Trump, Biden và TPP

“TPP là hiệp định đáng sợ”, chỉ 3 ngày sau khi ngồi vào ghế Tổng thống Mỹ, Trump đã tuyên bố rút khỏi TPP vì đó là “sát thủ của các cơ hội việc làm của người Mỹ”.

TPP là nỗ lực không mệt mỏi của Obama và các đối tác ở Thái Bình Dương nhằm bao vây Trung Quốc đang nổi lên bằng các cam kết mềm, đặc biệt là quy tắc xuất xứ và quyền sở hữu trí tuệ. Một cuộc bao vây xuyên biên giới mềm mại.

Nhưng Trump phá bỏ di sản đó không thương tiếc vì “Nước Mỹ trên hết”, mà cũng vì nó, ông cũng đã rút ra khỏi hàng loạt các hiệp định, phá bỏ các nguyên tắc của WTO, để lại sự hoài nghi, ngơ ngác ở nhiều đối tác, nhiều đồng minh.

Không mềm như những người tiền nhiệm, Trump tấn công trực diện đối thủ bằng cách đánh thuế và hô hào rút vốn. Tiếc là những đòn tấn công đó không mấy kết quả. Xuất siêu từ Trung Quốc vào Mỹ vẫn tiếp cơn cuồng nộ, tháng sau cao hơn tháng trước; còn rút vốn thì khó vì Trung Quốc với 1,4 tỷ dân và GDP đầu người hơn 10.000 đô vẫn là thị trường màu mỡ nhất thế giới mà ít nhà đầu tư ngoảnh mặt.

Cách đối xử với virus quả là khó khăn với Trump và với nhiều lãnh đạo khác. Không đóng thì bị cho là vô nhân đạo, nhưng đóng thì làm nhiều người chết hơn vì suy thoái. Không test không ra, càng test càng ra.

Cũng như Brexit, Trump là đại diện của sự bất bình ngày càng lớn đối với thực trạng của nước Mỹ cũng như trên toàn thế giới – một hiện trạng bất công, tiêu dùng tham lam, chia rẽ giàu nghèo… do toàn cầu hóa. Tiếc thay, những chính sách nhằm đảo ngược lại thực trạng đó lại thể hiện ‘mình trên hết’, và ở góc độ nào đó, đi ngược lại dân chủ, tự do, bác ái… vốn là những giá trị mà nước Mỹ đại diện và là nguồn động viên cho toàn nhân loại. Mỹ đóng cửa thì làm sao trở thành cái nôi của văn minh nhân loại với những tinh hoa nhập cư như Elon Musk, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg?

Không truyền thống, thẳng thắn đến mức đôi khi thô, ngôn ngữ hùng biện và sức khỏe tuyệt vời, Tổng thống lương 1 đô Trump thật xúc cảm, mang lại sự yêu, ghét gây tranh cãi không thôi, ngay cả ở đây. Dù sao, cũng cần nhắc lại, Trump làm Tổng thống Mỹ thông qua bầu cử dân chủ, là lựa chọn của đa số người dân. Là Tổng thống Mỹ, Trump đã là vĩ nhân.

Đến lúc những bạn facebook thuộc hai phe pro và anti-Trump hòa giải để nhìn về tương lai vì ngay cả hai cựu thù Việt Nam và Mỹ cũng đã bắt tay nhau, trở thành đồng minh chiến lược.

Và mong Mỹ với Biden – người từng là phó Tổng thống của Obama – sẽ quay trở lại để dẫn dắt TPP.

Hoàng Tư Giang

* Bài viết thể hiện văn phong và quan điểm riêng của tác giả