Tổng thống rời Afghanistan với ‘núi tiền’, còn người dân chạy đi đâu?

Khi Taliban tràn vào thủ đô Kabul, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani rời khỏi đất nước với trực thăng chở đầy tiền, theo RIA. Còn với người dân, lối thoát trở nên quá xa vời.

Truyền thông hôm 15/8 đưa tin các tay súng của Taliban đã bao vây và tấn công thủ đô Kabul từ mọi hướng. Phóng viên hiện trường của Sputnik cho biết nhóm tay súng đầu tiên đã giành quyền kiểm soát trường Đại học Kabul và cắm cờ tại một số tòa nhà chính quyền.

Bộ trưởng Nội vụ Afghanistan xác nhận những thông tin trên, song tuyên bố tình hình tại thủ đô vẫn trong tầm kiểm soát.

Thủ lĩnh của Taliban ở Doha (Qatar) khẳng định các tay súng sẽ kiềm chế gây bao lực ở thủ đô Kabul, đồng thời mở đường thoát an toàn cho bất kỳ công dân nào muốn rời đi. Người này cũng cho biết phu nữ được hướng dẫn tới những địa điểm an toàn.

Người dân tại Kabul được cam đoan rằng chính phủ và Taliban đã đạt được một thỏa thuận, nhằm tránh tình trạng bạo lực trong thành phố. Song họ chứng kiến tình cảnh hoàn toàn trái ngược trong ngày 15/8, theo New York Times.

Thực tế trái ngược

Khi nhiều thành phố ở Afghanistan bị lực lượng Taliban kiểm soát, người dân đã trốn chạy đến thủ đô Kabul. Họ từng hy vọng rằng thủ đô, trong tương lai gần, vẫn là nơi trú ẩn an toàn.

Nhưng tương lai gần đến thế nào thì mọi người đều hiểu. Chỉ trong ngày 15/8, các tay súng Taliban đã bao vây và giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul, đẩy nhiều người dân vào cảnh tuyệt vọng, không tìm thấy lối thoát.

Bộ trưởng Nội vụ Afghanistan, ông Abdul Sattar Mirzakwal, thông báo trong ngày 15/8 rằng chính phủ và Taliban đã đạt được một thỏa thuận nhằm chuyển giao quyền lực trong hòa bình.

“Chúng tôi đã ra lệnh cho các bộ phận và thành viên của Lực lượng An ninh Quốc gia Afghanistan chịu trách nhiệm việc ổn định tình hình tại thủ đô Kabul”, ông Mirzakwal tuyên bố trong một đoạn video ghi hình trước.

“Sẽ không có cuộc tấn công nào vào thành phố. Thỏa thuận giúp thủ đô Kabul trở nên tốt đẹp hơn dưới chính quyền lâm thời, theo ý muốn của thượng đế, quyền lực sẽ được chuyển giao”, Bộ trưởng Nội vụ Afghanistan cho biết.

Song người dân thủ đô không tin vào những lời này, vì họ không hề cảm thấy an toàn.

Sau những bài phát biểu hùng hồn trên sóng truyền hình, giới quan chức cấp cao trong chính phủ Afghanistan, bao gồm Tổng thống Ashraf Ghani, đã tự tìm cách thoát thân ra nước ngoài.

Phát ngôn viên Đại sứ quán Nga tại Kabul Nikita Ishchenko nói ngày 16/8 cho biết ông Ghani rời khỏi đất nước với 4 chiếc ôtô và một trực thăng chở đầy tiền, theo hãng thông tấn RIA của Nga.

Trong khi đó, công dân và người nước ngoài sống tại Afghanistan tìm cách đổ xô đến sân bay. Tại đây, một khung cảnh hỗn loạn và tuyệt vọng đang diễn ra. Trong nhà ga nội địa, hàng nghìn người chen chúc để mua vé. Ở ngoài đường băng, người ta vây quanh các máy bay để tìm ra một lối thoát hiếm hoi.

Đại sứ quán Mỹ tại Afghanistan cảnh báo công dân nước này: “Tình hình an ninh ở Kabul đang thay đổi nhanh chóng, ngay cả ở sân bay. Có thông tin rằng sân bay đang ‘vỡ trận’. Chúng tôi đang hướng dẫn công dân Mỹ đến nơi trú ẩn tại chỗ”.

Trong ngày 15/8, Mỹ thực hiện sơ tán các nhân viên ngoại giao tại Afghanistan. Họ triển khai nhiều máy bay trực thăng chở hành khách đến sân bay Kabul. Song với người Afghanistan, điều này không thay đổi tình cảnh vô vọng của họ.

Kabul thất thủ

Tại thành phố Kabul lúc này, các đồn cảnh sát trở nên vắng vẻ trong khi các sĩ quan đã cởi bỏ quân phục để mặc trang phục thường dân.

Nhiều thẩm mỹ viện phải sơn đè lên các tấm áp phích quảng cáo, do lo sợ hình ảnh người phụ nữ vi phạm những quy định tôn giáo nghiêm ngặt mà Taliban đặt ra.

Trong nhà tù ở phía đông thành phố, các tù nhân, phần lớn là thành viên của Taliban, có cơ hội bùng nổ. “Đây là ngày thanh trừng”, một người bình luận về đoạn video ghi hình các tù nhân gói gém đồ đạc để rời khỏi nhà tù.

Ngay cả phía Taliban cũng cố gắng trấn an người dân. Trong một tuyên bố, các tay súng cho biết: “Lực lượng của chúng tôi đang tiến vào thành phố Kabul với tất cả sự thận trọng”.

Song khi Mặt Trời lặn, tình hình càng trở nên hỗn loạn hơn. Đám đông người muốn chạy trốn ngày càng nhiều, khiến giao thông bị tắc nghẽn nghiêm trọng. Các chiến binh Taliban bắt đầu sử dụng xe mô tô, xe bán tải từng thuộc về lực lượng cảnh sát của chính phủ Afghanistan.

Một số đoạn video, thông tin trên mạng xã hội đã miêu tả bầu không khí hoảng loạn và tuyệt vọng tại thủ đô Kabul.

Bà Sahraa Karimi, Giám đốc Hãng phim Afghanistan, tự ghi hình cảnh chạy trốn rồi đăng tải lên Facebook. Trong đó, bà Sahraa vội di chuyển với đôi chân trần, liên tục thở dốc và nắm chặt chiếc khăn trùm đầu.

Bà kêu gọi mọi người hãy chạy trốn khi còn có thể: “Xin chào. Taliban đã tiến vào thành phố. Chúng tôi đang chạy trốn đây”.

Liên Hợp Quốc cho biết chiến sự căng thẳng đang gây ra một cuộc khủng hoảng về người tị nạn tại Afghanistan. Kể từ đầu năm nay, khoảng 400.000 thường dân nước này đã phải rời nơi sinh sống để chạy thoát thân.

Taliban đang dùng biện pháp quân sự nhằm khôi phục quyền lực bị lật đổ từ 20 năm về trước, sau chiến dịch can thiệp của Mỹ. Sau khi Mỹ và các lực lượng đồng minh bắt đầu rút quân vào tháng 5 vừa qua, Taliban liên tục tấn công nhiều khu vực, hiện giành quyền kiểm soát hơn 65% lãnh thổ của Afghanistan.

Uyên Uyên