Thủy điện Rào Trăng 3 từng bị cảnh báo về nguy cơ trượt lở cao

Từ tháng 6-2020, khu vực nhà máy thủy điện A Lin 1 – Rào Trăng 3 đã từng được các chuyên gia cảnh báo là khu vực có nguy cơ trượt lở đất đá cao.

Người dân đang dõi thông tin vụ sạt lở tại thủy điện Rào Trăng 3 (xã Phong Xuân, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế) khiến 17 công nhân gặp nạn và 13 cán bộ, chiến sĩ đi cứu hộ bị mất tích.

Ngày 15-10, thông tin với PV, TS. Trịnh Xuân Hòa, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản – Bộ TN&MT, cho biết vào năm 2019, đơn vị đã điều tra hiện trạng trượt lở tại huyện Phong Điền, trong đó có khu vực thủy điện Rào Trăng 3 với tỉ lệ 1:50.000.

Thủy điện Rào Trăng 3 tan hoang trong đống đổ nát. Ảnh: PLO

Tại huyện Phong Điền, kết quả điều tra cho thấy trượt lở xảy ra chủ yếu tại khu vực đồi núi cao, mức độ phân cắt mạnh dọc theo đường quốc lộ 71 đi từ xã Phong Xuân huyện Phong Điền đi xã Hồng Vân, huyện A Lưới. Và xảy ra chủ yếu trên nhóm đá magma xâm nhập trung tính – acid, magma xâm nhập bazơ – siêu bazơ và nhóm đá biến chất giàu alumisilicat.

Diện phân bố điểm trượt xảy ra tập trung là ở những vị trí giao cắt của các hệ thống đứt gãy theo các phương khác nhau với hiện tượng đá bị dập vỡ phá hủy mạnh mẽ, mật độ khe nứt tăng cao.

Trên địa bàn huyện Phong Điền có một hệ thống đứt gãy chính, đứt gãy theo phương tây bắc – đông nam và các đứt gãy phụ.

Theo ông Hòa, kết quả điều tra cho thấy tất cả các điểm trượt đều xảy ra khi có mưa hoặc trước đó có mưa lớn kéo dài; thống kê có 40/42 điểm trượt xảy ra tại taluy – sườn nhân tạo.

Trong số 42 điểm trượt lở đất đá trong toàn huyện thì có 28 điểm trượt có quy mô nhỏ, 11 điểm trượt quy mô trung bình, hai điểm trượt quy mô lớn và một điểm quy mô rất lớn. Hiện các điểm trượt vẫn còn nguy cơ tiếp tục xảy ra ảnh hưởng trực tiếp tới đường giao thông.

Đối với tình trạng trượt lở khu vực thủy điện Rào Trăng 3, TS. Trịnh Xuân Hòa cho biết địa hình phân cắt trung bình, hai bên bờ sông dốc và hẹp; mặt cắt thung lũng dạng chữ V, kéo dài theo phương á vĩ tuyến.

Khu vực này có đứt gãy Đrakrông – A Lưới quy mô lớn cắt qua, đồng thời gần nơi giao nhau giữa đứt gãy Đrakrông – A Lưới với đứt gãy địa phương theo phương Đông bắc – Tây Nam.

Thảm phủ ở khu vực này là rừng tái sinh, cây thân gỗ là chủ yếu, cây bụi khá phát triển; độ che phủ 90%.

Các điểm trượt xảy ra trong khu vực xã Phong Xuân, huyện Phong Điền. Ảnh: Quan sát từ ảnh Google Earth.

Đất đá chủ yếu là granit phức hệ Hải Vân. Sản phẩm phong hóa thành phần chủ yếu là cát, sạn bở rời; vật liệu phong hóa bở rời hoặc hỗn độn, mềm hoặc cứng một phần, khả năng liên kết kém. Dọc tuyến đường Thủy điện Alin – thủy điện Rào Trăng chỉ quan sát thấy đới phong hóa mạnh và hoàn toàn; bề dày từ 6 – 9 m. Đây là nơi quá trình trọng lực sườn xảy ra rất mạnh.

Nhóm nguyên nhân tác động kích hoạt gây trượt lở đất đá rõ ràng nhất là do mưa, cắt xẻ taluy cao và dốc để làm công trình, đường giao thông và lấy mặt bằng xây dựng nhà ở, làm mất cân bằng sườn dốc, dẫn đến nguy cơ xảy ra trượt lở đất đá.

“Khu vực trọng điểm nhà máy thủy điện A Lin 1 – Rào Trăng 3 đã được Đề án cảnh báo là khu vực có nguy cơ trượt lở đất đá cao và đề xuất điều tra hiện trạng trượt lở chi tiết ở tỉ lệ 1:25000. Bản đồ phân vùng nguy cơ trượt lở đất đá sẽ được Đề án tiến hành trong năm 2021” – ông Hòa cho biết.

Đáng lưu ý, theo Phó viện trưởng Viện Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản, trong tháng 6-2020, Đề án đã chuyển giao sản phẩm này cho Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai của tỉnh Thừa Thiên – Huế.

AN HIỀN/PLO