“Thuyết đại thay thế” nguy hiểm tồn tại ở Mỹ

Từ những ngày đầu tháng 5, nước Mỹ chìm trong “tang thương” bởi các vụ xả súng liên tục xảy ra từ nhà riêng, siêu thị đến cả trong tàu điện ngầm. Những vụ xả súng này đang âm thầm nhắc lại vấn đề: phân biệt chủng tộc và bạo lực súng đạn vô cùng nguy hiểm đã tồn tại ở Mỹ trong suốt nhiều thập kỷ.

Được biết, vào ngày 14/5, một vụ xả súng chết chóc nhất trong năm gây rung chuyển nước Mỹ đã diễn ra tại siêu thị Tops Friendly Market ở Buffalo, bang New York. Nghi phạm Payton Gendron, 18 tuổi, đã bắn chết 10 người trong một hành động mà nhà chức trách mô tả là “cực đoan bạo lực có động cơ chủng tộc”.

Đến hiện tại, các nhân chứng của vụ tấn công ở bang New York chưa hết bàng hoàng khi mô tả lại khoảnh khắc nam thanh niên da trắng xả súng khiến 10 người chết.

Bằng giọng điệu tức giận và đau buồn, các diễn giả cùng người dân Mỹ đồng loạt lên án việc dễ dàng tiếp cận súng tại Mỹ và phẫn nộ trước sự bùng phát bạo lực phân biệt chủng tộc mới nhất, một trong những điều đã trở thành sự tội ác xảy ra thường xuyên trên khắp đất nước.

Thống đốc New York Kathy Hochul thậm chí mô tả tội ác này là một “vụ hành quyết theo kiểu quân sự” và nói rằng các thông điệp phân biệt chủng tộc đang “lan truyền như cháy rừng”, đặc biệt là trên mạng.

Không những thế, trước vụ tấn công, MXH đã lan truyền một bản tuyên ngôn dài 180 trang, được cho là của Gendron, đã nêu ra “Thuyết đại thay thế”. Một thuyết âm mưu khiến cho tình trạng bạo lực và phân biệt chủng tộc ở Mỹ sẽ càng hiện hữu và nguy hiểm hơn bao giờ hết.

“Thuyết đại thay thế” là gì?

Đây là thuyết âm mưu cho rằng người da trắng đang bị thay thế bởi các nhóm thiểu số ở Mỹ và những quốc gia khác.

Những người tin vào thuyết thay thế nghĩ rằng thông qua việc di cư ồ ạt, tăng trưởng nhân khẩu học và tỷ lệ sinh ở châu Âu giảm, những người không phải da trắng đang xâm nhập vào các xã hội mà người da trắng chiếm đa số.

Những người theo thuyết phân biệt chủng tộc cũng tin rằng người Do Thái đứng sau cái gọi là âm mưu thay thế.

Điều này có thể thấy rõ nhất vào năm 2017, khi những người theo chủ nghĩa “thượng tôn da trắng” biểu tình ở Charlottesville, Virginia, họ đã hô vang những câu khẩu hiệu như “bạn sẽ không thể thay thế chúng tôi” và “người Do Thái sẽ không thể thay thế chúng tôi”.

Không chỉ vậy, thời gian gần đây còn xuất hiện một số dòng tư tưởng cho rằng đảng Dân chủ ở Mỹ đang khuyến khích dân nhập cư từ Mỹ Latin để tìm kiếm những cử tri tiềm năng có cùng chí hướng, thay thế những người Mỹ “truyền thống”.

Mức độ nguy hiểm của “thuyết đại thay thế”

Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc đã tồn tại từ rất lâu. Ở Mỹ, từ thời sau nội chiến, người ta đã thấy những bằng chứng cho thấy sự đe dọa và ngăn cản người da đen bỏ phiếu.

Theo AP News, nghi phạm trong vụ xả súng đã nhằm vào “thuyết đại thay thế”, học theo sát nhân theo chủ nghĩa “da trắng thượng đẳng” trong vụ khủng bố lịch sử tại Na Uy vào 2011 hay thánh đường Hồi giáo tại New Zealand vào năm 2019.

Theo đó, cách nói chuyện và hành động của nghi phạm trong vụ xả súng ở Buffalo cho thấy thiếu niên này đã nghiên cứu kỹ lưỡng về tay súng người New Zealand. Việc “livestream”, phát trực tiếp ​​vụ tấn công trên Twitch, trang web phát trực tiếp do Amazon sở hữu và phổ biến với game thủ, dường như cũng được lấy cảm hứng từ vụ xả súng ở New Zealand.

Tất cả đều vì ý nghĩ “không thể để người da trắng bị thay thế như thuyết đại thay thế”, theo Washington Post. Các tay súng tấn công các nhóm người mà họ tin rằng đe dọa tương lai của chủng tộc da trắng.

Điều này cho thấy thuyết đại thay thế đang nguy hiểm thế nào khi vấn nạn “phân biệt chủng tộc” đang tồn tại ở Mỹ từ lâu vẫn cháy âm ỉ.

“Thuyết đại thay thế” không chỉ ảnh hưởng cuộc sống hàng ngày mà còn tác động đến khía cạnh chính trị tại cường quốc hàng đầu thế giới.

Trong cuộc thăm dò được công bố vào tuần trước, AP và Trung tâm nghiên cứu các vấn đề công cộng của NORC cho biết khoảng 1/3 người Mỹ được hỏi tin rằng có một âm mưu đang diễn ra nhằm thay thế người Mỹ sinh ra ở Mỹ bằng những người nhập cư để đạt được lợi ích bầu cử.

Tucker Carlson, người dẫn chương trình của Fox News, là một trong số những người từng công khai nói về điều này.

Một nghiên cứu kéo dài 5 năm về chương trình của Carlson do New York Times thực hiện đã tìm thấy 400 lần ông nói về việc các chính trị gia đảng Dân chủ và những người khác đang tìm cách thay đổi nhân khẩu học thông qua nhập cư.

Ông Pitcavage bày tỏ những lo ngại về thông điệp mà ông Carlson và một số người ủng hộ đang truyền tải sẽ làm xã hội Mỹ chia rẽ ngày càng sâu sắc.

Bảo Trâm (Theo AP News, Washington Post)