Tìm công bằng cho các cây xăng buộc phải đóng cửa
Ngày thứ 4 liên tiếp người dân TP.HCM và các tỉnh Nam Bộ phải “gồng mình” chịu đựng tình trạng khan hiếm xăng dầu. Trái với dự đoán, giá xăng tăng trong phiên giao dịch mới nhất sẽ khiến người dân dễ thở hơn thì ngay sau đó cảnh tượng người dân rồng rắn, mướt mồ hôi ngày càng nhiêu khi hàng loạt các cây xăng mới treo biển “hết xăng”. Nóng tới mức, ngay trong đêm Bộ Công thương đã gửi thư mời họp gấp với Bộ Tài chính và Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam.
Thực ra câu chuyện khan hiếm xăng không phải là mới, mà nó đã ung nhọt nhức nhối suốt từ khi Bộ Công thương tiến hành thanh tra rà soát 33 doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu, kinh doanh xăng dầu để đảm bảo việc chấp hành nghiêm các quy định của Nhà nước, tinh thần là sẵn sàng tước giấy phép kinh doanh nếu có sai phạm. Và sau đó 12 doanh nghiệp bị tước giấy phép.
Sau đó, 7 doanh nghiệp đã được trả giấy phép, 5 doanh nghiệp được tạm hoãn và phạt tiền. Bởi sau khi thanh tra các cơ quan chức năng đã làm rõ được những khó khăn thật sự của doanh nghiệp. Đơn cử như việc các đơn vị này phụ thuộc vào các công ty đầu mối và khi kinh doanh bị lỗ vốn thì các đầu mối này không cung cấp xăng dầu dẫn đến thiếu nguồn cung. Hay việc điều chỉnh giá xăng dầu của Liên Bộ trong một số trường hợp chưa theo kịp diễn biến thị trường, dẫn đến nguy cơ thua lỗ trong thời gian dài cho các thương nhân đầu mối, từ đó gây hiệu ứng dây chuyền, ảnh hưởng đến việc phân phối.
Mặc dù, đã được hoạt động trở lại nhưng việc tước giấy phép 12 doanh nghiệp trên cũng được cho là một trong những nguyên nhân khiến khan hiếm xăng dầu như hiện nay. Bởi các doanh nghiệp nhỏ lẻ mất đi nguồn cung và chính các nguồn cung cũng chưa kịp phục hồi trở lại. Trong bối cảnh đó, xăng dầu thì liên tục lao dốc trong bốn kỳ điều hành. Chính vì thế, các doanh nghiệp đầu mối chỉ tập trung lo cho đại lý, hệ thống trực thuộc và những đơn vị nào có hợp đồng rõ ràng, không thể đảm bảo cung ứng được cho các đơn vị có nhu cầu tăng thêm.
Bên cạnh đó, công thức tính “giá cơ sở”, quyết định giá bán lẻ xăng dầu hiện chỉ áp dụng đến chỗ doanh nghiệp đầu mối. Hệ thống đại lý, cửa hàng bán lẻ – nơi cuối cùng đưa xăng dầu đến người tiêu dùng – đang bị bỏ ngỏ, để mặc thương nhân đầu mối sử dụng lợi thế nắm nguồn cung, ép giá.
Chính vì thế, mà các chuyên gia kinh tế đã thẳng thắn cho rằng, tình trạng bất ổn của kinh doanh xăng dầu hiện tại không thể giải quyết bằng cách áp đặt các biện pháp hành chính như rút giấy phép, khi mà các cửa hàng bán lẻ đang rơi vào nghịch lý bán nhiều, lỗ nhiều.
Hiện tại các bộ ngành đang họp gấp để đưa ra phương án giải quyết. Thực ra thiết nghĩ nó nên diễn ra sớm hơn trong bối cảnh an ninh năng lượng đang rất cấp bách như hiện nay. Chính vì vậy, càng mong mỏi, các bộ cần cầu thị lắng nghe những vấn đề bất cập trên thị trường, nhìn thẳng vào thực tế để có biện pháp tháo gỡ đúng, trúng những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp. Bởi nếu không giải quyết dứt điểm sẽ ảnh hưởng và gây hệ lụy lớn đến thị trường, gây nên sự đổ vỡ trong hệ thống phân phối và là mối nguy cho an ninh năng lượng quốc gia.
Thu An
