Trung Quốc có những ‘vũ khí’ gì để đáp trả đòn thuế quan của Mỹ?

Bắc Kinh tuyên bố sẵn sàng cho một cuộc chiến, nhưng các chuyên gia cho rằng nền kinh tế lớn thứ hai thế giới không có nhiều lựa chọn.

Trung Quốc hôm 2/8 chỉ trích quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc đánh thuế 10% đối với số hàng hóa trị giá 300 tỷ USD, khiến gần như tất cả hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ phải chịu thuế. Bắc Kinh cho biết họ đã sẵn sàng cho một cuộc chiến.

“Trung Quốc sẽ phải thực hiện các biện pháp đối phó cần thiết”, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố, nói thêm rằng “tất cả các hậu quả sẽ do Mỹ gánh chịu”.

Theo CNN, Bắc Kinh có khả năng đối phó với khó khăn từ cuộc chiến leo thang giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, nhưng họ phải đối mặt với nhiều hạn chế hơn so với Washington và sẽ phải trả đũa một cách cẩn thận.

Trung Quốc “về cơ bản có rất ít lựa chọn tốt”, Julian Evans-Pritchard, chuyên gia kinh tế Trung Quốc cao cấp tại Capital Economics nói. “Về mặt trực tiếp đáp trả Mỹ, thật khó để làm điều đó mà không làm tổn thương chính họ.”

Theo CNN, đây là những gì Trung Quốc có thể làm tiếp theo.

Đánh thuế lại

Trung Quốc từng dùng đòn thuế quan đáp trả với hàng hóa từ Mỹ. Hồi tháng 5, Trung Quốc đáp trả đòn thuế quan của ông Trump bằng cách tăng thuế đối với số hàng hóa của Mỹ trị giá 60 tỷ USD từ 10% đến 25%. Nhưng Trung Quốc mua từ Mỹ ít hơn rất nhiều so với bán sang xứ cờ hoa, cụ thể, họ chỉ có 120 tỷ USD hàng hóa để nhắm mục tiêu.

Trong khi đó Washington có thể đánh thuế khoảng 540 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. “Trung Quốc có khả năng trả đũa bằng sự kết hợp giữa các biện pháp thuế quan và phi thuế quan, vì họ có đường băng ngắn hơn nhiều khi nói về thuế quan”, Darren Tay, nhà phân tích rủi ro tại Fitch Solutions cho biết.

Và hầu hết hàng xuất khẩu của Mỹ mà Trung Quốc chưa nhắm đến là các sản phẩm công nghệ cao, không thể dễ dàng thay thế, theo Evans-Pritchard. “Sẽ gây tổn thương cho chính họ nếu áp thuế đối với những sản phẩm đó”, ông nói thêm.

Hạn chế cung cấp đất hiếm

Một trong những lợi thế của Trung Quốc trong cuộc chiến thương mại là họ gần như độc quyền về một nhóm khoáng sản mà ngành công nghiệp công nghệ toàn cầu không thể thiếu. Trung Quốc kiểm soát hơn 90% sản lượng đất hiếm toàn cầu, 17 khoáng sản có tính chất từ tính và dẫn điện cung cấp năng lượng cho hầu hết các thiết bị điện tử. Họ cũng chiếm 80% tổng số khoáng sản đất hiếm được Mỹ nhập khẩu từ năm 2014 đến 2017.

Bắc Kinh gần đây bảo vệ ngành công nghiệp đất hiếm của mình và đưa ra những mối đe dọa rằng họ có thể hạn chế xuất khẩu khoáng sản. Truyền thông nhà nước Trung Quốc đăng một bài bình luận hai tháng trước với dòng chữ: “Đừng nói rằng chúng tôi đã không cảnh báo bạn.”

“Điều đó có thể sẽ có tác động lớn hơn trong thời gian ngắn hạn, nhưng nó sẽ gây ra nhiều thiệt hại tài sản thế chấp cho các đối tác thương mại khác của Trung Quốc, đặc biệt là Nhật Bản, nước nhập khẩu chính các khoáng sản đất hiếm”, Evans-Pritchard nói.

Các cổ phiếu liên quan ngành đất hiếm ở châu Á tăng vọt trong phiên giao dịch hôm thứ Sáu sau khi ông Trump công bố áp thuế thuế bổ sung khi các nhà đầu tư dự báo rằng rằng giá các nguyên liệu này có thể tăng nếu Trung Quốc hạn chế nguồn cung.

Phá giá đồng Nhân dân tệ

Đồng Nhân dân tệ từng bị cuốn vào các cuộc chiến thương mại với Mỹ trong quá khứ, ông Trump cáo buộc Bắc Kinh đang hạ thấp giá trị đồng tiền để hỗ trợ các nhà xuất khẩu của mình.

Đồng Nhân dân tệ không giao dịch tự do như các tiền tệ cơ bản khác, ví dụ như đồng USD và bảng Anh. Mỗi ngày, Ngân hàng trung ương Trung Quốc thiết lập một biên độ dao động của đồng Nhân dân tệ tăng hoặc giảm trong phạm vi 2%.

Đồng tiền của Trung Quốc giảm so với đồng USD, cả ở Thượng Hải và trên thị trường nước ngoài vào hôm thứ Sáu. Tại Trung Quốc, một USD hiện mua khoảng 6,94 Nhân dân tệ. Ngoài Trung Quốc, đồng tiền này đã giảm xuống mức thấp năm 2019, gần 6,98 trước khi phục hồi nhẹ.

Đồng nhân dân tệ yếu hơn làm cho hàng xuất khẩu của Trung Quốc rẻ hơn, giúp giảm bớt tác động của thuế quan Mỹ. “Tôi nghĩ rằng công cụ tốt nhất họ có, công cụ mạnh nhất mà họ có, là tỷ giá hối đoái”, Evans-Pritchard nói. “Đó thực sự là một công cụ cho phép họ bù đắp trực tiếp khá nhiều tác động của thuế quan.”

Nhưng Trung Quốc có lý do để không phá giá đồng Nhân dân tệ – một sự sụt giảm lớn về tiền tệ có thể khiến dòng tiền chảy ra từ Trung Quốc và làm tổn thương sự ổn định kinh tế.

“Bắc Kinh muốn tránh lặp lại tình trạng năm 2015 khi đồng tiền mất giá gây ra khủng hoảng niềm tin vào đồng nhân dân tệ”, ông Tay, từ Fitch Solutions, nói.

Gây khó khăn cho các công ty Mỹ

Một cách khác để đáp trả chính quyền ông Trump nhưng cũng mang đến rủi ro. Một số công ty lớn nhất của Mỹ, như Apple (AAPL), Tesla (TSLA), Ford (F) và Starbucks (SBUX), phụ thuộc vào thị trường khổng lồ của Trung Quốc cho những khoản doanh thu hàng tỷ USD.

Nhiều trong số này đã bị ảnh hưởng bởi các đợt áp thuế và suy thoái kinh tế rộng lớn hơn ở Trung Quốc.

Chính phủ Trung Quốc có thể làm cho tình hình của các công ty Mỹ trở nên khó khăn hơn bằng cách thắt chặt các hạn chế đối với hoạt động kinh doanh của họ, và đưa thêm các rào cản pháp lý. Nhưng làm như vậy có thể làm tổn thương nền kinh tế đang tăng trưởng chậm lại của Trung Quốc nếu các công ty quyết định chuyển sản xuất đi nơi khác – như một số đã làm.

“Trung Quốc ít phụ thuộc vào đầu tư nước ngoài hơn trước đây, nhưng vẫn không muốn thấy các công ty đa quốc gia rời khỏi đất nước”, Evans-Pritchard nói. “Nếu bạn gây khó khăn cho các công ty Mỹ hoạt động tại Trung Quốc thì có nguy cơ bạn tự bắn vào chân mình ở một góc độ nào đó là khá cao”, chuyên gia kết luận.

Tiêu Điểm