THÔNG ĐIỆP CỦA NƯỚC PHÁP HẬU THUỘC ĐỊA
Gần một thập kỷ kể từ chuyến thăm của Tổng thống François Hollande, nước Pháp lại một lần nữa đánh dấu sự trở lại Việt Nam bằng sự hiện diện của Tổng thống Emmanuel Macron – nhưng lần này là trong một bối cảnh đã hoàn toàn khác. Không chỉ là sự tiếp nối về mặt nghi lễ ngoại giao, chuyến công du của ông Macron tới Việt Nam, mở đầu cho hành trình Đông Nam Á, đã gửi đi một thông điệp rất khác: Pháp không đơn thuần quay lại với Đông Dương cũ, mà đang kiến tạo một bản sắc mới cho chính mình tại châu Á – Thái Bình Dương.
Nếu lịch sử từng đặt Việt Nam và Pháp vào mối quan hệ thuộc địa – chính quốc đầy bi kịch, thì thế kỷ XXI mở ra một mô hình hợp tác mới, bình đẳng hơn, chiến lược hơn. Lựa chọn Việt Nam làm điểm dừng chân đầu tiên tại khu vực không đơn thuần là ưu tiên địa lý. Đó là lựa chọn biểu tượng: biểu tượng của một quốc gia Đông Nam Á đang trỗi dậy, mang bản lĩnh độc lập và khát vọng toàn cầu.
Ngay trong tối 25/5, chỉ ít phút sau khi đặt chân đến Hà Nội và nghỉ ngơi tại khách sạn, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Phu nhân đã có chuyến tản bộ tham quan khu phố cổ giữa đêm. Không phô trương, không khẩu hiệu, hình ảnh nhà lãnh đạo Pháp dạo bước giữa những con phố Hà Nội, hòa mình vào không gian văn hóa và sự thân thiện của người dân bản địa, đã mở đầu chuyến thăm bằng một cử chỉ giản dị nhưng sâu sắc. Đó là một khởi đầu đậm chất văn hóa, cho thấy sự quan tâm không chỉ đến quan hệ chiến lược mà còn đến chiều sâu lịch sử và bản sắc Việt Nam.
Nếu thế kỷ XX là thế kỷ của di sản và hồi cố, thì thế kỷ XXI – đặc biệt trong giai đoạn hậu COVID và chuyển đổi năng lượng – là thế kỷ của công nghệ, đổi mới sáng tạo và công nghiệp văn hóa. Chuyến thăm của ông Macron lần này, bên cạnh các cuộc gặp cấp cao và lễ ký kết, còn dự kiến bao gồm một loạt hoạt động gợi mở cho cấu trúc mới trong quan hệ hai nước: phát biểu với sinh viên Việt Nam về tương lai hợp tác đổi mới; tham dự French Tech Summit cùng các startup công nghệ tại TP.HCM; thúc đẩy liên kết giữa các viện nghiên cứu, trung tâm đào tạo và doanh nghiệp sáng tạo hai bên.
Dù chưa chính thức diễn ra, nhưng những hoạt động này – nếu được cụ thể hóa thành hành động – sẽ đặt nền móng cho một trục quan hệ không chỉ dựa vào chính trị – an ninh, mà còn mở rộng sang các lĩnh vực mang tính dài hạn và bền vững hơn: từ trí tuệ nhân tạo đến chuyển đổi số, từ giáo dục liên ngành đến công nghiệp văn hóa.
Pháp vẫn còn nhiều lợi thế trong các lĩnh vực mà Việt Nam đang tìm kiếm sự đồng hành: từ đô thị thông minh đến y tế, từ giao thông xanh đến nghệ thuật biểu diễn. Vấn đề là biến những tầm nhìn thành dòng vốn, kỹ thuật và sản phẩm. Một nước Pháp hậu thuộc địa sẽ không thể đóng vai “thầy chỉ đường” như thế kỷ trước, mà là người bạn đồng hành, cùng tạo ra giá trị trong một thế giới đang bị tái định hình bởi công nghệ và biến động địa chính trị.
Từ di sản đến tương lai, nước Pháp đã bước đi những bước đầu tiên trên hành trình tái định vị mình tại châu Á. Còn Việt Nam hoàn toàn có thể biến cuộc tái ngộ này thành một mối quan hệ chiến lước thế kỷ mới từ tiền đề cũ.
Thu An
