Thời khắc lịch sử: Chính quyền địa phương hai cấp – bước ngoặt kiến tạo, gần dân hơn, phát triển mạnh mẽ

Sáng 30/6/2025, 34 địa phương trên cả nước đồng loạt công bố bộ máy lãnh đạo mới, chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp – tỉnh và xã/phường. Đây là dấu mốc quan trọng trong tiến trình cải cách thể chế, một thời khắc mang tính lịch sử, đặt nền móng cho kỷ nguyên quản trị tinh gọn, hiệu lực và gần dân hơn bao giờ hết.

Việc xóa bỏ cấp huyện trong hệ thống chính quyền không chỉ là thay đổi về mô hình tổ chức, mà là bước đột phá về tư duy quản trị. Từ nay, bộ máy địa phương được thu gọn lại chỉ còn hai cấp – giúp rút ngắn chuỗi hành chính, nâng cao khả năng phản ứng chính sách, và đặc biệt là đưa chính quyền đến gần người dân hơn.

Theo Nghị quyết được Quốc hội thông qua, mô hình hai cấp này chính thức vận hành tại 34 tỉnh, thành sau sáp nhập, với cơ cấu lãnh đạo mới, thống nhất và tinh giản. Cùng với đó, hàng nghìn xã/phường mới được tổ chức lại trên nguyên tắc “tinh gọn nhưng không bỏ sót quản lý”, “hiện đại hóa nhưng không xa rời dân”.

Không chỉ dừng ở việc sáp nhập địa giới hay đổi tên gọi, quá trình này còn là cuộc cải tổ toàn diện về chức năng, nhiệm vụ, nhân sự, và mô hình phục vụ. Bộ máy mới không chỉ làm đúng luật, mà phải làm nhanh, làm gọn, làm hiệu quả – như Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: “Chính quyền phải phục vụ, không được làm khó dân”.

Lễ công bố sáng 30/6 diễn ra đồng thời tại tất cả các tỉnh, thành có sáp nhập, với sự tham dự của các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng, Nhà nước – cho thấy quyết tâm chính trị ở cấp cao nhất trong việc triển khai mô hình hai cấp. Việc công bố nhanh chóng, tổ chức bài bản, nhân sự chuẩn bị kỹ càng cho thấy sự chuẩn bị không chỉ chu đáo mà còn thể hiện tinh thần “nói đi đôi với làm” trong cải cách bộ máy.

Tất nhiên, thay đổi lớn nào cũng mang theo thách thức. Mô hình hai cấp đòi hỏi sự chuyển đổi từ cả hạ tầng dữ liệu, cơ chế tài chính, mô hình quản lý đến chất lượng cán bộ. Câu hỏi đặt ra là: làm thế nào để “gọn” mà không “lỏng”, “tinh” mà không “thiếu”? Câu trả lời nằm ở chính cách vận hành, ở thái độ cầu thị và quyết tâm hành động của từng cán bộ trong bộ máy mới.

Mô hình chính quyền hai cấp không phải là một sáng tạo tùy hứng. Nó là kết quả của quá trình tổng kết lý luận, thực tiễn và tham khảo kinh nghiệm quốc tế, đồng thời là phản ứng tất yếu trước yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới – nơi quản trị không thể chậm, không thể nặng nề, không thể ngồi trên dân.

Đây cũng là bước đi phù hợp với chiến lược phát triển quốc gia trong giai đoạn tới. Việt Nam đang bước vào thời kỳ tái định hình cơ cấu kinh tế, tái thiết thể chế để đón đầu các xu thế mới: công nghệ, đô thị hóa, già hóa dân số và hội nhập sâu. Một bộ máy chính quyền linh hoạt, gần dân, ít tầng nấc sẽ là nền tảng để tăng tốc phát triển, đặc biệt ở các đô thị và vùng kinh tế động lực.

Thời khắc lịch sử 30/6/2025 không chỉ khép lại một mô hình cũ, mà còn mở ra cánh cửa cho một mô hình mới – một kỷ nguyên mới về quản trị nhà nước. Nơi chính quyền không còn chỉ là nơi “ban hành và kiểm soát”, mà phải là “đồng hành và phục vụ”; nơi mọi quyết sách phải đi cùng thực tiễn, mọi thủ tục phải phục vụ người dân và doanh nghiệp; và nơi mọi cán bộ đều hiểu rằng: gần dân không phải khẩu hiệu, mà là sứ mệnh.

Ngọc Lâm