Thế giới không tận dụng hết ý tưởng sáng tạo của phụ nữ
Không khó để liệt kê những vật dụng hàng ngày được phát minh và sáng chế bởi phụ nữ – máy rửa chén, cần gạt nước, trò chơi Cờ tỷ phú. Nhưng thế giới vẫn không tận dụng hết ý tưởng sáng tạo của phụ nữ, một báo cáo cho hay.
Các nhà phát minh nữ chỉ chiếm dưới 13% số đơn xin cấp bằng sáng chế trên toàn cầu, theo nghiên cứu của Văn phòng Sở hữu Trí tuệ (IPO) Vương quốc Anh.
Và mặc dù tỷ lệ giữa các đơn xin cấp bằng sáng chế đang tăng lên, với tốc độ hiện tại, nó vẫn sẽ không đạt mức cân bằng cho đến năm 2070.
Vậy thì tại sao có quá ít phụ nữ trong thế giới phát minh?
Các nhà nghiên cứu cho rằng lý do đến từ việc thiếu phụ nữ làm việc trong khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (gốc). Theo Penny Gilbert, đối tác tại công ty luật sở hữu trí tuệ Powell & Gilbert, đây đơn giản chỉ là vấn đề nguồn đào tạo.
“Nếu chúng ta muốn thấy nhiều phụ nữ nộp bằng sáng chế, thì chúng ta cần thấy nhiều phụ nữ tham gia các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) ở trường đại học và tiếp tục sự nghiệp nghiên cứu sau đó,” bà nói.
Tại Anh, hiện chỉ có khoảng một phần tư lực lượng lao động trong các ngành công nghiệp STEM là nữ và cũng ít sinh viên nữ học các môn này ở trung học và đại học, bất chấp nỗ lực giải quyết sự mất cân bằng này.
Nam giới vẫn chiếm hai phần ba
Bằng sáng chế được cấp cho chủ sở hữu của một sáng chế, cho phép người sáng tạo và chủ sở hữu ngăn người khác sử dụng sáng chế của họ. Để đủ điều kiện là một bằng “sáng chế”, đơn phải có một ý tưởng mới, hữu ích – và không phải là một kiến thức hiển nhiên với một người có kỹ năng trong lĩnh vực đó.
Đơn có thể được nộp bởi cá nhân, hoặc bởi nhóm các nhà phát minh.
Sự chênh lệch giới tính giữa các nhà phát minh thậm chí còn lớn hơn nếu xét số lượng sáng chế mang tên nữ giới hoặc nhóm toàn phụ nữ so với cá nhân nam hoặc nhóm nam.
Các nhóm toàn nữ gần như không tồn tại, chỉ chiếm 0,3%, theo IPO.
Ngay cả khi họ nộp đơn xin cấp bằng sáng chế, phụ nữ cũng có ít cơ hội nhận được chúng, theo một nghiên cứu về ứng dụng bằng sáng chế của Hoa Kỳ, bởi các nhà nghiên cứu của Đại học Yale. Họ nhận thấy những đơn xin đứng tên nữ rõ ràng ít có khả năng được cấp bằng sáng chế.
Và tất nhiên, không phải tất cả mọi người tham gia vào một phát minh đều được ghi nhận trong bằng sáng chế.
Cũng theo một nghiên cứu trước đây của Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới, cho thấy phụ nữ có thể ít suy nghĩ hơn về việc thương mại hóa các phát minh của họ.
Công nghệ sinh học có tỷ lệ bình đẳng giới nhất
Năm 1991, Ann Tsukamoto đã phát triển một cách để cô lập tế bào gốc. Phát minh của bà đã dẫn đến những tiến bộ lớn trong việc tìm hiểu hệ thống máu của bệnh nhân ung thư và có thể dẫn đến một phương pháp chữa trị căn bệnh này.
Tiến sĩ Tsukamoto, người hiện đang tiến hành nghiên cứu sâu hơn về sự phát triển của tế bào gốc, cũng là đồng sáng chế của hơn bảy phát minh khác.
Ở vị trí thứ hai, 52% bằng sáng chế liên quan đến dược phẩm có ít nhất một nhà phát minh nữ.
Kỹ thuật điện đứng cuối danh sách, không tới 10% đơn xin cấp bằng sáng chế có tên một nhà phát minh nữ.
Sẽ tương đương vào năm 2070
Tỷ lệ các nhà phát minh phụ nữ đã tăng gấp đôi trong 20 năm qua, theo IPO, từ chỉ 6,8% năm 1998 lên 12,7% vào năm 2017.
Giáo sư Gilbert nói rằng những định kiến xung quanh các lựa chọn giáo dục và nghề nghiệp của phụ nữ cần phải được khắc phục – bằng cách khuyến khích phụ nữ chọn STEM, giới thiệu các kế hoạch cố vấn và tôn vinh các hình mẫu phụ nữ.
“Chúng ta nên hoan nghênh việc một số nhà khoa học và nhà phát minh vĩ đại nhất trong lịch sử là phụ nữ – từ Marie Curie và Rosalind Franklin đến Grace Hopper, [một nhà tiên phong lập trình máy tính], và Stephanie Kwolek, nhà phát minh của Kevlar,” Giáo sư Gilbert nói.
“Chúng ta nên kể câu chuyện của họ.”
Nga đứng đầu danh sách
Mặc dù các nhà phát minh nữ ở Anh đã tăng, từ 8% năm 1998 lên 11% vào năm 2017, các quốc gia khác vẫn đang dẫn trước.
Với 17% đơn xin cấp bằng sáng chế có tên ít nhất một phụ nữ trong 20 năm qua, Nga có tỷ lệ nữ phát minh cao nhất, trong số 10 quốc gia có nhiều đơn xin cấp bằng sáng chế nhất, tiếp theo là Pháp.
Cũng trong năm 2017, tại Nhật Bản và Hàn Quốc, đơn xin cấp bằng sáng chế có tên phụ nữ ít hơn 5%.
Dữ liệu được thu thập như thế nào?
Giới tính của các nhà phát minh thường không được bao gồm trong đơn xin cấp bằng sáng chế, do đó IPO đã suy ra giới tính dựa trên tên của nhà phát minh, sử dụng dữ liệu từ Cơ sở Dữ liệu Thống kê Bằng sáng chế Toàn cầu của Văn phòng Bằng sáng chế Châu Âu (PATSTAT).
Tên của các nhà phát minh được khớp với giới tính bằng cách sử dụng dữ liệu khai sinh từ Văn phòng Thống kê Quốc gia của Vương quốc Anh và Cơ quan An sinh Xã hội Hoa Kỳ cũng như bằng cách thu thập thông tin trên Facebook để tạo một danh sách lớn hơn về tên và giới tính.
Chỉ những tên có 95% khả năng khằng định giới tính được tính, vì vậy những tên trung tính như “Robin” đã bị loại trừ.
Tổng cộng có 75% tên của các nhà phát minh được khớp với giới tính, mặc dù tỷ lệ này thay đổi theo từng quốc gia. Danh sách tên được sử dụng thiên về tên phương Tây, vì vậy Vương quốc Anh có “tỷ lệ thành công” cao nhất, trong khi các quốc gia ở Đông Á, bao gồm Hàn Quốc và Trung Quốc, có tỷ lệ thấp hơn.
Clara Guibourg và Nassos Stylianou/ BBC News
