The Economist: Sự trỗi dậy của giới siêu giàu Việt Nam
Trong 6 tháng đầu năm 2023, tình hình kinh tế xã hội của Việt Nam đã gặp rất nhiều khó khăn thách thức. Hoạt sản xuất và xuất khẩu sụt giảm, du lịch phục hồi chưa đúng kỳ vọng, GDP 2 quý đầu tiên của năm nay, đã chỉ tăng trưởng lần lượt 3,32%, và 4,41%, là những mức tăng rất thấp trong suốt 1 thập kỷ vừa qua.
Trong bối cảnh đó, mới đây, tờ The Paper của Trung Quốc đã cho đăng tải một bài viết với tiêu đề: “Kinh tế Việt Nam sẽ tăng vọt”. Trang tin đã dẫn lại bài phân tích của tác giả Vương Bảo Trân, giáo sư Trường Quan hệ Quốc tế, Đại học Bắc Kinh, phó chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu Đông Nam Á Trung Quốc.
Theo phân tích từ giáo sư Vương, giai đoạn suy thoái kinh tế của Việt Nam đã chấm dứt và bây giờ đã bước vào giai đoạn chuyển giao để tiến tới tăng trưởng nhanh đột biến. Ông đã chỉ ra những dấu hiệu và những động lực tăng trưởng mới của Việt Nam và đưa ra dự báo về giai đoạn cuối năm nay và những năm tiếp theo.
Cụ thể, trong số các nền kinh tế lớn tại Đông Nam Á, thành tích kinh tế của Việt Nam luôn rất đáng chú ý. Tuy nhiên từ quý 1 năm nay sau đại dịch Covid -19, nền kinh tế Việt Nam đã gặp thêm những khó khăn mới. Có người đã ví von câu chuyện cổ tích của Việt Nam về tăng trưởng kinh tế đã kết thúc.
Theo ông Vương, mặc dù nền kinh tế Việt Nam đang đứng trước thử thách gay gắt do chịu tác động chung của khủng hoảng kinh tế toàn cầu, nhưng những kinh nghiệm và bài học phát triển kinh tế tích lũy được của Việt Nam đã tạo cơ sở tương đối vững chắc để Việt Nam nắm bắt được phương hướng và con đường phát triển kinh tế trong tương lai.
Nhìn chung, nếu nhìn nhận trung hạn về triển vọng phát triển của nền kinh tế Việt Nam trong 5 năm tới thì động lực tăng trưởng của nền kinh tế này vẫn tương đối mạnh và nhiều yếu tố thúc đẩy chính được kỳ vọng sẽ thúc đẩy Việt Nam trở thành một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất trong các thị trường mới nổi đang phát triển ở Châu Á.
Trước hết, Việt Nam và Trung Quốc “có núi liền sông”, coi trọng tiếp thu kinh nghiệm và bài học phát triển kinh tế từ thời kỳ Trung Quốc cải cách, mở cửa, hưởng thụ đầy đủ thành quả phát triển kinh tế của Trung Quốc. Quan hệ hợp tác kinh tế giữa Trung Quốc và Việt Nam đã trở thành chỗ dựa quan trọng cho sự phát triển kinh tế của Việt Nam.
Hơn nữa, Việt Nam có lực lượng lao động tương đối lớn, trẻ và có trình độ học vấn cao. Theo thống kê, độ tuổi trung bình của lực lượng lao động Việt Nam năm 2018 là 30,9 tuổi, so với 40,6 tuổi của Pháp. Bị thu hút bởi dân số trẻ, có học thức và năng động của đất nước, một số lượng lớn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và các tập đoàn doanh nghiệp quốc tế đa quốc gia lớn đã đến Việt Nam để đầu tư và thành lập nhà máy, điều này đã thúc đẩy hiệu quả sự phát triển kinh tế của đất nước.
Đồng thời, cơ sở hạ tầng trong nước và nhiều ngành công nghiệp mà Việt Nam đang rất cần phát triển đã thu hút đầu tư liên tục và mạnh mẽ từ các công ty đa quốc gia nước ngoài. Ví dụ, chính phủ Việt Nam ước tính rằng sẽ cần 133 tỷ đô la chi tiêu cho cơ sở hạ tầng điện mới vào năm 2030, với 96 tỷ đô la cho các nhà máy điện và 37 tỷ đô la cho việc mở rộng lưới điện. Chương trình này đã dẫn đến sự tăng trưởng nhanh chóng của đầu tư trực tiếp nước ngoài vào lĩnh vực này trong những năm gần đây.
Ngoài ra, Việt Nam có khả năng cạnh tranh trong các lĩnh vực như công nghệ thông tin, sản xuất hàng may mặc, nông nghiệp, du lịch và sản xuất phụ tùng cho ngành ô tô, đây cũng là những lĩnh vực trọng điểm thu hút đầu tư nước ngoài.
Môi trường quốc tế và các yếu tố địa chính trị đều có lợi cho Việt Nam. Xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Hoa Kỳ tăng trưởng nhanh đã đưa thặng dư thương mại của Việt Nam với Hoa Kỳ năm 2019 đạt 55,8 tỷ USD, tăng 41,2% so với năm 2018; năm 2020, thặng dư thương mại của Việt Nam với Hoa Kỳ đạt 69,7 tỷ USD; năm 2021 đạt 91 tỷ USD; năm 2022 tăng lên 116 tỷ USD.
Bên cạnh đó, để đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế, Việt Nam đã tích cực tham gia hợp tác quốc tế, đặc biệt là tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế.
Vì vậy, các cơ quan và giới truyền thông quốc tế không quá bi quan về triển vọng phát triển kinh tế Việt Nam trong năm 2023. Theo báo cáo mới nhất do Ngân hàng Thế giới công bố ngày 13/3/2023, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam dự kiến sẽ chậm lại ở mức 6,3% vào năm 2023, thấp hơn mức 8,2% của năm 2022, nhưng vẫn ở mức khá cao so với tình hình của hầu hết các nước.
Theo chuyên gia Vương, với tốc độ tăng trưởng kinh tế trong 10 năm tới, GDP của Việt Nam dự kiến sẽ tăng từ 327 tỷ USD năm 2022 lên 470 tỷ USD năm 2025 và 760 tỷ USD năm 2030 – điều này sẽ thúc đẩy GDP bình quân đầu người của Việt Nam tăng nhanh từ mức tăng hàng năm từ 3.330 USD vào năm 2022 lên 4.700 USD vào năm 2025 và 7.400 USD vào năm 2030 đồng nghĩa với việc quy mô thị trường tiêu dùng nội địa của Việt Nam sẽ mở rộng đáng kể.
Cũng cần lưu ý rằng vai trò là một trung tâm sản xuất của Việt Nam cũng được dự đoán sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Các ngành công nghiệp chính hiện có, đặc biệt là sản xuất sản phẩm dệt may và điện tử, sẽ tiếp tục mở rộng, và các ngành công nghiệp mới nổi như ô tô và hóa dầu cũng sẽ đạt được sự phát triển đáng kể.
VinFast, nhà sản xuất xe điện nội địa đầu tiên của Việt Nam, đã ra mắt mẫu xe điện đầu tiên vào năm 2021. Nhà máy này cũng thông báo sẽ đầu tư 2 tỷ USD để xây dựng nhà máy sản xuất ô tô tại Bắc Carolina, Hoa Kỳ, để sản xuất xe buýt điện, SUV và sản xuất pin xe điện, dự kiến khởi công vào năm 2023.
Đối với nhiều công ty đa quốc gia trên thế giới, việc phơi bày các vấn đề nghiêm trọng về chuỗi cung ứng trong đại dịch COVID-19 chắc chắn sẽ thúc đẩy việc định hình lại chuỗi cung ứng sản xuất. Rajiv Biswas, Nhà kinh tế trưởng khu vực Châu Á Thái Bình Dương tại S&P Global Market Intelligence, tin rằng việc chuyển đổi và cấu hình lại chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu sẽ khiến khu vực ASEAN trở thành một bên hưởng lợi lớn và Việt Nam dự kiến sẽ là một trong những bên hưởng lợi lớn.
Nhìn chung, các nhà bình luận tin rằng Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng kinh tế nhanh trong triển vọng kinh tế trung hạn trong 5 năm tới và sẽ trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu và trong quá trình chuyển đổi thành một trung tâm sản xuất cạnh tranh của Đông Nam Á.
Lan Hoa
