Thân thế ít ai biết của tổng giám đốc Công ty Việt Á vừa bị bắt

Từng tuyến bố không nâng giá hàng để ‘cắt cổ’ dân mình, nhưng ông Phan Quốc Việt, người sáng lập Công ty CP Công nghệ Việt Á lại vừa bị bắt vị tội “thổi giá” thiết bị xét nghiệm Covid-19 đầu tiên do Việt Nam sản xuất. 

Như đã đưa tin, Cơ quan Cảnh sát điều tra (C03) Bộ Công an vừa khởi tố vụ án “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công ty CP Công nghệ Việt Á (Công ty Việt Á), Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Dương (CDC Hải Dương) và các đơn vị, địa phương liên quan.

C03 cũng đã tống đạt quyết định khởi tố bị can đối với ông Phan Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty Việt Á, để điều tra về hành vi “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.

Kết quả điều tra cho thấy, Công ty Việt Á đã cung ứng kit xét nghiệm Covid-19 cho CDC và các cơ sở y tế khác của 62 tỉnh, thành phố trên cả nước với doanh thu khoảng gần 4.000 tỉ đồng. Ông Phan Quốc Việt thỏa thuận, thống nhất, chi cho cán bộ, lãnh đạo các đơn vị mua hàng với số tiền rất lớn. Bước đầu, C03 làm rõ ông Phạm Duy Tuyến, Giám đốc CDC Hải Dương đa nhận gần 30 tỉ đồng lót tay từ ông Phan Quốc Việt.

Theo tìm hiểu, Công ty Việt Á (VietACorp) được thành lập năm 2007, có trụ sở chính tại TP.HCM, với vốn ít ỏi chỉ 80 triệu đồng, được góp từ 5 thành viên. Công ty chuyên về lĩnh vực sinh học phân tử và tự giới thiệu có đội ngũ cán bộ chuyên môn có kinh nghiệm hơn 10 năm về lĩnh vực sinh học phân tử. Đây cũng là nhóm đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng thành công và đưa vào thương mại từ rất sớm các kit sử dụng kỹ thuật Realtime PCR (là một kỹ thuật thí nghiệm sinh học phân tử dựa trên phản ứng chuỗi polymerase) và lai phân tử.

Trước năm 2017, việc kinh doanh của công ty không mấy sáng sủa, doanh thu vài chục tỉ đồng và thường báo lỗ. Tuy nhiên, cuối năm 2017, Việt Á Corp bỗng tăng vốn điều lệ từ 200 tỉ đồng lên 1.000 tỉ đồng. Mệnh giá mỗi cổ phần của công ty là 1 triệu đồng với 1.000 cổ phần, 100% đều là cổ phần phổ thông. Sau khi tăng vốn, công ty có doanh thu lên tới 4.000 tỉ đồng và tuyên bố có trên 3.000 khách hàng, 1.500 dự án…

Việc tăng vốn thần tốc của Công ty Việt Á gắn với sự kiện rất đáng chú ý sau đó. Tháng 4.2020, công ty được Bộ Y tế cấp phép đăng ký lưu hành kit xét nghiệm Covid-19 đầu tiên do Việt Nam sản xuất. Theo chia sẻ của ông Phan Quốc Việt khi đó, năng lực sản xuất của công ty khoảng 10.000 bộ kít/ngày, khi cần huy động có thể tăng công suất lên 3 lần (khoảng 30.000 kít/ngày). Giá mỗi bộ từ 400.000 – 600.000 đồng/test, thấp hơn thế giới nhiều lần.

Ngoài kit test, Công ty Việt Á cũng trúng nhiều gói thầu tại các bệnh viện lớn trên cả nước. Công ty đã tham gia 105 gói thầu, trong đó trúng 74 gói, trượt 8 gói, 23 chưa có kết quả và có quan hệ với 64 bên mời thầu. Đã từng đấu với 42 nhà thầu trong 31 gói thầu, thắng 19 gói, thua 5 gói, 7 chưa có kết quả. Đã từng liên danh với 21 nhà thầu trong 26 gói thầu, thắng thầu 24 gói, thua 0 gói, 2 chưa có kết quả.

Một số gói thầu đã trúng bao gồm: gói thầu cung ứng hóa chất năm 2016 – 2017 (cung cấp thuốc, hóa chất, vật tư y tế) cho Bệnh viện Quân y 175; gói thầu cung cấp hóa chất dung dịch khử khuẩn, dụng cụ xét nghiệm và sinh phẩm xét nghiệm năm 2018 – 2019 cho Bệnh viện Da liễu T.Ư.

Tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, công ty này đã trúng gói thầu cung cấp hóa chất sinh phẩm xét nghiệm chuyên khoa và dung dịch khử khuẩn (gồm 609 danh mục) theo Quyết định phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu số 5269/QĐ-BYT ngày 30.8.2018 của Bộ Y tế. Gần đây, Công ty Việt Á còn trúng gói thầu cung cấp hóa chất vật tư tiêu hao theo máy và vật tư tiêu hao phục vụ hoạt động xét nghiệm (gồm 3.296 danh mục) tại Bệnh viện Bạch Mai.

“Không tăng giá lên để cắt cổ dân mình”

Theo ông Phan Quốc Việt (41 tuổi, Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á) chia sẻ, ông là một người con ngành y, may mắn đi vào chuyên ngành khá “hot”, chính là sinh học phân tử trường Đại học Quốc gia Hà Nội.

Và may mắn hơn khi công ty của ông được Học viện Quân y lựa chọn đối tác hơn chục năm qua, đáng kể như việc hợp tác với Học viện Quân y sản xuất thành công kit xét nghiệm COVID-19 “made in Vietnam” vào tháng 3-2020.

Tháng 4-2020, công ty được Bộ Y tế cấp phép đăng ký lưu hành kit test COVID-19 đầu tiên do Việt Nam sản xuất. Tại thời điểm này, ông Phan Quốc Việt cho biết năng lực sản xuất của công ty khoảng 10.000 bộ kit/ngày, khi cần huy động có thể tăng công suất lên 3 lần. Giá mỗi bộ từ 400.000 – 600.000 đồng/test, thấp hơn thế giới nhiều lần.

Trước khi sản xuất thành công bộ kit xét nghiệm COVID-19 “made in Vietnam”, Công ty Việt Á cũng được Bộ Y tế cấp phép sản xuất 15 bộ kit thử, trong đó có nhiều tác nhân gây bệnh lao, viêm gan A, viêm gan B, tay – chân – miệng, HPV…

Ngoài kit test, Công ty Việt Á cũng trúng nhiều gói thầu tại các bệnh viện lớn trên cả nước. Một số gói thầu công ty đã trúng bao gồm: gói thầu cung ứng hóa chất năm 2016 – 2017 (thuốc, hóa chất, vật tư y tế) cho Bệnh viện Quân y 175; gói thầu cung cấp hóa chất dung dịch khử khuẩn, dụng cụ xét nghiệm và sinh phẩm xét nghiệm năm 2018 – 2019 cho Bệnh viện Da liễu trung ương.

Tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, công ty này trúng gói thầu cung cấp hóa chất sinh phẩm xét nghiệm chuyên khoa và dung dịch khử khuẩn. Gần đây, Công ty Việt Á trúng gói thầu cung cấp hóa chất vật tư tiêu hao theo máy và vật tư tiêu hao phục vụ hoạt động xét nghiệm tại Bệnh viện Bạch Mai.

Ông Phan Quốc Việt từng nhấn mạnh với báo chí rằng ông không cổ xúy cho việc một số doanh nghiệp lợi dụng tinh thần người Việt dùng hàng Việt để đẩy giá sản phẩm lên cao.

“Quan điểm của tôi là người Việt dùng hàng tốt giá tốt. Doanh nghiệp sản xuất trong nước phục vụ cho chính người dân của mình. Vậy tại sao phải tăng giá lên cắt cổ người dân mình”, ông Phan Quốc Việt từng khẳng định.

Tuy nhiên, khác với những gì đã khẳng định trên báo chí, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa ra quyết định khởi tố bị can đối với ông Phan Quốc Việt để điều tra về những sai phạm trong việc nâng khống giá kit test COVID-19.

Kết quả điều tra bước đầu cho thấy, lợi dụng tính cấp bách về nhu cầu test COVID-19 của các địa phương trên cả nước, sản phẩm này thuộc danh mục được áp dụng hình thức chỉ định thầu rút gọn nên Phan Quốc Việt chủ động cung ứng thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế trước cho các bệnh viện, CDC các tỉnh, thành phố sử dụng.

Sau đó ông Việt thông đồng với lãnh đạo các đơn vị này hợp thức hồ sơ chỉ định thầu bằng cách sử dụng các pháp nhân trong hệ thống lập hồ sơ chào hàng sản phẩm, xác nhận khống các báo giá… cao hơn nhiều so với giá thành sản xuất.

Đồng thời, để được giao cung ứng trước thiết bị, vật tư y tế, tiêu thụ với số lượng lớn, thanh quyết toán theo giá do Công ty Việt Á đề nghị, Phan Quốc Việt còn thỏa thuận, thống nhất, chi cho cán bộ, lãnh đạo các đơn vị mua hàng với số tiền rất lớn.

Để thu lợi nhuận bất chính và chi tiền ngoài hợp đồng, Phan Quốc Việt và nhóm của Công ty Việt Á đã nâng khống giá thiết bị, chi phí nguyên vật liệu đầu vào đưa vào thuyết minh cơ cấu giá, xác định giá bán là 470.000 đồng/kit; thỏa thuận và chi tiền phần trăm hợp đồng cho lãnh đạo bệnh viện, CDC các tỉnh, thành phố trong quá trình cung cấp sản phẩm.

Đến nay, bước đầu Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã làm rõ sai phạm trong việc Công ty Việt Á bán kit xét nghiệm COVID-19 cho CDC Hải Dương thông qua 5 hợp đồng với tổng giá trị 151 tỉ đồng. Việt đã chi tiền phần trăm ngoài hợp đồng cho ông Phạm Duy Tuyến, giám đốc CDC Hải Dương, số tiền gần 30 tỉ đồng.

Hồng Anh