Trump đề xuất trao đổi đất giữa Nga và Ukraine tại Alaska!
Hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin, dự kiến diễn ra vào ngày 15/8 tại Alaska, đang thu hút sự chú ý của toàn thế giới. Trong bối cảnh chiến sự ở Ukraine chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, tuyên bố của ông Trump về khả năng “trao đổi lãnh thổ” giữa Nga và Ukraine đã thổi bùng nhiều tranh cãi về tương lai của trật tự quốc tế sau chiến tranh.
Phát biểu tại Nhà Trắng hôm 11/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ cùng người đồng cấp Nga thảo luận phương án “giành lại một số lãnh thổ cho Ukraine”, hàm ý một giải pháp thương lượng về lãnh thổ do Nga đang kiểm soát. Ông Trump cũng thẳng thắn chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vì đặt ra điều kiện tổ chức trưng cầu dân ý cho bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào.
Mặc dù chưa có chi tiết cụ thể, việc Washington và Moscow trực tiếp đàm phán về “đổi đất lấy hòa bình” – trong khi Kiev không có mặt trên bàn đàm phán – đã dấy lên nhiều lo ngại. Tổng thống Zelensky lập tức cảnh báo rằng bất kỳ thỏa thuận nào thiếu vắng Ukraine sẽ là “những quyết định chết”.
Động thái của Tổng thống Trump thể hiện một bước chuyển lớn trong cách tiếp cận của Mỹ với chiến tranh Ukraine. Khác với nhiệm kỳ trước của Tổng thống Biden – thiên về hỗ trợ dài hạn và nguyên tắc chủ quyền lãnh thổ – chính quyền Trump có xu hướng thực dụng hơn, tìm kiếm một giải pháp nhanh chóng, kể cả thông qua trao đổi địa lý.
Nếu hội nghị Alaska đi đến một thỏa thuận, đây có thể là tín hiệu cho thấy Mỹ đang tái định hình vai trò toàn cầu theo hướng “dàn xếp sức mạnh” hơn là bảo vệ luật lệ quốc tế. Điều này có thể khiến các đồng minh châu Âu lo ngại, khi họ vẫn giữ quan điểm cứng rắn về việc không công nhận bất kỳ phần lãnh thổ nào do Nga chiếm đóng.
Việc hợp pháp hóa một phần kiểm soát lãnh thổ của Nga thông qua đàm phán với Mỹ có thể tạo ra tiền lệ nguy hiểm. Các cường quốc như Trung Quốc (trong vấn đề Đài Loan hoặc Biển Đông), Israel, Iran, hay thậm chí các phe vũ trang tại châu Phi, Trung Đông có thể viện dẫn mô hình này để biện minh cho hành vi chiếm đóng hoặc điều chỉnh biên giới bằng vũ lực.
Thỏa thuận kiểu “chia phần” giữa các siêu cường có thể đưa thế giới quay lại thời kỳ hậu Thế chiến II, nơi bản đồ thế giới bị quyết định sau cánh cửa kín mà không cần đến sự đồng thuận của quốc gia bị ảnh hưởng.
Là quốc gia chịu ảnh hưởng trực tiếp, Ukraine khẳng định bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải có sự chấp thuận của người dân và được thể hiện qua một cuộc trưng cầu dân ý. Tổng thống Zelensky nhấn mạnh lập trường này như một thông điệp rõ ràng gửi đến cả Washington và Moscow.
Việc loại bỏ Ukraine khỏi tiến trình hòa bình sẽ không chỉ vi phạm nguyên tắc chủ quyền, mà còn đẩy quốc gia này vào thế bị động, dễ bị ép buộc chấp nhận các điều khoản bất lợi.
Hội nghị thượng đỉnh Alaska có thể mở ra một cơ hội mới để chấm dứt xung đột tại Ukraine. Nhưng nó cũng đặt ra câu hỏi lớn về giá trị của hòa bình: Liệu một nền hòa bình có thể đạt được bằng việc đổi lãnh thổ lấy sự yên ổn tạm thời có phải là hòa bình thực sự?
Sự im lặng hoặc đồng thuận của cộng đồng quốc tế trước một mô hình “đàm phán địa lý” có thể làm xói mòn niềm tin vào luật pháp quốc tế, phá vỡ các ranh giới đạo lý trong quan hệ quốc tế hiện đại.
Nếu Alaska trở thành nơi đặt nền móng cho một thỏa thuận giữa Mỹ và Nga về chiến tranh Ukraine, thế giới sẽ cần phải quan sát không chỉ kết quả cụ thể của cuộc gặp, mà còn cả phương pháp, nguyên tắc và thông điệp mà nó truyền tải.
Thảo Nguyên
