Thế giới đang rơi vào “vực thẳm rủi ro”!
The Guardian gần đây đã đưa ra quan điểm về cuộc khủng hoảng khí hậu với tiêu đề “không hồi kết” cho thấy tình trạng “căng thẳng” trong cuộc đấu tranh chống thiên tai khi mục tiêu 1,5C đã được thống nhất trên toàn cầu đang trên đà bị bỏ qua.
Các báo cáo do ba cơ quan Liên Hợp Quốc công bố trong tuần này đều chỉ ra việc các chính phủ không thực hiện – và giữ – các cam kết đủ để đảm bảo rằng nhiệt độ toàn cầu sẽ không tăng quá 1,5 độ C so với mức tiền công nghiệp, vốn là mục tiêu tại Paris 2015 hiệp định. Đây là tin tức tồi tệ nhất có thể xảy ra, và đến chỉ một tuần trước khi vòng đàm phán về khí hậu năm nay, Cop27, sẽ khai mạc ở Ai Cập.
Giáo sư Johan Rockström thuộc Viện Nghiên cứu Tác động Khí hậu Potsdam ở Đức cho biết thế giới đang rơi vào “vực thẳm của rủi ro”.
Cho đến nay các hoạt động của con người đã làm tăng nhiệt độ trung bình khoảng 1C. Nếu các cam kết hiện tại về phát thải được thực hiện, con số đó dự kiến sẽ tăng lên 2,5C. Điều đó – và có thể sẽ – có nghĩa là sự tàn phá trên quy mô khó có thể tưởng tượng, ngay cả sau những gì chúng ta đã chứng kiến, gần đây nhất là lũ lụt kinh hoàng ở Pakistan cũng như những đợt nắng nóng kỷ lục và thời tiết khắc nghiệt khác ở những nơi khác.
Những người lạc quan đã rời khỏi Cop26 ở Glasgow tin rằng sự tiến bộ không ổn định ở đây, đặc biệt là trong lĩnh vực quan trọng của hợp tác Mỹ – Trung, có thể được xây dựng sau đó. Tuy nhiên giờ đây, những hy vọng đó đã tan thành mây khói khi chỉ có 24 quốc gia đệ trình kế hoạch mới, được gọi là những đóng góp do quốc gia xác định (NDC), trong năm qua – và thậm chí những cam kết đã điều chỉnh cũng không đáp ứng được nhu cầu.
Các nhà khoa học cảnh báo rằng các thời điểm khí hậu bao gồm sự sụp đổ của thềm băng Greenland đang trở nên khó tránh khỏi, với sự gia tăng lượng khí thải mêtan vào năm 2021 là một nguồn báo động cụ thể. Các chuyên gia lưu ý rằng cuộc chiến của Nga với Ukraine và mối quan hệ ngày càng xấu đi giữa phương Tây và Trung Quốc có khả năng khiến việc đạt được thỏa thuận tại hội nghị năm nay càng khó khăn hơn.
Điều này càng trở nên tồi tệ hơn khi tại Vương quốc Anh, thủ tướng mới, Rishi Sunak, đã đưa ra một quyết định là không tham dự Cop27. Rebecca Newsom của Greenpeace đã đúng khi ví sự vắng mặt này giống như “một vận động viên chạy không kịp với dùi cui” trong một cuộc đua tiếp sức khi cho rằng Vương quốc Anh đã giữ chức chủ tịch Cop năm nay.
Ông Sunak nhận xét rằng “mọi người nên thực sự tự hào” về những gì Vương quốc Anh đã đạt được cho đến nay. Điều này cho thấy rằng thủ tướng mới của nước Anh đang chủ quan và “mất liên lạc” một cách đáng báo động với mối đe dọa đang gia tăng.
Trong những ngày gần đây, các báo cáo từ Giáo sư Jenny Harries và ủy ban an ninh quốc gia chung của quốc hội đã nêu bật nhiều rủi ro đối với Vương quốc Anh do biến đổi khí hậu. Bằng cách chỉ ra việc thiếu kế hoạch dự phòng cho cơ sở hạ tầng nhạy cảm với thời tiết, ủy ban đã đề cập đến “lỗ hổng” ở trung tâm của chính phủ.
Từ bỏ những tiến bộ hơn nữa thông qua quy trình của Liên Hợp Quốc, và bằng các biện pháp khác, bao gồm các mức thuế mới đối với các công ty dầu mỏ, không phải là một lựa chọn đúng đắn. Nhiệt độ toàn cầu lên tới 2,5 độ C là một viễn cảnh đáng sợ, đặc biệt là đối với hàng triệu người sống ở những nơi nguy hiểm nhất do mực nước biển dâng. Nhưng đó là một viễn cảnh ít đáng sợ hơn so với sự ấm lên 2,7C mà lẽ ra đã xảy ra từ các cam kết ở Glasgow.
Những gì đã xảy ra trong năm qua thật đáng thất vọng và thiếu sót, nhưng chúng vẫn có thể tái xây dựng. Và trong bối cảnh tin tức tồi tệ của tuần này, Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho rằng giá năng lượng cao do chiến tranh ở Ukraine gây ra đang thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch.
Chuyển đổi hệ thống năng lượng toàn cầu, kết hợp với gói hỗ trợ tài chính cho miền nam toàn cầu từ miền bắc, được cho là có nhiều khả năng đạt được nếu mọi người tin rằng một tương lai xanh hơn đang trong tầm tay. Với người đứng đầu Liên hợp quốc, António Guterres, dự đoán “thảm họa toàn cầu” trong tuần này, có lẽ là quá xa vời. Tuy nhiên, cuộc đấu tranh chống biến đổi khí hậu vẫn tiếp diễn với những mối đe doạ đang “rình rập”.
Tuệ Ngô (Theo Guardian)
