Thầy giáo duy nhất nào trong sử Việt được suy tôn là nhà bác học?
18/11/2020 20:40
Nước ta từng xuất hiện nhiều thầy giáo kiệt xuất. Họ không chỉ giỏi chuyên môn mà còn hết lòng vì nước, vì dân. Một trong số đó là nhà giáo, nhà bác học Lê Quý Đôn.
Lê Văn Hưu là nhà tri thức nổi tiếng thời Trần, ông từng thi đỗ bảng nhãn khi mới chỉ 17 tuổi. Sau khi đỗ đạt, ông được giao nhiệm vụ dạy dỗ các hoàng tử nhà Trần, trong đó nổi bật nhất là Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật. Về sau, ông được giao viết bộ Đại Việt sử ký – cuốn quốc sử đầu tiên của dân tộc.“Thất trảm yêu ma phải rợn lòng / Trời đất soi chung vầng hào khí / nước non còn mãi nếp thanh cao”. Đây là những câu thơ của Cao Bá Quát nói về việc thầy giáo Chu Văn An từng dâng sớ chém 7 tên nịnh thần thời vua Trần Dụ Tông.Ngoài Chu Văn An, một nhà giáo nổi tiếng khác từng dâng sớ chém lộng thần là nhà giáo Nguyễn Bỉnh Khiêm (Trạng Trình). Ông vốn người huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng ngày nay. Khi làm quan cho nhà Mạc, ông đã dâng sớ lên vua Mạc Đăng Doanh đòi chém 18 tên lộng thần. Vua không nghe, ông từ quan về ở ẩn năm 1542.Nguyễn Phi Khanh (1355-1428) là thân phụ của Nguyễn Trãi. Khi còn làm quan cho nhà Trần và nhà Hồ, Nguyễn Phi Khanh có nhiều đề xuất cho vua Hồ Quý Ly cải cách giáo dục như việc đưa toán học vào khoa cử. Ông được xem là nhà cải cách giáo dục cuối đời Trần.Thầy Trương Văn Hiến quê gốc ở Nghệ An, sau vào Bình Định sinh sống. Ông Trương Văn Hiến dạy cả văn lẫn võ. Học trò của thầy có 2 người xưng đế (Nguyễn Nhạc và Nguyễn Huệ), cùng một người xưng vương (Nguyễn Lữ).Thầy giáo Lê Quý Đôn là nhân tài trong thế kỷ XVIII. Ông là người lĩnh hội được hầu hết tri thức khoa học của dân tộc ta lúc bấy giờ. Chính nhờ kiến thức uyên thâm hơn người, ông được đời sau suy tôn là nhà bác học của nước ta.Nguyễn Văn Siêu là tài năng rất đặc biệt biệt của nước ta thời nhà Nguyễn. Tài văn chương của ông nổi tiếng đến mức được gọi là “Thần Siêu”. Tự Đức vốn là ông vua nổi tiếng hay chữ của nhà Nguyễn cũng phải làm thơ ca ngợi tài năng về văn chương của ông.La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp là nhà giáo nổi tiếng cuối thế kỷ XVIII. Mến mộ tài năng của ông, vua Quang Trung đã 3 lần viết thư mời ra làm quan giúp nước. Ông từng đưa ra dự đoán “không quá 10 ngày vua Quang Trung phá được quân Thanh”.
