Thực hiện xét nghiệm COVID-19 ‘tự trả tiền’, tại sao không?

Ngoài các đối tượng cần phải xét nghiệm bắt buộc, hiện người dân đang có nhu cầu được xét nghiệm tầm soát COVID-19 theo hình thức dịch vụ, tự trả chi phí.

Tính đến đầu tháng 2-2021, cả nước đã có gần 100 đơn vị được cấp phép đủ năng lực xét nghiệm, riêng TP.HCM hiện có 22 đơn vị.

Thế nhưng việc xét nghiệm này đến nay chủ yếu được áp dụng miễn phí cho các đối tượng nằm trong diện nguy cơ hoặc “tạo điều kiện” cho người nước ngoài làm việc, sinh sống tại Việt Nam; người Việt Nam có yêu cầu trước khi xuất cảnh lao động, học tập và công tác ở nước ngoài.

Nhu cầu có thật

Trước dịch bệnh tiềm ẩn nhiều nguy cơ, ông T. – chủ một doanh nghiệp kinh doanh bất động sản ở Thủ Đức (TP.HCM) – chia sẻ rất mong muốn được xét nghiệm dịch vụ tầm soát COVID-19 cho tất cả nhân viên của công ty trước khi bắt tay vào công việc.

Tuy nhiên, mong muốn này của ông không thể thực hiện bởi các nhân viên không nằm trong nhóm đối tượng cần phải xét nghiệm.

“Công ty tôi nhân viên người tứ xứ, không thể kiểm soát hết nguy cơ. Do đó, tôi mong muốn tất cả nhân viên đều “sạch” COVID-19, cũng là cách bảo vệ công ty và an toàn cho cộng đồng” – ông T. nói.

Theo ông T., nhiều bạn bè ông làm doanh nghiệp cũng muốn tầm soát cho tất cả nhân viên và đây là nhu cầu có thật. Các đơn vị sẵn sàng trả chi phí để được đảm bảo an toàn.

Khi chưa có chủ trương, ông T. chỉ còn cách đưa ra các giải pháp mang tính tình thế như lùi ngày khai trương, yêu cầu các nhân viên phải khai báo lịch trình di chuyển trong các ngày tết và hạn chế mức tối đa gặp gỡ trực tiếp.

Dù là nhu cầu của cộng đồng nhưng bác sĩ Võ Đức Chiến – giám đốc Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (1 trong 22 đơn vị được cấp phép xét nghiệm) – cho biết việc xét nghiệm dịch vụ đến nay vẫn chưa được thực hiện rộng rãi, chỉ tập trung vào một số nhóm nguy cơ (người về từ vùng dịch, xuất cảnh hoặc nhập cảnh).

Điều này kéo theo việc Nhà nước đã và đang gánh một phần chi phí quá lớn cho vấn đề xét nghiệm COVID-19.

Theo bác sĩ Chiến, công suất xét nghiệm tối đa của bệnh viện hiện khoảng 300 mẫu/ngày và đến nay cũng chỉ dừng lại ở việc “chia sẻ áp lực” xét nghiệm cho ngành y tế TP khi lượng mẫu cần phải xét nghiệm trong một thời gian ngắn rất lớn, điển hình như chùm bệnh ở sân bay Tân Sơn Nhất vừa qua.

“Nhìn từ Hải Dương cho thấy nguy cơ dịch bệnh tiềm ẩn trong các doanh nghiệp sản xuất là có. Theo tôi, nếu một doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp hoặc thậm chí một gia đình chủ động trang trải tài chính xét nghiệm tầm soát cho tất cả mọi người thì đó là việc làm rất tốt, cần khuyến khích trong bối cảnh vừa đảm bảo sản xuất vừa chống dịch như hiện nay.

Điều này không chỉ giúp cộng đồng phát hiện sớm các nguy cơ, giảm thiểu các rủi ro trong kinh doanh sản xuất, mà còn góp phần giảm một phần gánh nặng chi phí cho Nhà nước” – bác sĩ Chiến phân tích.

Trong khi đó, lãnh đạo một bệnh viện được cấp phép xét nghiệm khẳng định COVID-19 ở TP.HCM cũng chia sẻ thời gian qua có nhận được nhiều lời đề nghị từ một số đơn vị, doanh nghiệp sử dụng lao động xin được xét nghiệm dịch vụ tầm soát COVID-19 cho nhân viên.

Nhưng vị này cho rằng, cũng giống như các bệnh viện khác, đơn vị chỉ với vai trò “chia lửa” cho TP.HCM, xét nghiệm với các đối tượng nguy cơ.

“Nhu cầu này là có thật nhưng hiện tại chưa thể áp dụng bởi nguồn lực xét nghiệm của cả ngành y tế chưa thể đáp ứng đủ, mặt khác quy định chưa cho phép” – vị này thông tin thêm.

Giảm gánh nặng ngân sách

Theo các chuyên gia y tế, trong bối cảnh cả nước đang thực hiện mục tiêu kép “vừa sản xuất phát triển kinh tế, vừa chống dịch”, việc chủ động phòng ngừa các “nguy cơ từ xa” là điều cần tính toán đến, chưa kể không loại trừ việc “sống chung với dịch” còn phải kéo dài.

Đề cập đến vấn đề này trong buổi làm việc với UBND TP.HCM ngày 19-2, bác sĩ Nguyễn Trí Dũng – giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) – thừa nhận hiện người về TP.HCM không từ vùng dịch chỉ được cho khai báo y tế, giám sát sức khỏe nhưng có nhiều đơn vị muốn cho nhân viên xét nghiệm COVID-19 để đảm bảo an toàn trước khi quay trở lại làm việc.

Ông Dũng kiến nghị lãnh đạo TP.HCM có thể xem đây là hình thức xã hội hóa, doanh nghiệp tham gia với ngành y tế giám sát kiểm soát dịch COVID-19. “Cần mở rộng đối tượng giám sát theo hình thức xã hội hóa này. Nghĩa là các đơn vị, doanh nghiệp tự bỏ tiền để giám sát nhân viên của họ trở về TP sau kỳ nghỉ tết.

Điều này sẽ giúp HCDC mở rộng số lượng giám sát, qua đó chủ động phòng ngừa các nguy cơ một cách hiệu quả” – bác sĩ Dũng nói.

Tuy nhiên, cần có thông tin công bố rộng rãi hơn, cụ thể hơn về các đơn vị được Bộ Y tế công nhận có thể xét nghiệm được COVID-19 nhưng phải công khai minh bạch về giá cả, cách thức đăng ký.

Một chuyên gia y tế cũng cho rằng chính sách hỗ trợ người dân phòng chống dịch hiện nay của nước ta đều rất tốt, đảm bảo quyền và lợi ích cho tất cả người dân. Tuy nhiên trong “tình hình mới”, cần phải có một chủ trương để vừa giảm gánh nặng chi phí cho ngân sách nhà nước vừa làm tăng độ an toàn để chống dịch, song song phát triển kinh tế.

“Tất nhiên tất cả mọi chủ trương đều phải đúng quy định, phải có quy định giám sát chặt về giá cả và chất lượng xét nghiệm. Tránh tình trạng mỗi nơi một giá và chất lượng không đảm bảo” – chuyên gia này nói.

Hoàng Lộc