TPHCM: Nhiều cán bộ hầu tòa, nhận số tiền khủng từ bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn
Hôm nay ngày 10/7, Tòa án Nhân dân TP.HCM đã mở phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty AIC, Trần Mạnh Hà, Phó Tổng Giám đốc AIC, Trần Đăng Tấn, Trưởng Văn phòng đại diện AIC tại TP.HCM, với các tội danh “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” và “Đưa hối lộ”. Các bị cáo khác bao gồm Dương Hoa Xô, cựu Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM, bị xét xử về tội “Nhận hối lộ”, Trần Thị Bình Minh, cựu Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM, và Phan Tất Thắng, cựu Phó trưởng Phòng Kinh tế Sở Kế hoạch và Đầu tư, bị xét xử về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Ngoài ra, có 8 bị cáo khác bị xét xử về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.
Phiên tòa này kéo dài đến ngày 12/7, do thẩm phán Phạm Lương Toản, Chánh tòa Hình sự, làm chủ tọa. Các bị cáo Nhàn, Hà, Tấn cùng Đỗ Vân Trường, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Mopha, hiện đang bỏ trốn. Trước khi mở phiên tòa, TAND TP.HCM đã ban hành thông báo kêu gọi 4 bị cáo này ra đầu thú để được hưởng chính sách khoan hồng và đảm bảo quyền bào chữa, tuy nhiên, cả 4 bị cáo này vẫn không ra trình diện và sẽ bị xét xử vắng mặt.
Vụ án bắt đầu từ tháng 7/2014 khi Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM được phê duyệt dự án mua sắm trang thiết bị cho 12 phòng thí nghiệm. Tháng 5/2015, Sở Kế hoạch và Đầu tư phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu cung cấp thiết bị cho dự án này, chia làm 3 giai đoạn với tổng trị giá hàng trăm tỷ đồng. Trước đó, vào tháng 4/2014, tại lễ khánh thành Trung tâm nuôi cấy mô thực vật của Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM, bà Nhàn đã gợi ý ông Hoa Xô tạo điều kiện cho Công ty AIC tham gia và trúng thầu các gói thầu cung cấp thiết bị cho 12 phòng thí nghiệm, đồng thời hứa sẽ “chung chi” để cảm ơn. Ông Xô đã chấp nhận gợi ý này và chỉ đạo cấp dưới giúp AIC trúng thầu.
Bà Nhàn sau đó đã chỉ đạo Hà và Tấn làm việc với từng cá nhân thuộc Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM để đảm bảo cho AIC và các công ty do AIC chỉ định được trúng thầu như đã thỏa thuận. Sau khi AIC trúng thầu, theo chỉ đạo của bà Nhàn, Hà đã mang 2,5 tỷ đồng đưa cho ông Xô tại phòng làm việc của ông này vào tháng 11/2016, và tiếp tục đưa thêm 3,9 tỷ đồng vào tháng 1/2017. Năm 2019, Tấn đã ba lần mang tổng cộng 6 tỷ đồng đưa cho ông Xô. Tổng số tiền mà ông Xô nhận từ AIC lên tới 14,4 tỷ đồng.
Sau khi nhận tiền, ông Xô đã chia lại cho Trần Thị Bình Minh 1 tỷ đồng, Nguyễn Đăng Quân (Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM) 950 triệu đồng, và Nguyễn Viết Thạch (nguyên Trưởng Ban quản lý xây dựng đầu tư công trình thuộc Trung tâm) 1,1 tỷ đồng. Còn lại hơn 11 tỷ đồng, ông Xô sử dụng vào mục đích cá nhân. Hành vi thông thầu của ông Xô và thuộc cấp đã giúp AIC trúng 8 gói thầu, gây thiệt hại cho nhà nước hơn 94,6 tỷ đồng.
Theo đó, bà Trần Thị Bình Minh đã biết rõ ông Xô tự ý phê duyệt điều chỉnh danh mục thiết bị, dự toán 4 gói thầu giai đoạn 1, tổ chức đấu thầu, ký hợp đồng, và thanh toán tiền cho nhà thầu khi chưa trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, điều chỉnh là trái quy định của pháp luật. Tuy nhiên, vì động cơ vụ lợi, bà Minh vẫn chỉ đạo ông Phan Tất Thắng đề xuất, phê duyệt điều chỉnh dự án không đúng quy định. Bà Nhàn đã tạo điều kiện cho Công ty Gene Việt và Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á liên danh thực hiện ba gói thầu và chỉ đạo cấp dưới cấu kết với chủ đầu tư, các đơn vị tư vấn để đảm bảo cho AIC và các công ty do AIC chỉ định tham gia đấu thầu.
Ngoài ra, bà Nhàn đã thiết lập các công ty “quân xanh, quân đỏ” để AIC trúng 8 gói thầu mua sắm thiết bị 12 phòng thí nghiệm cho Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM với giá đã được nâng khống lên 40%, gây thiệt hại cho Nhà nước 94,6 tỷ đồng. Từ năm 2015 đến 2019, sau mỗi gói thầu, bà Nhàn đã chỉ đạo cấp dưới 6 lần đưa tổng cộng 14,4 tỷ đồng cho ông Xô.
Tại phiên tòa, Hội đồng xét xử đã triệu tập hơn 100 người và đơn vị có quyền nghĩa vụ liên quan, bao gồm: Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Sở Kế hoạch và Đầu tư, và Sở Tài chính TP.HCM. Dù bị xét xử vắng mặt, bà Nhàn vẫn có 5 luật sư bào chữa, trong đó có một luật sư chỉ định. Khoảng hơn 20 luật sư khác bào chữa và bảo vệ quyền lợi cho các bị cáo, bị hại và người liên quan.
Quá trình điều tra đã cho thấy rõ vai trò chủ mưu của bà Nhàn và sự cấu kết của các cá nhân thuộc Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM cũng như các doanh nghiệp liên quan. Các bị cáo đã thực hiện nhiều hành vi sai trái, từ việc thông thầu, nhận hối lộ, đến việc chiếm đoạt và sử dụng tiền không đúng mục đích.
Cụ thể, vào tháng 11/2016, Hà và Tấn đã đến phòng làm việc của ông Xô để chuyển lời cảm ơn và đưa túi giấy đựng 2,5 tỷ đồng. Đầu năm 2017, Hà đưa cho ông Xô đợt tiếp theo 3,9 tỷ đồng. Năm 2019, Tấn ba lần mang túi tiền (mỗi lần 2 tỷ đồng) đến đưa cho ông Xô tại phòng làm việc. Sau khi nhận tiền, ông Xô đã chia lại cho Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM Trần Bình Minh 1 tỷ đồng, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học Nguyễn Đăng Quân 950 triệu đồng, và Trưởng ban quản lý đầu tư xây dựng công trình Nguyễn Viết Thạch 1,1 tỷ đồng. Phần còn lại, hơn 11 tỷ đồng, ông Xô sử dụng cá nhân.
Quá trình điều tra cũng cho thấy ông Xô đã thừa nhận sai phạm và động viên gia đình nộp lại toàn bộ số tiền chiếm hưởng để khắc phục hậu quả. Đến nay, ông Xô đã nộp lại 11,5 tỷ đồng, ông Quân nộp lại 700 triệu đồng, ông Thạch nộp 200 triệu đồng, và bà Minh nộp 800 triệu đồng.
Bà Trần Thị Bình Minh quen biết bà Nhàn tại một sự kiện vào năm 2013 ở TP.HCM. Sau đó, bà Nhàn cùng Phó Tổng Giám đốc AIC Trần Mạnh Hà đã đến phòng làm việc của bà Minh để chào xã giao. Từ tháng 3/2016, khi được giao phụ trách dự án 12 phòng thí nghiệm tại Trung tâm Công nghệ sinh học TP.HCM, bà Minh nhiều lần gặp ông Dương Hoa Xô (khi đó là Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn TP.HCM) trong các cuộc họp và được ông Xô đề nghị tạo điều kiện triển khai dự án. Đồng thời, ông Hà cũng nhiều lần đến gặp và nhờ bà Minh “tạo điều kiện”.
Bà Trần Thị Bình Minh đã bỏ qua sai sót, tạo điều kiện cho Công ty AIC trúng thầu dự án 12 phòng thí nghiệm, gây thiệt hại 33 tỷ đồng. Vì được tạo điều kiện khi thẩm định điều chỉnh dự án, dự toán, Phó tổng giám đốc AIC Trần Mạnh Hà đã 4 lần đến tặng quà cho bà Minh tổng cộng 900 triệu đồng.
Để AIC trúng thầu còn có sự “giúp sức” với vai trò khác nhau của nhiều cán bộ thuộc Trung tâm Công nghệ sinh học TP HCM, các bị cáo thuộc doanh nghiệp này và công ty có liên quan.
Ngoài vụ án này, cuối năm 2022, với vai trò là chủ mưu vụ án vi phạm quy định đấu thầu, đưa nhận hối lộ xảy ra ở Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, bà Nhàn bị TAND Hà Nội phạt 30 năm tù. Tháng 10/2023, bà Nhàn bị TAND Quảng Ninh tuyên phạm tộiVi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, xử phạt 10 năm tù, trong sai phạm cung cấp thiết bị tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh.
