Trung Quốc tăng cường hiện diện ở khu vực không ngờ, khiến Mỹ “mất ăn mất ngủ”
Mới đây, cuộc đua giữa hai siêu cường Trung Quốc và Mỹ bất ngờ diễn ra tại Nam Cực – nơi lạnh giá nhất trên Trái Đất. Đây được xem là khu vực ít ai ngờ tới cho sự cạnh tranh giữa hai quốc gia.
Theo phân tích mới nhất từ Trung tâm Nghiên cứu và Chiến lược Quốc tế (CSIS) của Mỹ, Trung Quốc đang thực hiện một cuộc đua cạnh tranh với các nước phương Tây tại Nam Cực một cách khá im lặng. Họ đã âm thầm thực hiện chiến lược này và ngày càng mạnh mẽ hơn, buộc Washington phải dành nhiều sự quan tâm hơn.
Theo báo cáo, Trung Quốc đã bắt đầu xây dựng lại căn cứ thứ năm tại Nam Cực vào năm 2018 và đang đạt được tiến bộ đáng kể. Trong khi đó, Mỹ có ba trạm nghiên cứu quanh năm tại Nam Cực.
CSIS đã phân tích các hình ảnh vệ tinh và cho thấy rằng Trung Quốc đang tiến hành xây dựng các cơ sở nghiên cứu tại căn cứ mới trên đảo Inexpressible, cách New Zealand gần 2.000 dặm về phía nam, cách Trạm McMurdo của Mỹ khoảng 200 dặm – là căn cứ lớn nhất trên lục địa băng giá.
Sau vài năm không hoạt động, căn cứ mới của Trung Quốc hiện đã được cấp một số hỗ trợ mới và các nền tảng hạ tầng đã sẵn sàng để xây dựng cơ sở nghiên cứu rộng lớn hơn. CSIS cho biết rằng khi hoàn thành, khu vực rộng 5.000 mét vuông dự kiến sẽ bao gồm một khu vực nghiên cứu và quan sát khoa học, một cơ sở năng lượng, một cầu cảng cho hai tàu phá băng Xuelong.
Cơ sở mới của Trung Quốc có thể được sử dụng để tăng cường khả năng thu thập thông tin tình báo trong khu vực. Báo cáo cho rằng, Trung Quốc đang “tiến hành mở rộng dấu ấn đáng kể nhất của mình ở đó trong một thập kỷ qua”.
Kể từ năm 2002, Trung Quốc đã phóng tám vệ tinh quan sát đại dương lên quỹ đạo cho nhiều mục đích khác nhau bao gồm phân tích hải dương học, khai thác tài nguyên, nghiên cứu hệ sinh thái ven biển và giám sát thiên tai. Chiếc thứ chín dự kiến sẽ được ra mắt trong năm nay. Trạm mặt đất mới ở Nam Cực sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc truyền dữ liệu từ các vệ tinh này.
Báo cáo của CSIS cho biết, Trung Quốc đang tăng cường khả năng thu thập thông tin tình báo trong khu vực bằng cách sử dụng cơ sở mới ở Nam Cực. Căn cứ mới này có trạm mặt đất vệ tinh “có khả năng ứng dụng kép” – khoa học và tình báo, có thể thu thập tín hiệu tình báo và dữ liệu từ xa từ các tên lửa do đồng minh của Mỹ là Australia và New Zealand phóng đi.
Bên cạnh đó, Trung Quốc còn đẩy mạnh đầu tư ở Bắc Cực với Nga để khai thác các tuyến vận tải mới được gọi là “Tuyến đường biển Bắc”. Tuyến hàng hải này có tiềm năng lớn thay thế được kênh đào Suez trong thời kỳ mới khi băng biển ở vùng cực bắt đầu tan ra. Trung Quốc nhấn mạnh rằng hoạt động của họ ở cả Nam Cực và Bắc Cực đều là khoa học và không có ý định tấn công hay xâm phạm đối với các quốc gia khác.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng khẳng định hoạt động này sẽ có lợi cho việc nâng cao kiến thức khoa học về các vùng cực, tạo điều kiện hợp tác giữa Trung Quốc và các quốc gia khác trong nghiên cứu khoa học ở các vùng này, đồng thời thúc đẩy hòa bình và phát triển bền vững.
Tuy nhiên, một số chuyên gia ở phương Tây cho rằng sự phát triển nhanh chóng của Trung Quốc ở các vùng cực là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn để củng cố chỗ đứng của quân đội Trung Quốc trên toàn cầu.
Steve Tsang, Giám đốc Viện Trung Quốc tại Đại học SOAS ở London, cho biết: “Nếu họ coi mình là một siêu cường sắp tới với tham vọng toàn cầu, tại sao họ lại không muốn mở rộng sự hiện diện của mình ở đó?”
Trong mọi trường hợp, Trung Quốc đã và đang xây dựng mạng lưới các trạm mặt đất vệ tinh rộng lớn của riêng mình trên khắp thế giới. Chỉ riêng ở Nam Mỹ, nó có 11 trạm – hai ở Venezuela, ba ở Bolivia, một ở Chile, một ở Brazil và bốn ở Argentina. Ngoài Chile, các quốc gia này đang có mâu thuẫn địa chính trị với Mỹ.
Đáng chú ý, Trung Quốc được cho là có kế hoạch phóng hơn 200 vệ tinh trong năm nay và đây vẫn là một chủ đề đáng quan ngại đối với các chiến lược gia và gián điệp phương Tây.
Tuệ Ngô
