Tầm quan trọng của Việt Nam thông qua chuyến thăm của ông Tim Cook

Những ngày qua, Giám đốc điều hành Apple – Tim Cook có chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam, nhân dịp này trang CNBC đăng tải bài viết: “CEO Apple Tim Cook thăm Việt Nam – một trong những trung tâm sản xuất quan trọng nhất của gã khổng lồ iPhone”. Qua đó cũng chứng tỏ tầm quan trọng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng của Apple.

CEO Apple Tim Cook dạo phố tại Hà Nội trong ngày 15-4

Cụ thể, tập đoàn này sẽ công bố việc tăng cường khoản chi cho nhà cung cấp tại Việt Nam, cũng như sẽ tiếp tục mở rộng các chương trình trong Quỹ phát triển nhân viên, với tổng trị giá 50 triệu USD.

Chuyến thăm này của ông Tim Cook nằm trong chuỗi hoạt động nhằm tăng cường cam kết đầu tư bền vững vào Việt Nam của công ty công nghệ Mỹ. Đặc biệt, chuyến thăm còn diễn ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ – Trung đang buộc các công ty Mỹ phải đa dạng hóa chuỗi cung ứng.

Theo kênh CNBC, ông Tim Cook đến thăm Việt Nam trong bối cảnh Tập đoàn Apple muốn tìm cách tăng doanh số bán hàng tại các thị trường mới.

Đây cũng là thời điểm thử thách đối với gã khổng lồ công nghệ của Mỹ. Số liệu do Tập đoàn Dữ liệu quốc tế (IDC) công bố ngày 15-4 cho thấy trong quý 1-2024, số lượng iPhone xuất xưởng trên toàn cầu đã giảm 10% so với cùng kỳ năm ngoái.

Apple cũng đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt trong các thị trường điện thoại thông minh (smart phone) cao cấp mà họ hiện diện, đặc biệt là ở các thị trường trọng điểm như Trung Quốc.

Theo IDC, Apple đã trở thành nhà cung cấp smart phone bán chạy thứ 3 tại Việt Nam, chỉ sau Oppo và Samsung.

Việt Nam cũng đã trở thành một địa điểm sản xuất quan trọng của Apple khi tập đoàn này tìm cách đa dạng hóa việc lắp ráp sản phẩm của mình bên ngoài Trung Quốc.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Giám đốc điều hành Tập đoàn Apple Tim Cook tham quan trụ sở Chính phủ

Tuy vậy, Trung Quốc vẫn đang là trung tâm chuỗi cung ứng của Apple. Theo số liệu từ Bloomberg, tính tới năm 2023, có tới 80% đối tác của Apple có trụ sở tại nước này. Cách đây 3 tuần, ông Tim Cook cũng có một chuyến thăm tới Trung Quốc. Trong chuyến đi, ông cũng ca ngợi về tầm quan trọng của nước này trong chuỗi cung ứng và hứa rằng Apple sẽ tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu và phát triển tại Trung Quốc.

Nhưng tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng của Trung Quốc đã bắt đầu đẩy giá nhân lực lên cao. Chính sách Zero-Covid trong những năm vừa qua của Trung Quốc cũng đã cản trở chuỗi cung ứng các mặt hàng điện tử tại nước này. Đặc biệt, chính quyền tổng thống Joe Biden đang có những nỗ lực ngăn cản Trung Quốc tiếp cận những mặt hàng điện tử cao cấp của Mỹ như chất bán dẫn, do lo sợ khả năng phát triển trí tuệ nhân tạo của nước này. Theo ước tính của Bloomberg, các công ty công nghệ sẽ chuyển tới 30% khâu sản xuất ra khỏi Trung Quốc sang Đông Nam Á trong hai năm tới.

Mặt khác, Việt Nam đang là điểm đến đầu tư hứa hẹn cho các công ty công nghệ của Mỹ, đặc biệt là Apple. Thực tế, số công ty lắp ráp sản phẩm Apple tại Việt Nam đã tăng gấp 4 lần trong vòng 10 năm qua. Theo khảo sát năm 2023 của Bloomberg, 5 trên 10 nhà cung ứng hàng đầu của Apple đang có nhà máy tại Việt Nam. Các nhà cung ứng này bao gồm các tập đoàn lớn như Foxconn, Samsung, LG… đã chiếm 77% tổng chi tiêu của Apple vào năm 2023. Đặc biệt, cuối tháng 12 năm ngoái, Apple đã phối hợp với nhà cung ứng BYD chuyển nguồn lực thiết kế và phát triển iPad từ Trung Quốc đến Việt Nam.

Trên tờ Financial Times, các nhà phân tích cho rằng lý do cho sự dịch chuyển chuỗi cung ứng này là do lao động tại Việt Nam đang có giá cả phải chăng hơn so với Trung Quốc. Mức lương tối thiểu hàng tháng của Việt Nam tại các vùng đều đang ở dưới mức 5 triệu đồng/tháng, thấp hơn nhiều so với mức lương tối thiểu hàng tháng tại Trung Quốc là 2.590 Nhân dân tệ (tương đương khoảng 9 triệu đồng). Ngoài ra, tỷ lệ tham gia lao động tại Việt Nam là khá cao, với hơn 75% dân số đang trong độ tuổi lao động. Việt Nam cũng có chung đường biên giới với Trung Quốc, tạo nên một chuỗi cung ứng hiệu quả đối với Apple.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đang thu hút các nhà sản xuất công nghệ từ Mỹ bằng các chính sách giảm thuế và cho thuê đất giá phải chăng. Các quan chức cấp tỉnh và địa phương cũng đang dành nhiều sự quan tâm cho Apple, khi thường xuyên liên hệ với đại diện của hãng và cung cấp ký túc xá cho các công nhân nhà máy thuộc chuỗi cung ứng. Kết quả là nhiều nhà cung cấp trong chuỗi cung ứng của Apple đã chứng kiến lợi nhuận gia tăng. Cụ thể vào năm ngoái, giá cổ phiếu của hai nhà cung cấp Quanta Computer và Compal Electronics của Apple đã tăng 30%, sau khi hai hãng này đã đầu tư vào Việt Nam.

Việt Nam cũng đã gặt hái được nhiều thành công từ khoản đầu tư từ Apple, đặc biệt trong việc xuất khẩu các mặt hàng công nghiệp điện tử. Theo Tổng cục Thống kê, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng điện tử, máy tính và linh kiện tại Việt Nam trong năm 2023 ước đạt 57,3 tỷ USD, tăng 3,3% so với năm 2022. Theo báo cáo từ JPMorgan, các nhà máy tại Việt Nam dự kiến sẽ sản xuất khoảng 20% tổng số iPad và Apple Watch vào năm 2025. Trong khi đó, sản lượng dự kiến của MacBook là 5% và AirPods đạt 65%.

Tại buổi làm việc với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vào tháng 9/2023, Phó Chủ tịch Apple phụ trách chính sách toàn cầu, ông Nick Ammann đã từng nhận định “Việt Nam là thị trường và khu vực sản xuất rất quan trọng với Apple”, đồng thời khẳng định công ty này “mong muốn tham gia phát triển và đào tạo nhân sự tại đây, đặc biệt là kỹ thuật phần cứng”.

Vị CEO đã dành thời gian thưởng thức món cà phê trứng trứ danh và dạo phố trong tiết trời mát mẻ của thủ đô Hà Nội. Nói về đất nước hình chữ S, vị CEO khẳng định: “Không có nơi nào như Việt Nam, một đất nước sôi động và xinh đẹp”

Chia sẻ với báo chí ngày hôm qua, Giám đốc điều hành Tim Cook cũng đánh giá Việt Nam là một đất nước “sôi động và xinh đẹp” và nhấn mạnh sẽ tăng cường hợp tác với các nhà cung ứng của Apple tại đây.

Nhận xét về triển vọng đầu tư của Apple, các chuyên gia từ tờ Financial Times đã viết “Với các nhà cung ứng của Apple, Việt Nam là khoản đặt cược sẽ sinh lời”. Về phía Việt Nam, bà Sonal Varma, nhà kinh tế hàng đầu tại công ty Nomura Holdings Inc. (Nhật Bản), nhận xét: “Khoản đầu tư từ Apple là động lực tăng trưởng tiềm năng mà không quốc gia nào thực sự có thể bỏ lỡ. Đây là cơ hội chỉ có một lần trong đời”.

Vào tháng 12-2023, báo Nikkei đưa tin Apple đang chuyển một số nguồn lực kỹ thuật quan trọng trong sản xuất iPad sang Việt Nam. Việt Nam được cho là hiện đang tham gia vào việc phát triển và sản xuất các sản phẩm MacBook, iPad và Apple Watch.

“Việt Nam quan trọng với Apple không chỉ vì lượng người hâm mộ ngày càng tăng ở đây, mà còn vì ngành công nghiệp đang ngăn ngừa rủi ro thông qua việc đa dạng hóa hoạt động sản xuất bên ngoài Trung Quốc.

Trong đó bao gồm các địa điểm quan trọng như Việt Nam, nơi Samsung đã hiện diện từ lâu”, ông Bryan Ma, phó chủ tịch phụ trách nghiên cứu thiết bị khách hàng của IDC, nhận định.

Cũng theo ông Bryan Ma, các đối tác sản xuất của Apple như Quanta hay Foxconn đã và đang đầu tư xây dựng các nhà máy sản xuất tại Việt Nam.

Bảo Trâm