Tổng thống Trump “gây bất ngờ” khi tuyên bố giúp Thái – Campuchia ngừng bắn
Thỏa thuận ngừng bắn giữa Thái Lan và Campuchia đạt được ngày 29-7 đã giúp chấm dứt 5 ngày giao tranh ác liệt, song lại mở ra một làn sóng quan tâm quốc tế khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ông là người góp phần tạo ra hòa bình. Trong bối cảnh thế giới chìm trong hàng loạt cuộc xung đột, vai trò của Trump và các cường quốc tại Đông Nam Á đang được nhìn nhận với nhiều góc độ.
Cuộc giao tranh kéo dài từ ngày 24 đến 29-7 tại biên giới Thái Lan – Campuchia đã khiến hàng chục người thiệt mạng, hơn 160.000 người phải sơ tán, và gây ra lo ngại về khả năng lan rộng xung đột ở Đông Nam Á – khu vực vốn được đánh giá là ổn định nhất trong bức tranh địa chính trị toàn cầu.
Vào tối 28-7, các bên đạt được thỏa thuận ngừng bắn tại một cuộc họp ở Malaysia, với sự trung gian của Thủ tướng Anwar Ibrahim và hậu thuẫn từ ASEAN, Mỹ và Trung Quốc. Từ 0h ngày 29-7, chiến sự được ngừng vô điều kiện.
Ngay sau đó, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đăng tải trên mạng xã hội Truth Social rằng ông đã có cuộc điện đàm với quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai và Thủ tướng Campuchia Hun Manet, và tuyên bố sự can thiệp của ông đã góp phần quan trọng dẫn đến hòa bình.
“Vừa nói chuyện với quyền Thủ tướng Thái Lan và Thủ tướng Campuchia. Sau sự can thiệp của tôi, hai nước đã đồng ý ngừng bắn và đạt được hòa bình. Tôi tự hào là Tổng thống của HÒA BÌNH!”, ông Trump viết.
Ngoài ra, ông cũng tuyên bố Washington sẽ nối lại đàm phán thương mại với cả Thái Lan và Campuchia, coi đây là phần thưởng cho sự hợp tác và thiện chí.
Tuyên bố của ông Trump gây chú ý không chỉ vì thời điểm mà còn bởi ý nghĩa chính trị to lớn trong bối cảnh ông đang vận động tái tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2024. Việc đóng vai người kiến tạo hòa bình giữa hai quốc gia Đông Nam Á có thể giúp ông ghi điểm trong dư luận, đặc biệt khi các đối thủ chính trị của ông tập trung nhiều vào các chính sách đối nội.
Trong khi đó, từ góc nhìn địa chiến lược, Đông Nam Á đang trở thành “đấu trường mềm” giữa các cường quốc. Cả Mỹ và Trung Quốc đều muốn duy trì ảnh hưởng tại khu vực này – nơi có vị trí chiến lược, dân số trẻ, và kinh tế đang tăng trưởng.
“Trump đang phát đi thông điệp rằng ông có thể giải quyết xung đột bằng đối thoại, điều mà nhiều cử tri Mỹ và quốc tế mong muốn trong bối cảnh toàn cầu đầy bất ổn,” một nhà quan sát quốc tế nhận định.
Cuộc đàm phán ngừng bắn được tổ chức tại Malaysia dưới sự chủ trì của Thủ tướng Anwar Ibrahim. Đây được xem là nỗ lực đáng kể của ASEAN trong việc khẳng định vai trò trung gian khu vực – điều từng bị nghi ngờ sau những thất bại liên quan đến khủng hoảng Myanmar.
Trong khi đó, Trung Quốc tuy không phát ngôn rầm rộ, nhưng vẫn là một bên bảo trợ không thể thiếu với tầm ảnh hưởng sâu sắc tại cả Thái Lan và Campuchia thông qua các dự án thuộc Sáng kiến “Vành đai – Con đường”.
Phát biểu sau cuộc họp ở Malaysia, quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai tuyên bố: “Chúng tôi đã đồng ý ngừng bắn vô điều kiện từ nửa đêm nay. Tuy nhiên, Thái Lan sẽ không thỏa hiệp về vấn đề chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.”
Ông Phumtham cũng nhấn mạnh rằng các vấn đề biên giới như bản đồ phân giới và cửa khẩu sẽ tiếp tục được bàn thảo trong khuôn khổ Ủy ban Biên giới chung (GBC) giữa hai nước.
Giới quan sát cho rằng mặc dù thỏa thuận ngừng bắn mang lại sự nhẹ nhõm tức thời, nhưng rủi ro xung đột vẫn tiềm ẩn nếu các vấn đề gốc rễ không được giải quyết. Những tranh cãi dai dẳng về đường biên, các nhóm vũ trang địa phương, và lòng tin mong manh giữa hai quân đội đều là yếu tố cần theo dõi sát sao.
Trong vài ngày tới, Thái Lan và Campuchia sẽ tổ chức cuộc họp quân sự cấp khu vực để rà soát tình hình và thiết lập cơ chế giám sát hòa bình. Khả năng mời quan sát viên quốc tế cũng đang được hai bên cân nhắc.
Tạm kết: Một bước lùi khỏi chiến sự – và bước tiến cho hình ảnh cá nhân Trump?
Thỏa thuận ngừng bắn Thái Lan – Campuchia là tin mừng hiếm hoi trong bức tranh thế giới u ám hiện nay, nơi chiến tranh, bất ổn và phân cực đang thống trị thời sự toàn cầu. Tuy nhiên, việc ai thực sự đứng sau thúc đẩy hòa bình vẫn là chủ đề tranh luận.
Dù đóng vai “người kiến tạo hòa bình” có thể mang lại lợi ích chính trị trước mắt cho ông Trump, nhưng để giữ hòa bình lâu dài tại Đông Nam Á, cần nhiều hơn là những cuộc điện đàm – mà là cơ chế xây dựng lòng tin bền vững, đối thoại liên tục, và giải quyết thực chất các tranh chấp chủ quyền.
Thảo Nguyên
