Tính toán của quân đội khi giữ kín thông tin về bà Aung San Suu Kyi
Việc không thông báo chính thức địa điểm giam giữ và tình trạng sức khỏe của bà Aung San Suu Kyi được cho là chiến thuật giúp quân đội Myanmar kiểm soát tình hình sau binh biến.
Hai ngày sau vụ binh biến, hiện vẫn chưa có thông tin chính thức về tình trạng của cố vấn nhà nước Aung San Suu Kyi, người được coi lãnh đạo thực tế ở Myanmar trước sự kiện hôm 1/2.
Quân đội không công bố nơi giam giữ cũng như tình trạng sức khỏe của cả bà Aung San Suu Kyi lẫn Tổng thống Win Myint.
Một số thông tin từ phía đảng Liên minh Quốc gia vì Dân chủ (NLD) cho thấy bà Aung San Suu Kyi có thể đang bị quản thúc tại tư gia ở Naypyidaw.
Trở lại những ngày bị quản thúc?
Một nghị sĩ từ đảng Liên minh Quốc gia vì Dân chủ (NLD), chính đảng nắm quyền trước binh biến, cho biết bà Aung San Suu Kyi đang bị quản thúc tại tư gia ở thủ đô Naypyidaw. Trong quá khứ, Aung San Suu Kyi từng bị chính quyền quân sự nhiều lần giam lỏng, tổng thời gian lên đến 15 năm.
“Chúng tôi được thông báo không cần lo lắng. Dù vậy chúng tôi vẫn lo. Sẽ thật nhẹ nhõm nếu có thể nhìn thấy một tấm hình (của bà Aung San Suu Kyi)”, nghị sĩ giấu tên nói, theo South China Morning Post.
Trong khi đó, quan chức báo chí của đảng NLD, ông Kyi Toe, cho biết những người hàng xóm quan sát thấy bà Suu Kyi đi bộ bên trong khuôn viên khu nhà riêng ở thủ đô Naypyidaw sáng 2/2.
Mặc dù vậy, báo giới không khai thác được thêm thông tin chi tiết từ phía ông Kyi Toe, theo Reuters.
Khin Zaw Win, nhà phân tích từ Yangon, nói dường như bà Suu Kyi vẫn đang an toàn cho tới thời điểm hiện tại.
“Tất cả thông tin đều cho thấy bà ấy không gặp nguy hiểm”, ông Khin cho biết.
Tuy nhiên, quân đội Myanmar dường như đã quyết định sẽ giữ bà Aung San Suu Kyi khuất khỏi tầm quan sát của dư luận, theo ông Herve Lemahieu, chuyên gia từ Viện nghiên cứu chính sách Lowy (trụ sở ở Australia).
“Ý định chủ yếu của họ là giữ bà ấy xa khỏi tầm mắt công chúng. Bà ấy bị giữ ở Naypyidaw, xa khỏi các khu trung tâm dân cư lớn nơi người biểu tình có thể tập trung. Đây là lựa chọn đã được tính toán kỹ lưỡng”, ông Lemahieu nhận xét.
Chuyên gia của Viện Lowy cho rằng việc giữ an toàn cho bà Aung San Suu Kyi là điều có lợi cho phía quân đội.
“Các quan chức cấp cao hiểu nếu bà ấy ngã bệnh trong thời gian bị giam giữ, người dân sẽ nghi ngờ hành động của quân đội và kích động phản kháng quyết liệt”, ông Lemahieu nói.
Trong ngày 2/2, đảng NLD đã kêu gọi trao trả tự do cho bà Aung San Suu Kyi và các lãnh đạo chính phủ dân sự bị bắt giữ, trong đó có Tổng thống Win Myint, cùng nhiều nghị sĩ là đảng viên của NLD.
Ông Kyi Toe, quan chức cấp cao của đảng NLD, nói bà Aung San Suu Kyi vẫn đang có sức khỏe tốt. Hiện quân đội chưa có kế hoạch đưa bà đi khỏi nơi người sáng lập đảng NLD bị giam giữ kể từ vụ binh biến, ông Kyi Toe nói.
Quân đội kiểm soát chặt tình hình
Quân đội Myanmar lý giải việc giành quyền kiểm soát đất nước từ tay chính phủ dân sự là vì gian lận trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 11/2020.
Trong cuộc bầu cử này, đảng NLD của bà Suu Kyi chiến thắng áp đảo, giành 258/440 ghế tại hạ viện và 138/224 ghế thượng viện, nắm toàn quyền thành lập chính phủ mới.
Quân đội tiến hành cuộc binh biến hôm 1/2, bắt giữ bà Aung San Suu Kyi và nhiều lãnh đạo đảng NLD cầm quyền ngay trước khi quốc hội Myanmar nhóm họp trở lại.
Sau cuộc chính biến, Tổng tư lệnh quân đội Min Aung Hlaing hiện là người nắm quyền ở Myanmar. Tối 1/12, truyền thông nhà nước Myanmar thông báo 24 bộ trưởng trong chính quyền của bà Suu Kyi đã bị sa thải, phe quân đội đã bổ nhiệm 11 nhân sự trong chính phủ mới.
Các nhân sự mới được bổ nhiệm trong chính phủ là những người có liên hệ mật thiết với quân đội hoặc cựu bộ trưởng trong chính quyền do quân đội hậu thuẫn trước năm 2015.
Trước vụ binh biến, bà Aung San Suu Kyi giữ chức cố vấn nhà nước kiêm bộ trưởng Ngoại giao. Hiện nay, vị trí bộ trưởng Ngoại giao do ông Wunna Maung Lwin đảm nhận. Ông này từng giữ chức bộ trưởng Ngoại giao giai đoạn từ 2011-2016.
Một nhân vật khác là Win Shein, người từng giữ chức bộ trưởng Kế hoạch và Tài chính, nay được tái bổ nhiệm.
Sau vụ binh biến, hàng trăm người đã bị bắt giữ, trong đó có các nghị sĩ quốc hội là thành viên của đảng NLD đang có mặt ở thủ đô Naypyidaw. Thân nhân những người này bị quản thúc tại gia.
Một nghị sĩ đảng viên NLD nói khu phức hợp trụ sở chính phủ tại Naypyidaw không khác gì một “trung tâm giam giữ”. Cảnh sát được triển khai bên trong khu phức hợp. Trong khi đó, binh sĩ quân đội canh gác phía ngoài tòa nhà.
Tới tối 2/2, ông Kyi Toe nói một số nghị sĩ đảng viên NLD đã được cho phép đi ra bên ngoài khu phức hợp nơi họ bị giam giữ từ hôm 1/2.
Quân đội cũng giam giữ những người thuộc các đảng phái đại diện các nhóm dân tộc thiểu số. Một đạo diễn trước đó từng đăng bài chỉ trích quân đội trên Facebook cũng bị bắt.
Hòa thượng Shwe Nya War Sayadawa, người nổi tiếng trong giới phật tử ủng hộ đảng NLD, cũng nằm trong số bị quân đội bắt giữ hôm 1/2. Giới phật tử là một lực lượng chính trị có nhiều ảnh hưởng ở Myanmar.
Quân đội Myanmar thắt chặt kiểm soát tình hình trên cả nước trong ngày 2/2. Tại Yangon, thành phố lớn nhất và là thủ đô thương mại của Myanmar, quân đội và cảnh sát vũ trang tiếp tục hiện diện nhưng không có dấu hiệu gia tăng về quy mô. Điều này cho thấy quân đội hoàn toàn kiểm soát tình hình, không có biểu tình quy mô lớn.
Duy Anh/ZN
