Thủ tướng Lý Khắc Cường: “Đây sẽ là năm cuối cùng của tôi!”
Trang Reuters đưa tin ông Lý Khắc Cường xác nhận sẽ thôi chức thủ tướng Trung Quốc đầu năm tới.
“Đây sẽ là năm cuối cùng tôi làm thủ tướng”, trang Reuters dẫn lời ông Lý nói tại cuộc họp báo thường niên ngày 11/3.
Theo đó, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường xác nhận có kế hoạch từ chức sau khi nhiệm kỳ hiện tại của ông kết thúc vào tháng 3/2023.
Được biết, Thủ tướng Lý Khắc Cường bắt đầu giữ vị trí Thủ tướng từ năm 2013 đến nay. Ông Lý được biết đến như một nhà quản trị theo trường phái thực tế. Lý Khắc Cường từng là lãnh đạo tại tỉnh Hà Nam, miền Trung của Trung Quốc và tỉnh Liêu Ninh phía Tây Bắc, cả 2 nơi đều phát triển thịnh vượng dưới thời của ông.
Hơn nữa, Thủ tướng Lý Khắc Cường được biết đến là một nhà chính trị cấp cao của Trung Quốc, là một người có tài trong việc quản lý cũng như phát triển kinh tế, kiểm soát giá, tài chính, biến đổi khí hậu và quản lý kinh tế vĩ mô. Hiện nay ông đang giữ chức Thủ tướng Trung Quốc và là nhân vật đứng thứ 2 trong Ban Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc nơi đưa ra những quyết định cao nhất của Trung Quốc.
Trước đó, Nhà phân tích Andrei Lungu vừa có bài viết trên báo The Diplomat về các ứng cử viên thay thế thủ tướng Lý Khắc Cường.
Việc làm quen với cách thức hoạt động của Quốc vụ viện là điều kiện tiên quyết hợp lý. Nếu tiền lệ này được tuân theo thì hiện chỉ có 5 ứng viên cho vai trò kế nhiệm ông Lý gồm Uông Dương, Hàn Chính, Tôn Xuân Lan, Hồ Xuân Hoa và Lưu Hạc. Vương Kỳ Sơn, Phó Thủ tướng trong giai đoạn 2008 – 2013 và Phó chủ tịch đương nhiệm sẽ 74 tuổi vào thời điểm diễn ra đại hội đảng tiếp theo nên rất khó có khả năng ông sẽ được cân nhắc cho bất kỳ vị trí nào khác.
Nếu tính thêm tiền lệ 68 tuổi nghỉ hưu thì chỉ còn lại 2 lựa chọn là ứng viên Uông Dương và Hồ Xuân Hoa. Điều đó làm hạn chế nghiêm trọng phạm vi lựa chọn, nên dù hai chính khách này vẫn có cơ hội trở thành thủ tướng, nhiều khả năng giới lãnh đạo Trung Quốc đang xem xét một danh sách bao gồm nhiều cái tên hơn.
Gần như chắc chắn, trừ khi có một quyết định hoàn toàn chưa từng có tiền lệ, thủ tướng tiếp theo phải là một thành viên trong Bộ Chính trị đương nhiệm.
Theo một số học giả, lựa chọn thông thường, theo truyền thống cho vị trí thủ tướng tiếp theo của Trung Quốc sẽ là Hồ Xuân Hoa, hiện là phó thủ tướng thứ 3. Chính khách này thuộc thế hệ lãnh đạo thứ 6 và mới 59 tuổi khi diễn ra đại hội đảng năm 2022, nên ông sẽ có thể phục vụ 2 nhiệm kỳ, bất kể truyền thống tuổi nghỉ hưu có thay đổi hay không.
Hai khả năng nữa là ông Lưu Hạc (người sẽ 70 tuổi vào năm 2022) hoặc nhà lãnh đạo thế hệ thứ 6 – Trần Mẫn Nhĩ, Bí thư thành ủy Trùng Khánh.
Ông Lưu sẽ là một lựa chọn cấp tiến, nhưng hợp lý. Lợi thế của ông là một nhà kinh tế có năng lực, được đánh giá cao và có kinh nghiệm đảm trách chức phó thủ tướng.
Trần Mẫn Nhĩ là một lựa chọn khả dĩ. Song, ông Trần chưa có kinh nghiệm trong Quốc vụ viện và tương đối ít kinh nghiệm điều hành nền kinh tế. Ông làm việc cho đảng nhiều hơn và có nhiều kinh nghiệm về tuyên giáo hơn.
Trước khi xem xét Bộ Chính trị, cũng có 3 lựa chọn khác ở PSC là Uông Dương (67 tuổi vào năm 2022), Vương Hỗ Ninh (66 hoặc 67 tuổi vào năm 2022) và Triệu Lạc Tế (65 tuổi vào năm 2022). Trong đó, Uông Dương là ủy viên Bộ Chính trị từ năm 2007 và cũng là người duy nhất trong ba người có kinh nghiệm ở Quốc vụ viện (ông là Phó Thủ tướng giai đoạn 2013 – 2018).
Việc chọn ông Uông có vẻ hợp lý nếu không tính đến thực tế nếu Thủ tướng Lý nghỉ hưu ở tuổi 67, theo lẽ thông thường, ông Uông cũng nên làm điều tương tự.
Vương Hỗ Ninh và Triệu Lạc Tế thì thiếu kinh nghiệm với Quốc vụ viện. Ông Vương thậm chí còn chưa lãnh đạo chính quyền cấp tỉnh, trong khi ông Triệu từng là Bí thư của các tỉnh Thanh Hải với khoảng 5 triệu dân và Thiểm Tây với gần 37 triệu dân. Câu hỏi không phải là liệu họ có đủ khả năng lãnh đạo chính phủ Trung Quốc hay không mà là liệu lãnh đạo Trung Quốc có chấp nhận mạo hiểm hay không.
Cuối cùng, vẫn còn một vài khả năng trong Bộ Chính trị rộng lớn hơn, nơi các ông Hồ Xuân Hoa và Trần Mẫn Nhĩ đều là thành viên. Thái Kỳ, Bí thư thành ủy Bắc Kinh; Lý Cường, Bí thư thành ủy Thượng Hải; Lý Hi, Bí thư tỉnh ủy Quảng Đông hay thậm chí Đinh Tiết Tường, Chủ nhiệm Văn phòng TƯ đảng và Hoàng Khôn Minh, Trưởng ban tuyên giáo của CPC đều có thể được cân nhắc.
Theo học giả Lungu, việc lựa chọn thủ tướng tiếp theo rất quan trọng đối với Trung Quốc, không chỉ vì các kỹ năng và năng lực điều hành đất nước của người đó mà còn vì tính biểu tượng của chính lựa chọn đó.
Bất kỳ ai trở thành thủ tướng tiếp theo của Trung Quốc vào năm 2023 sẽ đối mặt với một sứ mệnh khó khăn: đưa đất nước vượt qua một giai đoạn đầy thử thách khi các cải cách cần phải được đẩy nhanh và sự bất bình đẳng cần phải được xử lý trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại, các vấn đề nợ tiếp tục ám ảnh nền kinh tế và môi trường bên ngoài sẽ trở nên khắc nghiệt hơn. Những gì từng dễ dự đoán hiện đã trở thành bài toán hóc búa trong “kỷ nguyên mới”.
Bảo Trâm (Theo Reuters, Diplomat)
