọi điều tra về nguồn gốc của Covid-19 và lệnh cấm 5G đối với tập đoàn công nghệ Trung Quốc Huawei.
Trung Quốc – Australia, vì đâu nên nỗi?
Trước khi Công đảng chiến thắng cuộc bầu cử, Trung Quốc đã liên tục có những động thái “gây hấn”, gây căng thẳng cực độ giữa hai nước.
Đặc biệt phải kể đến, chính sách ngoại giao “chiến lang” cùng quyết định của Trung Quốc áp đặt các hạn chế đối với hàng hóa xuất khẩu của Australia trị giá 20 tỷ AUD (15,2 tỷ USD) đã khiến chính quyền Thủ tướng Scott Morrison và Hội đồng Kinh doanh Trung Quốc – Australia (ACBC) bác bỏ mọi sự thỏa hiệp trên bàn đàm phán, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế hợp tác chống lại sự “cưỡng ép” về kinh tế từ phía Trung Quốc.
Theo Bộ trưởng Thương mại Australia Dan Tehan, việc Trung Quốc áp mức thuế lên tới 80% đối với lúa mạch nhập khẩu từ Australia đã “làm ngừng hoàn toàn hoạt động mua bán lúa mạch giữa hai nước”.
Ông Dan Tehan cho rằng, “quyết định áp mức thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với lúa mạch nhập khẩu từ Australia không phù hợp với nghĩa vụ của Trung Quốc với tư cách là thành viên của WTO” và Australia sẽ nỗ lực hết sức để “bảo vệ quyền lợi của các nhà xuất khẩu Australia”.
Tuy nhiên, Bộ trưởng thương mại Tehan cho biết: “Australia vẫn để ngỏ khả năng tiếp tục thương lượng với Trung Quốc nhằm giải quyết vấn đề”.
Bộ trưởng Dan Tehan cho biết, vào tháng 1/2021, Australia và Trung Quốc đã tiến hành đàm phán để giải quyết mâu thuẫn trong vấn đề này song cuộc đàm phán không giải quyết được những lo ngại của hai bên. Vì vậy, Australia quyết định đề nghị WTO tham gia vào quá trình giải quyết tranh chấp giữa hai nước.
Hồi tháng 5 vừa qua, Trung Quốc đã thông báo ngừng “vô thời hạn” đối thoại kinh tế với Australia sau khi Australia công khai cấm Tập đoàn công nghệ Huawei tham gia phát triển mạng 5G của nước này vào năm 2018.
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Australia, chiếm 29% thương mại Australia với toàn cầu trong năm 2019. Đầu tư của Trung Quốc tại Australia đã giảm 61% trong năm 2020, đạt mức thấp nhất trong vòng 6 năm qua.
Bảo Trâm (Theo AP News, The Weekend Australian)
