Thế giới vẫn “bên bờ vực thảm họa” sau thỏa thuận Cop27

Theo hãng The Guardian, các chuyên gia khí hậu và các nhà vận động đã cảnh báo rằng thế giới vẫn đứng “trên bờ vực của thảm họa khí hậu” mặc dù thỏa thuận đạt được tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên hợp quốc Cop27, và các nền kinh tế lớn nhất phải đưa ra các cam kết mới để cắt giảm khí thải nhà kính.

Lũ lụt tàn phá Nigeria, hơn 600 người chết

Cam kết gây thất vọng

Thỏa thuận đã đạt được ở Sharm el-Sheikh sau phiên đàm phán cuối cùng kéo dài 40 giờ so với thời hạn cuối cùng. Lần đầu tiên, cam kết cung cấp cho các nước nghèo sự hỗ trợ tài chính được gọi là tổn thất và thiệt hại được chấp thuận. Các chính phủ giàu có sẽ thành lập một quỹ để cứu trợ và xây dựng lại các khu vực dễ bị tổn thương do thảm họa khí hậu, một nhu cầu chính của các quốc gia đang phát triển trong 30 năm đàm phán về khí hậu.

Tuy nhiên, kết quả được nhiều người đánh giá là thất bại trong nỗ lực cắt giảm khí carbon dioxide, sau khi các nước sản xuất dầu mỏ và các nước phát thải nhiều suy yếu và loại bỏ các cam kết chính về khí nhà kính và loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch.

Nguồn nhiên liệu hóa thạch và động vật nhai lại là nguồn phát thải chủ yếu của khí metan.

Bà Mary Robinson, chủ tịch Nhóm Người cao tuổi gồm các cựu lãnh đạo thế giới, cựu tổng thống Ireland và hai lần là đặc phái viên về khí hậu của Liên Hợp Quốc, cho biết: “Thế giới vẫn đang trên bờ vực của thảm họa khí hậu. Tiến độ đạt được về cắt giảm khí thải quá chậm. Chúng ta đang ở trên đỉnh của một thế giới năng lượng sạch, nhưng chỉ khi các nhà lãnh đạo G20 thực hiện đúng trách nhiệm của mình, giữ lời hứa và củng cố ý chí của họ.”

Ông António Guterres, tổng thư ký LHQ, cảnh báo: “Hành tinh của chúng ta vẫn đang trong tình trạng khẩn cấp. Chúng ta cần giảm đáng kể lượng khí thải ngay bây giờ – và đây là vấn đề mà Cảnh sát này đã không giải quyết. Thế giới vẫn cần một bước nhảy vọt về tham vọng khí hậu.”

Bà Laurence Tubiana, một trong những trúc sư của thỏa thuận khí hậu Paris 2015, hiện là giám đốc điều hành của Tổ chức Khí hậu Châu Âu, cho biết các nước sản xuất dầu đã cản trở nỗ lực củng cố thỏa thuận.

Các nhà máy điện than hoạt động trở lại sẽ là bước đi lùi trong việc giảm phát thải

Bà ấy nói: “Ảnh hưởng của ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch đã được tìm thấy trên diện rộng. Cảnh sát đã làm suy yếu các yêu cầu xung quanh việc các quốc gia đưa ra các cam kết mới và tham vọng hơn (về việc cắt giảm khí thải). Văn bản của thỏa thuận không đề cập đến việc loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch và ít đề cập đến mục tiêu 1,5C.”

Mặt khác, hội nghị năm tới của các bên trong Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (Cop) sẽ diễn ra tại Dubai, do Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, một trong những nước xuất khẩu dầu mỏ lớn nhất thế giới, đăng cai tổ chức.

Bà Tubiana cảnh báo: “Tổng thống Ai Cập đã đưa ra một văn bản rõ ràng bảo vệ các quốc gia dầu mỏ và khí đốt cũng như các ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch. Xu hướng này không thể tiếp tục ở UAE vào năm tới.”

Làm tròn trách nhiệm

Tại các cuộc đàm phán, gần 200 quốc gia đã đồng ý rằng một quỹ hỗ trợ thiệt hại và tổn thất, sẽ chi trả để cứu hộ và xây dựng lại cơ sở hạ tầng vật chất và xã hội của các quốc gia bị tàn phá bởi các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, sẽ được thành lập trong năm tới.

Bắc Kinh trong tình trạng ô nhiễm không khí nặng do phát thải

Tuy nhiên, vẫn chưa có thỏa thuận về số tiền sẽ được trả, bởi ai và trên cơ sở nào. Mục tiêu chính của EU tại các cuộc đàm phán là đảm bảo rằng các quốc gia được phân loại là đang phát triển vào năm 1992 khi UNFCCC được ký kết – và do đó không có nghĩa vụ phải hành động về khí thải hoặc cung cấp quỹ để giúp đỡ các nước khác – được coi là các nhà tài trợ tiềm năng. Những nước này có thể bao gồm Trung Quốc, Ả Rập Saudi và các quốc gia vùng Vịnh khác, và Nga. Theo thỏa thuận cuối cùng, các quốc gia như vậy có thể đóng góp trên cơ sở tự nguyện.

Ông John Kerry, đặc phái viên của tổng thống Hoa Kỳ về khí hậu đã đưa Trung Quốc vào tầm ngắm trong một tuyên bố sau khi hội nghị kết thúc.

“Giảm lượng khí thải kịp thời là về toán học, không phải ý thức hệ. Đó là lý do tại sao tất cả các quốc gia đều có quyền lợi trong các lựa chọn mà Trung Quốc đưa ra trong thập kỷ quan trọng này”, ông nói. Trung Quốc là nước phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới, đồng thời là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và chỉ đứng sau Mỹ về lượng khí thải tích lũy trong lịch sử kể từ cuộc cách mạng công nghiệp.

Chuyển đổi năng lượng xanh là cách duy nhất giảm phát thải, lại gặp khó trước khủng hoảng nhiên liệu từ chiến sự Nga – Ukraine

“Mỹ và Trung Quốc có thể cùng nhau đẩy nhanh tiến độ , không chỉ vì lợi ích của chúng ta mà còn vì các thế hệ tương lai. Và tất cả chúng ta đều hy vọng rằng Trung Quốc sẽ thực hiện đúng trách nhiệm toàn cầu của mình”, ông John Kerry nói.

Hội nghị kéo dài hai tuần bên bờ biển Sharm El-Sheikh được coi là “phép thử” đối với quyết tâm toàn cầu trong việc chống lại biến đổi khí hậu. Hội nghị COP27 đã kết thúc, nhưng cuộc chiến vì một tương lai an toàn cho nhân loại thì vẫn còn tiếp tục, theo The Guardian.

Tuệ Ngô (Theo Guardian)