Thái Lan lại tố Campuchia vi phạm lệnh ngừng bắn
Ngày 30/7, căng thẳng quân sự giữa Thái Lan và Campuchia tiếp tục gia tăng sau khi Thái Lan cáo buộc lực lượng Campuchia vi phạm lệnh ngừng bắn và tập kích các vị trí quân sự của nước này bằng súng cối và vũ khí hạng nhẹ gần tỉnh Si Sa Ket. Tình hình buộc quân đội Thái Lan cảnh báo sẽ “hành động quyết liệt” nếu các vụ tấn công tái diễn.
Đây là cuộc đối đầu nghiêm trọng nhất giữa hai nước láng giềng Đông Nam Á trong hơn 10 năm qua, diễn ra trong bối cảnh nhiều khu vực trên thế giới đang chìm trong xung đột và bất ổn, từ Ukraine đến Trung Đông và Biển Đông.
Trong thông báo ngày 30/7, quân đội Thái Lan khẳng định lực lượng Campuchia đã “nổ súng, thậm chí sử dụng vũ khí hạng nặng” để tấn công các vị trí phòng thủ của Thái Lan tại khu vực biên giới. Tuyên bố nhấn mạnh, Thái Lan buộc phải hành động theo “nguyên tắc tự vệ quốc tế”, dù trước đó vẫn tuân thủ đầy đủ thỏa thuận ngừng bắn nhằm duy trì hòa bình và tin cậy lẫn nhau.
Giới chức quân sự Thái Lan cũng khẳng định nếu Campuchia tiếp tục các hành động “vi phạm chủ quyền và đe dọa người dân”, nước này sẽ sử dụng các biện pháp quyết liệt hơn để bảo vệ lãnh thổ và an toàn quốc gia.
Đáp trả tuyên bố trên, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Campuchia, bà Maly Socheata, bác bỏ hoàn toàn cáo buộc từ phía Thái Lan, đồng thời khẳng định Campuchia luôn tuân thủ nghiêm ngặt lệnh ngừng bắn và luật pháp quốc tế. Theo bà, Campuchia mong muốn đường biên giới hòa bình, hữu nghị và hợp tác với tất cả các quốc gia láng giềng, và sẽ phối hợp chặt chẽ để thiết lập cơ chế giám sát độc lập nhằm đảm bảo thực thi bền vững thỏa thuận đã ký kết.
Giao tranh bùng phát sáng 24/7 gần khu vực đền Ta Moan Thom, khu vực từng nhiều lần là điểm nóng tranh chấp lịch sử giữa hai nước. Cuộc đụng độ sau đó lan rộng ra nhiều vị trí dọc tuyến biên giới, gây thương vong nghiêm trọng với 38 người thiệt mạng – bao gồm 25 quân nhân Thái Lan và 13 người Campuchia.
Ngày 28/7, sau cuộc đàm phán khẩn cấp do Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim làm trung gian tại Kuala Lumpur, Thái Lan và Campuchia đạt được thỏa thuận ngừng bắn, cam kết không điều chuyển hoặc triển khai thêm lực lượng quân sự tại khu vực biên giới.
Tuy nhiên, chỉ trong vòng hai ngày, Thái Lan đã hai lần cáo buộc Campuchia vi phạm thỏa thuận, trong khi phía Campuchia cho rằng đây là những cáo buộc vô căn cứ, mang tính chất “thêu dệt và gây hiểu nhầm”.
Các nhà phân tích khu vực cảnh báo rằng, mặc dù cuộc xung đột hiện vẫn ở quy mô giới hạn, song việc giao tranh nổ ra giữa hai thành viên chủ chốt của ASEAN là dấu hiệu đáng lo ngại cho sự ổn định khu vực.
Trong bối cảnh thế giới đang đối diện hàng loạt khủng hoảng toàn cầu, từ chiến sự Nga–Ukraine đến căng thẳng ở Trung Đông và Biển Đông, việc Đông Nam Á xuất hiện một điểm nóng mới sẽ làm suy yếu vị thế “vùng an toàn chiến lược” mà ASEAN đang cố giữ.
Đặc biệt, cả Thái Lan và Campuchia đều nằm trong vùng ảnh hưởng của các cường quốc như Mỹ và Trung Quốc. Nếu xung đột kéo dài, các bên bên ngoài có thể lợi dụng tình hình để khuếch đại ảnh hưởng, gây mất cân bằng chiến lược nội khối.
Để tránh leo thang quân sự và phá vỡ hòa bình khu vực, giới quan sát cho rằng ASEAN cần sớm kích hoạt cơ chế ngoại giao khẩn cấp, trong đó Malaysia và Indonesia có thể tiếp tục đóng vai trò trung gian. Ngoài ra, một cơ chế giám sát độc lập, đa phương với sự tham gia của các quan sát viên quốc tế hoặc ủy ban ASEAN sẽ giúp xác minh thông tin thực địa, giảm nguy cơ hiểu lầm dẫn đến xung đột ngoài ý muốn.
Trong một thế giới mà chiến sự và bất ổn đang gia tăng, bất kỳ cuộc xung đột nào cũng có thể kéo theo hệ lụy vượt xa phạm vi địa phương. Căng thẳng Thái Lan – Campuchia không chỉ là vấn đề song phương, mà còn là phép thử cho khả năng ASEAN duy trì hòa bình nội khối và phản ứng với các tình huống khẩn cấp khu vực. Một sai lầm nhỏ lúc này có thể phải trả giá bằng sự mất ổn định chiến lược kéo dài.
Thảo Nguyên
